सम्पन्न हुन चाहिने भनेको राजनीतिक शक्ति हो

सयौं वर्ष अगाडि कर्णाली सम्पन्न हुनु, आज विपन्न हुनु ----- सम्पन्न हुन चाहिने भनेको राजनीतिक शक्ति हो भन्ने कुराको प्रमाण हो। मधेसी र जनजाति ले संघीयता र स्वायत्तता र समावेशीता नपाए सम्म गरीब नै रहने छन। गरीब छन, गरीबी कायम रहनेछ।

एमाले का कार्यकर्ता: दिउँसो ठेकेदार, राति माफिया
स्वायत्त कर्णाली प्रदेश ले कति पैसा पाऊँछ?
प्रस्तावित तीन नंबर प्रदेश धनी किन छ?
१६ बुँदे ल्याइनु को प्रमुख कारण
१०० डिग्री फ्यारेनहाइट
संघीयता मा बजेट बाडफाड़: ३३-३३-३४: केन्द्र प्रदेश स्थानीय
सही संविधान ले आर्थिक क्रांति गर्ने हो

कर्णाली त्यसै आक्रोसित बनेको होइन

अहिले छुट्टै प्रदेश माग गरेर आन्दोलनमा ओर्लिएको

कर्णाली कुनै बेला ठूलो साम्राज्यको राजधानी थियो।

..... खस साम्राज्यको राजधानी सिंजा उपत्यकामा थियो। जुन अहिले जुम्लामा पर्छ। कर्णाली स्वायत्त प्रदेश नै चाहिने भनेर माग उठेका छन्। आन्दोलन भएको छ। त्यो आन्दोलन नियन्त्रणमा लिन राज्यको प्रशासनलाई हम्मे हम्मे परेको छ। ....... दुईसय वर्षभन्दा पहिले नेपाल एकीकरणको क्रममा सिंजा राज्यलाई हराउन गोर्खालाई यस्तै हम्मे परेको थियो। त्यही बेलादेखि दबिएको इगो अहिले आएर कर्णालीमा विष्फोट भएको जस्तो लाग्छ। ...... सिंजा उपत्यकामा राजधानी भएको खस राज्यले निकै शक्तिशाली थियो। १२ औँ शताब्दीदेखि यो राज्यले आफ्नो साम्राज्य विस्तार गर्न लाग्यो। र १५औँ शताब्दीसम्म कायम रह्यो। ....... त्यतिबेला, पूर्वमा नुवाकोट, उत्तरपूर्वमा तिब्बतको जोङ्खा, पश्चिममा कुमाउ गढवाल र जालन्धरसम्म पनि थियो भन्ने प्रमाणहरू फेला परेका छन्। पश्चिम उत्तर तिर तिब्बत र गुगे र पुराङ् इलाकामा पनि खसराज्यको विस्तार भएको थियो। दक्षिणमा पश्चिम तराईको कपिलवस्तु इलाकासम्म प्रभाव थियो। र भारतको बोधगयासम्म पनि राज्य विस्तारका लागि आक्रमण गर्न पुगेको थियो भन्ने इतिहास छ। ....... नुवाकोटसम्म फैलिएको यो साम्राज्यले काठमाडौं उपत्यकालाई समेत बेलाबेलामा आक्रमण गर्न कोशिस गरेको थियो। उ काठमाडौंमा कर उठाउन समेत सफल थियो। ...... ईसाको १५औँ शताब्दीसम्म यसरी साम्राज्य विस्तार गरेको

यो राज्य निकै शक्तिशाली र सम्पन्न थियो।

सवा लाख पर्वतमालाले युक्त विशाल राज्य भनेर यसका शासकहरू गर्व गर्थे। खस भाषाको उत्पत्ति यहीँ भएको थियो। ....... त्यो बेला खस भाषालाई खस कुरा भनिन्थ्यो। पहाडतर्फका बाहुन क्षेत्रीका धेरै जसो पूर्खाहरुपनि यहीँबाट देशभरि फैलिएका हुन् भन्ने विश्वास गरिन्छ। .... तिब्बती भाषामा खसलाई खाचे र त्यहाँका शासकलाई याचे भनिन्थ्यो। त्यसै हुनाले खस साम्राज्यलाई याचे भनिन्थ्यो। यहाँका महाराजाहरुले आफूलाई खस देशाधिराज भन्ने गर्थे। त्यो भनेको, खस देशको महाराज हो। ..... खस जातीहरू नै यहाँका शासक थिए। यो ठाउँमा बोन, बौद्ध र हिन्दु तीनै धर्मको प्रभाव थियो। खस साम्राज्य यस्तो विविध संस्कृतिले सम्पन्न थियो। खस याचे राजाहरू मस्टो (बोन)र बौद्ध धर्म मान्थे। त्यसबेला, हिन्दुस्तानका धेरै राज्यहरुलाई मुस्लीम राजाहरूले आक्रमण गरी राज्य विस्तार गर्दै थिए। खस राज्य मात्र एउटा शक्तिशाली थियो जसले मुस्लिम शासकसँग एक्लै लड्ने सामार्थ्य राख्थ्यो। त्यो लडाइँ खासगरी बुद्ध धर्मको संरक्षणको लागि थियो। ...... १५औँ शताब्दी पछि खस साम्राज्य विखण्डन हुँदै गयो। यो साम्राज्य चोइटिदै गएर सुदूरपश्चिममा बाइसे र पश्चिममा चौविसे राज्यहरू बने। खस राज्यको अवसानपछि यसको राजधानीको सीमा वरपरको क्षेत्रसम्म फैलिएको एउटा बलियो जुम्ला राज्य बन्यो। ...... बाइसी मध्ये यो राज्य निकै शक्तिशाली र सम्पन्न थियो। डोटी राज्य पनि त्यो बेलाको शक्तिशाली राज्य थियो। जुम्ला र डोटीबीचमा चर्को प्रतिस्पर्धा पनि भैरहन्थ्यो। डोटीलाई साथ लिएर जुम्लाको विरुद्ध पर्वत मुस्ताङले पूर्वतिरबाट लड्थे। ....... त्यहाँका राजाहरुलाई शाह वा शाही ठकुरीको रूपमा सम्बोधन गरिन्थ्यो। यो राज्यलाई तिब्बतको भने समर्थन प्राप्त थियो। दलाई लामाले मुस्ताङलाई सिंजामाथि आक्रमण नगर्न भनेको थियो भन्ने इतिहासमा पढ्न पाइन्छ। धर्म फरक हुँदाहुँदै पनि तिब्बतसँग जुम्ली राजाको सम्बन्ध महत्वपूर्ण मानिन्छ। ...... पृथ्वीनारायण शाहले राज्य विस्तार र नेपाल एकीकरणको अभियान थाले।

पहिले खस साम्राज्यमै पर्थ्यो गोर्खा।

पछि बनेको गोर्खा राज्यका राजा थिए शाह। ........ उनी मरेपछि उनका माइला छोरा राजकुमार बहादुर शाहले पश्चिमका बाइसे चौविसे राज्यलाई नेपालमा मिलाउन निकै मेहनत गरे। त्यसबेला उनले राज्यहरुलाई आश्रित बनाउने नीति अपनाएका थिए। तर जुम्ला बलियो भएको हुनाले मुस्ताङ र अरु राज्य जस्तो आश्रित हुन चाहेन। ...... बहादुर शाहलाई जुम्ला जित्न निकै हम्मे पर्‍यो। डोटी, बझाङ, सल्यान आदिको सहयोग जुटाएर सुदूर पश्चिमतर्फ बहादुर शाहले राज्य विस्तार गरेका थिए। तर जुम्लासँग भने घमासान युद्व गर्नुपरेको थियो। यो लडाइँ वर्षदिन भन्दा बढी चलेको चलेको थियो भन्ने इतिहास छ। यो लडाईमा धेरै रक्तपात भयो। ...... विक्रमसंवत १८४६ मा वरिपरिका राज्यहरुलाई हात लिएर जुम्लामाथि आक्रमण गरेका थिए। यसमा मुस्ताङ पनि जुम्लाको विरुद्ध लडेको थियो। ..... जुम्लाका अन्तिम राजा सुभान शाही युद्वमा हारेपछि पनि आत्मसमर्पण गर्न तयार थिएनन्। बरू उनी भागेर तिब्बत पुगे। उनलाई तिब्बतको समर्थन प्राप्त भएकोले पछिसम्म पनि गोर्खालाई तिब्बतसँग मिलाएर फेरि राज्य गर्न आउँछ कि भन्ने उनीसँग डर थियो। ......

आक्रमणमा जितेपछि पनि गोर्खा राज्यले जुम्लीहरुलाई नियन्त्रणमा लिन निकै कठिन परेको थियो। त्यसैले त्यहाँ पठाउन निकै क्रुर अधिकारी छानिन्थ्यो।

....... जुम्लीलाई दबाउने अनेक हतकण्ठा अपनाइएको थियो। सामान्ति युगमा त्यस्तो स्वभाविक भएता पनि निकै कठोर शासन गोर्खाले जुम्लामा कायम गरेका थिए। ....... राणाहरुकालमा पनि कर्णालीमा पठाउने अलिक शक्तिशाली र कडा प्रसाशक नै हुन्थे। यसरी दबाइएको हुनाले पछिसम्म ‘गोर्खे’ आए भने चौतारामै गाउँलेले दुध दहि ल्याएर टक्राउने गर्थे भन्ने सुन्न पाइन्छ। यसले पछि सम्मै कर्णालीबासीलाई गोर्खा शासनले निकै दबाबमा राखेको थियो भन्ने देखिन्छ। ........ खस याचे मल्ल शासकका समयदेखि जुम्ला राज्य बनेसम्म

यति सम्पन्न साम्राज्य र राज्यको इतिहास भएको कर्णाली प्रदेशलाई आधुनिक नेपालराज्यले भने दबाब बाहेक खासै उद्दार गर्ने नीति लिएन। बरू यस ठाउँलाई अभावग्रस्त ठाउँ बनाइदियो।

पछि आएर राजा महेन्द्रले पश्चिमतिरका ठकुरीहरूसँग दरबारको साइनो गासेर र पञ्चायतमार्फत सामाग्री पठाएर सम्बन्ध सुधार गर्ने चेष्टा गरेका थिए। तर त्यो त्यति प्रभावकारी पनि भएन निरन्तरता पनि पाएन। .........

त्यति गौरवपूर्ण र सम्पन्नताको इतिहास बोकेको कर्णाली प्रदेशलाई यथार्थमा नेपाल राज्यले दमन र वेवास्ता बाहेक खासै केही गरेको देखिँदैन। पछि भएका लोकतान्त्रिक परिवर्तनले पनि कर्णाली क्षेत्रमा खासै उल्लेखनीय सुधार ल्याएनन्।

अब, अहिले चारदलले गरेको प्रदेश निर्माणको सीमाकंन पछि कर्णालीबासीमा देखिएको त्यस्तै ऐतिहासिक युग देखिको अभाव र अवहेलनाको रोशको कारण पनि हुन सक्छ। यो आक्रोश त्यसै आएको चाहिँ अवश्य होइन।

नेपाल सरकारसँग मिलेर कोशी समस्या समाधान गर्छौं: मोदी
गोलघरमा थुन्न अमरेशको गृहमन्त्रीलाई चुनौति

गृहमन्त्री समेत उपस्थित संसदको राज्यव्यवस्था समितिको बैठकमा मंगलबार उनले, ‘गृहमन्त्रालयले सक्छ भने यस्तो देश बिखण्डन गर्नुपर्छ भनेर बोल्ने सभासदलाई जेलमा हालोस्। जेल पनि अरु होइन गोलघरमा हालोस्।' ..... बैठकमा सभासद सिंहले धम्कीपूर्ण भाषा प्रयोग गरेको भन्दै तत्कालै समितिका अर्का सदस्य मानप्रसाद खत्रीले आपत्ति जनाएका थिए। एमाले सभासद खत्रीले अब सुदूरपश्चिममा गएर विखण्डनको भाषण गर्ने र साम्प्रदायिक दंगा भड्काउन खोज्नेलाई प्रशासनले कारबाही नगर्ने भएकाले जनताकै तहबाट कारबाही गर्ने चेतावनी समेत दिएका थिए। .... सिंहलाई लक्षित गर्दै खत्रीले भने, ‘अब त्यस्ता मान्छे सुदूरपश्चिम गएर बिखण्डनका धम्की दिए भने प्रशासनलाई भन्दैनौं, राज्यसँग गुहार माग्दनौं, हामी जनताको बल प्रयोग गरेर लखेट्छौं।’

केही सांसदहरुले जातियता र साम्प्रदायिकता भड्काउन खोजेको गृहमन्त्रीको दाबी

हिजो नेकपा-माओवादी लगायत ३३ दलको आव्हानमा भएको बन्दले सामान्य असर परेको र केही व्यक्तिहरु पक्राउ परे पनि सोधपूछ गरी छाडिएको बताए। ..... त्यसैगरी, जुम्लामा पनि आठ दिनदेखि निरन्तर जारी आन्दोलनमा हिजो जिल्लास्थित सरकारी कार्यलयहरुमा तोडफोड भएपछि सामान्य बल प्रयोग गरिएको उनले सदनमा जानकारी गराए। हिजो बेलुकादेखि कर्फ्यू जारी गर्नुपर्दा जुम्लाको स्थिति तनावपूर्ण रहेको उनले जानकारी दिए। ...... मुगुमा पनि स्थानीयहरुको एक समूहले जिल्ला स्वास्थ्य कार्यलय बन्द गराउन खोजेको गृहमन्त्री गौतमले जानकारी दिए। ...... सुर्खेतमा २५ गते भएको घटनामा निधन भएका व्यक्तिका आफन्तलाई प्रतिव्यक्ति १० लाखका दरले उपलब्ध गराई घाइतेको उपचार गराएको उनले संसदलाई बताए।

सप्तरी गोलीकाण्डबारे सदनमा जवाफ दिन गृहमन्त्रीलाई रुलिङ

सभासद् गंगाप्रसाद यादवले राज्यले दमनको नीति लिएकाले त्यसलाई त्यागेर मृतक राजीव राउतलाई सहिद घोषणा गर्न माग गरेका थिए। यस्तै सद्भावनाका लक्ष्मणलाल कर्णले प्रमुख चार दलका शीर्ष चार नेताले देशमा आगो लगाउने काम गरेको बताए। ..... ‘चार नेताको ठेकेदारीले देशमा आगो लागिरहेको छ। ठाउँ ठाउँमा जनता मरेका छन्। सप्तरीबासीले के अपराध गरेका छन्, शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा प्रहरीले गोली प्रहार गरेको छ। प्रहरीलाई शान्तिपूर्ण प्रशर्दनमा गोली प्रहार गर्ने अधिकार कसले दिएको छ। १२ जना घाइते भएका छन्', कर्णले भने।

लुम्बिनी प्रदेशको माग राख्दै परासीमा शान्ति र्‍याली

लुम्बिनी अञ्चलका छ जिल्लालाई समावेश गरी लुम्बिनी प्रदेश कायम हुनुपर्ने माग राख्दै आज नवलपरासीमा बृहत शान्ति र्‍याली प्रदर्शन गरिएको छ । ...... अखण्ड नवलपरासीको मागसहित लुम्बिनी अञ्चलका जिल्लालाई समाबेश गरी लुम्बिनी प्रदेश कायम हुनुपर्ने माग राख्दै परासीमा बृहत शान्ति र्‍याली प्रदर्शन गरी शान्तिसभा गरिएको हो। ..... शान्ति र्‍यालीको अगुवाई पूर्व गृह राज्यमन्त्री देवेन्द्रराज कँडेलले गरेका थिए। परासीको बाईपासरोडबाट सुरुभएको र्‍याली नगरका विभिन्न भाग परिक्रमा गरी आँखा अस्पताल अगाडि शान्तिसभामा परिणत भएको थियो । ...... सभामा बोल्ने वक्ताले हालको छ प्रदेशको संरचनामा नवलपरासी जिल्लालाई खण्डित गरिएकोप्रति आक्रोश व्यक्त गर्दै अखण्ड नवलपरासी र लुम्बिनी प्रदेश कायम नभएसम्म शान्तिपूर्ण आन्दोलन जारी राख्ने बताएका थिए।

बन्दका कारण उपत्यकासहित देशभरकै जनजीवन प्रभावित

मोहन वैद्य नेतृत्वको नेकपा–माओवादी, उपेन्द्र यादव नेतृत्वको संघीय समाजवादी फोरम नेपालसहित विजयकुमार गच्छदारबाहेक अन्य मधेसवादी दल र जनजातिले गरेको बन्दले बिहानैदेखि मुलुकभरको जनजीवन प्रभावित भएको हो। ...... यसैबीच प्रहरीले राजधानीको सुरक्षाव्यवस्था अत्यान्त कडा पारेको छ। ...... बन्द गराउँदै हिँडेका संघीय समाजवादी फोरम नेपालका सह-अध्यक्षसहित ६ दर्जन नेता कार्यकर्तालाई प्रहरीले राजधानीका विभिन्न स्थानबाट पक्राउ गरेको छ। ...... तराईका जिल्लाहरुमा भने दोहोरो बन्द परेको छ । थरूहट तराई संघर्ष समितिले एक सातादेखि लगातार बन्द गर्दै आएको छ। लगातारको बन्दले थारु बाहुल्यता रहेको कैलाली, बाँके, बर्दिया, नवलपरासी, सुनसरी लगायतको जनजीवन कष्टकर बनेको छ। .......

बन्दका कारण सवारी साधन, बजार तथा उद्योगधन्दा बन्द छन्। लामो तथा छोटो दूरीका कुनै पनि सवारी चलेका छैनन्।

..... बनेपा, धुलिखेल, पाँचखाल, भकुन्डे, पनौतीलगायत क्षेत्रमा यातायातका साधन नचलेको त था बजार/पसल पनि बन्द भएको ..... सङ्घीय समाजवादी फोरम नेपाल, स्भावना पार्टी, तराई–मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी र नेकपा–माओवादीलगायत विभिन्न दलका कार्यकर्ताले पूर्वपश्चिम राजमार्गका विभिन्न ठाउँमा बसी सडक बन्द गराएका छन् । ....... बन्दका कारण राजविराजबाट छुट्ने लामो तथा छोटो दूरीका सवारी साधन चल्न सकेका छैनन् भने कलकारखाना, उद्योग, बजार पसल, शिक्षण संस्थासमेत बन्द छन्।

अनिश्चितकालीन बन्दले पूर्वको जनजीवन कष्टकर

संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चा र थरुहट मोर्चाको अनिश्चितकालीन बन्दका कारण पूर्वाञ्चलको जनजीवन कष्टकर बन्दै गइरहेको छ। ........ सार्वजनिक यातायातका साधन लगातार चार दिनदेखि ठप्प भएपछि अलपत्र अवस्थामा रहेका यात्रुलाई आफ्नो गन्तव्यमा पुग्न पैदल हिँड्न वा महँगो रिक्सा भाडा तिर्न बाध्य छन्। ....... विराटनगरका सडकमा रिक्सा र छिटफुटरुपमा मोटरसाइकल गुडिरहेको देखिन्छ । विराटनगरबाट २५ किलोमिटरको दूरीमा रहेको इटहरीसम्मको भाडा रु ७०० सम्म रिक्सा चालकले असुल्ने गरेका छन्। ...... बन्दका कारण भारतबाट पर्याप्त मात्रामा विराटनगर बजारमा तरकारी नभित्रिदा तरकारीको मूल्य ह्वात्तै बढेको छ। ..... बन्दको प्रभाव सरकारी कार्यालयमा पनि परेको छ । सार्वजनिक यातायातका साधन नचलेपछि सेवाग्राही व्यक्तिगत कामलिएर कार्यालय पुग्न नपाउँदा सधैँ चहलपहल रहने कार्यालयका परिसर यतिखेर सुनसान देखिन्छ।

विवाद चर्केपछि फोरम लोकतान्त्रिकको बैठक अन्याैलमा

फोरम लोकतान्त्रिकका सचिव चन्द्रेश्वर शर्मा खत्वे

हामी बाहुनवाद होइन माफियावाद, नवराजावाद र ब्रम्हलुटवाद का विरुद्ध लड्दै छौं

हामी बाहुनवाद होइन माफियावाद, नवराजावाद र ब्रम्हलुटवाद का विरुद्ध लड्दै छौं। बाहुनवाद को शासन भएको भए कर्णाली का बाहुन किन चुटिन्थे?

जनता मर्दा मात्र दिमाग चल्ने नेता हरु
एमाले का कार्यकर्ता: दिउँसो ठेकेदार, राति माफिया
राजा होइन नवराजा हरु संग डर छ
ओली को नवराजा बोली
नवराजा हरु

सद्भावनाका सभासदद्वारा संविधानसभाबाट राजीनामाको घोषणा
काठमाडौंबाट पार्टी कार्यालय पनि हटाउने

यसैबीच मधेसी युवा तथा विद्यार्थी संगठनले चार दलले गरेको सीमांकनसहितको ६ प्रदशे को सहमति मधेसी जनताको हित विपरित रहेको दाबी गर्दै सबै मधेसी दलले संविधानसभाबाट राजीनामा दिनुपर्ने माग गर्दै आइरहेको छ । उसको सोहि माग रहेको अवस्थामा सद्भावनाले राजीनामा दिएको हो । पत्रकार सम्मेलनमा पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय काठमाडौंमा नराख्ने निर्णय पनि जानकारी गराइएको थियो ।

कोसी नदीमा पानीको बहाव यस वर्षकै उच्च, रातो बत्ती बालियो

पूर्वी पहाडी क्षेत्रमा गएराति अविरल वर्षाका कारण कोसी व्यारेजमा पानीको बहाव यस बर्षको सवैभन्दा उच्च मापन गरिएको छ । ..... कोसी ब्यारेजमा अहिले बेलुकी ७ बजेसम्म सप्तकोशी नदीमा एक लाख ९४ हजार १३० क्यूसेक प्रतिसेकेन्ड पानीको बहाव रहेको ...... उक्त नदीका ५६ वटा ढोकामध्येबाट २३ वटा ढोका खुल्ला गरिएको छ । कोसी नदीमा एक लाख ५० हजार क्यूसेक प्रतिसेकेण्ड पानीको बहाव हुनासाथ खतराको संकेत जनाउन रातो बत्ती बाल्ने नियम छ । ...... कोसी नदीको पुलमुनि भएर पानी बग्ने क्षमता नौ लाख क्यूसेक प्रतिसेकेण्डको छ । तीन लाख क्यूसेक पानीको बहाव भएपछि मात्र चिन्ताको अवस्था आउने गरेको विगतको अनुभव रहेको छ । तसर्थ, रातो बत्ती बालिएको चिन्ताको विषय नरहेको

विद्यार्थी सङ्गठनका सदस्य हप्ता असुली र ठेक्कापट्टामा लागेः भट्टराई

नेकपा (एमाले)का सचिव योगेश भट्टराई ..... वर्षमा एक महिना कर्णाली तथा मधेस क्षेत्रमा ....

सङ्गठनका सदस्य हप्ता असुली र ठेक्कापट्टामा लागिपरेकाले

अब सङ्गठनलाई रुपान्तरण गर्नतिर लाग्नुपर्ने ...... पार्टीका केन्द्रीय सदस्य तथा अनेरास्ववियुका पूर्वअध्यक्ष राजेन्द्रकुमार राईले

विद्यार्थी सङ्गठनका चारित्रिक गुण समाप्त भइसकेको

झापादेखि पर्सासम्म एक र नवलपरासीदेखि कञ्चनपुरसम्म दोस्रो प्रदेश माग

छ प्रदेशको सीमाङ्कनमा चुरेबिना नै सीमाङ्कन गरिएकामा आपत्ति प्रकट गर्दै पार्टीले

२ नं प्रदेशमा झापा, मोरङ, सुनसरी, उदयपुर, सिन्धुली र मकवानपुर

तथा ५ नं प्रदेशमा नवलपरासी, रुपन्देही, कपिलवस्तु, दाङ, बाँके, बर्दिया, कैलाली, कन्चनपुर र त्यस क्षेत्रसँग जोडिएका चुरे क्षेत्रका जिल्ला पनि समावेश गर्न माग गरेको छ ।

प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी र माओवादीको राजनीतिक भविष्य

बहुदलको १३ वर्षे काँग्रेसी एकछत्र राज पनि जनताले देखे । उ पनि पंचायती शासकसरह बद्नाम बन्दै गयो । bhim shrestha संसदीय शासनप्रणाली दिन २ गुना रात चौगुना दुर्गन्धित बन्दै गयो जनताको शासन व्यवस्था कस्तो हुने, उनीहरुलाई कसरी राहत दिने जस्ता विषयमा निती नियम बनाउनुपर्ने ‘सांसद’ हरु खसीबोकाको मूल्यमा बिक्री भए, सत्ता टिकाउने नाममा कोहीलाई विदेश उडाइयो, कसैले होटलमा बसेर अनेक हर्कत गरे । यी यावत् विकृति र विसंगतपूर्ण गतिविधिले गर्दा जनतामा ब्यापक निराशा र आक्रोश उत्पन्न गरायो र त्यही निराशा र आक्रोशको बिच २०५२ सालमा ‘जनयुद्ध’ नामको एउटा क्रान्ति जन्मियो ......... नेकपा माओवादीले नेतृत्व गरेको जनयुद्धले देश मात्र होइन, छिमेक मात्र होइन, विश्व नै हल्लायो र नै एक अमेरिकी आधिकारिक संस्थाको रिपोर्टमा माओवादी जनयुद्धले नेपालको ७० प्रतिशत भू–भाग कब्जा गरेको रिपोर्ट लेखियो । ....... हिजो जनयुद्धका क्रममा लिइएका जनपक्षीय अडानहरु छोड्दै जानु, दलित, जनजाति, महिला, मुश्लिम, अपांग जस्ता खस हिन्दू अहंकारवादले पछाडि पारेका समुदायको पक्षमा लिइएको अडान हरु बिर्संदै जानु जस्ता गल्तीले माओवादी नराम्ररी थच्छिदै गएको बेला कथित बिचार समूहको नाममा हुँदै आएको आन्तरिक गुट र फुटले पनि उसलाई थल्याएको छ । ...... बहुदलको विकृतिसंग दिक्क जनताले शासन व्यवस्था जसकोसुकै होओस् तर बलियो कार्यकारी चाहिन्छ भन्ने ठम्याए र देशका पूर्वदेखि पश्चिमसम्मका दुई तिहाई भन्दा बढी नेपालीहरुले प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी हुनुपर्ने सुझाव पेश गरे तर संविधान निर्माणको लागि लिइएको जनमत नाटक मात्र रहेछ भन्ने अहिले आएर सिद्ध भयो, जब नेकां र एमालेले जनताको रायलाई रद्दीको टोकरीमा फाले । ........ ‘जनताको दुई तिहाई भन्दा बढी जनमत हुँदाहुँदै पनि यो मुद्दा छाड्न हामी विवश भयौं ।’ भन्नुपर्ने यो एमाओवादीको कस्तो विवशता हो ? यो कस्तो जनघाती लेनदेन हो ? यसले उसलाई कुन राजनीतिक धरातलमा पु¥याएको छ ? के यो माओवादीले बुझेको छैन ? उत्तर सहज छ– उसले बुझेको छ तर ? यसका पछाडि जनताभन्दा माथि उसले कसैलाई राखेको छ भन्ने ठम्याउन गाह्रो छैन र नै उसको अधोगतिको क्रम चल्दो छ । प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी राष्ट्रप्रमुखको मुद्दालाई छोड्नु एक सक्षम व्यक्तिलाई राष्ट्रसेवाको अवसरबाट वञ्चित गराउनु हो, चाहे त्यस्तो व्यक्ति एमाओवादी, काँग्रेस, एमाले वा अन्य कुनै पनि दलमा नै किन नहोओस् । आज देश प्रत्यक्ष कार्यकारीको पक्षमा उभिएको बेला माओवादीले त्यस्तो अडान नछाडेको भए उसले ब्यापक जनसमर्थन पाउने थियो र सम्भावना बोकेका र हिजो गरेर समेत देखाएका नेता देशको प्रत्यक्ष शक्तिशाली कार्यकारी पदमा पुग्नेथिए र उनले जनभावना अनुसार काम गर्न सक्ने थिए । यस्तो सुनौलो अवसरलाई लत्याएपछि बाबुरामको बुद्धिमा बिर्को लागेको हो कि भन्ने चिन्ताले जनसाधारण र उनको शुभचिन्तकहरुलाई सताएको छ भने उही संसदीय विकृति दोहोरिने अवस्थाले जनतामा निराशा छाएको छ ।

संसदीय व्यवस्था भनेको अल्पमतको शासन हो ।

.......... किनकि यस व्यवस्था अन्तर्गत प्राविधिक बहुमतका साथ जब कसैले चुनाव जित्छ, उ भन्दा ठूलो तप्का बाहिर नै रहन्छ । र त्यस्तो प्राविधिक जितको सांसदले चुनेको कार्यकारीले कसरी जनताको हितमा काम गर्न सक्छ ? .........

संविधानलाई खारेज गर्न जनतासंग रहेको एक काँटी सलाई नै पर्याप्त छ

भन्ने कुरा कमसेकम एमाओवादीले बुझ्नै पर्दछ ताकि जनजेलको कुइनेटेमा काँगे्रस एमालेझैं उपियाँ, उडुस र लामखुट्टेको अतिथि उ बन्नु नपरोस् । जनताले रहरले बन्दुका बोकेका थिएनन्, चेतना भया ।

सरकारको १३ अर्ब गायब
३४ संस्थानमा लगानी गरेको १२ अर्ब ८५ करोडको हिसाबै छैन

सद्भावना को सही निर्णय

सद्‍भावनाद्वारा संविधानसभा त्याग

प्रमुख दलले बहुमतको बलमा मधेसी लगायतले पाएको अधिकार समेत खोस्ने गरी संविधान ल्याउने तयारी गरेको आरोप लगाउँदै उक्त पार्टीले संविधानसभामा नरहने निर्णय गरेको हो । ....... पार्टी केन्द्रीय समितिको मंगलबार बसेको बैठकले संविधानसभामा बस्न औचित्यहीन भइसकेकेा भन्दै आफ्ना सभासदको सामूहिक राजीनामा दिने निर्णय गरेको पार्टी अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले पत्रकार सम्मेलन गरी जानकारी दिएका छन् । संविधानसभामा उक्त पार्टीबाट लक्ष्मण लाल कर्ण, सञ्जय साह, नरसिंह चौधरी, माधवी रानी साह, शैलदेवी महतो,विमल केडिया सहित ६ जना सभासद छन् । त्यसमध्ये एकजना सञ्जय साह निलम्बित छन् । ...... संविधानसभामा जुन मस्यौदा पेश गरिएको छ त्यसले यो स्पष्ट भएको छ कि यस संविधानले शोषित, पीडित जनताको संवैधानिक अधिकार प्राप्त हुनु त परै जाओस अहिले सम्मको प्राप्त अधिकार पनि खोस्ने षडयन्त्र गरिएको छ । .... विगत २५ वर्ष देखी सद्भावना पार्टीले लोकतन्त्र संघीयता, नागरिकता, भाषा, संस्कृती, प्रादेशिक अधिकार, जनसंख्याको आधारमा निर्वाचन क्षेत्र तथा राज्यको सवै अंगमा समावेसी, समानुपातिक प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गर्न संघर्ष गर्दै आएको ...... संविधानसभामा ठुलो दलले दुई तिहाई बहुमतको दम्भ देखाएर जुन मस्यौदा ल्यायो त्यसले देशको मधेशी, थारु, दलित, आदिवासी, जनजाति मुस्लिम, महिला, पिछडावर्ग, अल्पसंख्यक, सिमान्तकृत लगायतका समुदायको प्राप्त अधिकारलाई सुनियोजित तरिकाले समाप्त पार्ने षडयन्त्र भएको पार्टीको ठहर छ ।
१. अधिकार सम्पन्न स्वायत्त मधेश÷थरुहट प्रदेश दिनुको सट्टा झापा देखी लिएर कंचनपुरसम्मको भूभागलाइै टुक्रा–टुक्रा गरी ठुला दलका केही नेताले निहित स्वार्थको लागि मधेश थरुहट आन्दोलनको भावनामाथि कुठाराघात गरेको पार्टीको ठहर छ ।
२. मस्यौदामा जुन प्रकारको संघीयता र संघीय प्रदेशको खाका ल्याइएको छ । त्यसले संघीयताको नाममा देशको जनतालाई अल्झाएर आन्तरिक कलह पैदा गर्ने र अन्ततः संघीयतालाई नै समाप्त पार्ने साजिस गरिएको पार्टीको ठहर छ ।
३. नागरिकतामा विवादित प्रावधानहरु राखेर शाषकवर्गले मधेश थरुहटको नागरिकलाई अनागरिक बनाउने षडयन्त्र गरिएको छ । नागरिकताको बहानामा मधेश थरुहटमा बस्ने सवै समुदायलाई प्राप्त राजनैतिक र संवैधानिक अधिकारबाट वंचित गराउने साजिस गरिएको पार्टीको ठहर छ ।
४. जनसंख्याको आधारमा निर्वाचन क्षेत्रको प्राप्त अधिकारलाई कुण्ठित गर्दै मधेश थरुहटका जनतासंग भेदभाव गरिएको र शाषन व्यवस्थामा मधेशी, थारु, दलित, आदिवासी, जनजाति मुस्लिम, महिला, पिछडावर्ग, अल्पसंख्यक, सिमान्तकृत लगायतका समुदायको प्रतिनिधित्वलाई नै समाप्त गर्ने षडयन्त्र गरिएको पार्टीको ठहर छ ।
५. हिमाल, पहाड, तराई मधेशका सम्पूर्ण मधेशी, थारु, दलित, आदिवासी, जनजाति मुस्लिम, महिला, पिछडावर्ग, अल्पसंख्यक, सिमान्तकृत लगायतका समुदायलाई प्राप्त समावेशी समानुपातिक प्रतिनिधित्वको अधिकारलाई समाप्त पार्ने षडयन्त्र गरिएको पार्टीको ठहर छ ।
६. संविधानसभामा पेश गरिएको मस्यौदाको विरोध गर्दै आफनो अधिकारको संवैधानिक सुनिश्चितताको लागि देशभर विभिन्न स्थानमा शान्तिपूर्ण प्रदशर्नमाथि सरकारी दमन भईरहदा यो मस्यौदा प्रतिगमनकारी भएको हाम्रो ठहर छ ।
जनताद्वारा गठित संविधानसभाबाट नै जनताको संविधान जारी गर्ने हाम्रो चाहना हुदाँहुदै जनताको अधिकार हनन् गर्ने षडयन्त्र भईरहदा हाम्रो लागि संविधानसभामा निरिह साक्षी किनाराको रुपमा बसिराख्ने अवस्थामा पुरयाएकोले यस संविधानसभामा हाम्रो बस्नुको औचित्य नै समाप्त भएको छ । यस्तो अवस्थामा अव एकक्षण पनि संविधानसभामा बस्न जनताको भावनाको अपमान हुनेछ र जनताको इच्छाअनुरुपको संविधान यसै संविधानसभाबाट जारी गर्न संघर्षको विकल्प नरहेको हाम्रो पार्टीको ठहर छ । ...... संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेशी मोर्चाको आवहानमा गरिएको अश्चितकालिन आमहडतालको क्रममा सप्तरी भारदहमा प्रहरीको गोलीबाट शहादत प्राप्त गरेका स्व.

राजीव कुमार राउत

सक्छौं भने कारबाही गर : सभासद सिंह

नेपाली कांग्रेसका सभासद अमरेशकुमार सिंहले आफूलाई कारबाही गरेर देखाउन गृह मन्त्रालयलाई चुनौती दिएका छन् । मंगलबार सिंहदरबारमा बसेको व्यवस्थापिका संसद अन्तर्गतको राज्य व्यवस्था समितिको बैठकमा उनले

गृहमन्त्री बामदेव गौतमलाई गोल घरमा राखेर थुन्न चुनौती दिएका हुन् ।

पश्चिम तराईमा गएर देश टुक्याउने विवादास्पद भाषण गरेको भन्दै सोमबार गृहमन्त्रीले संसद बैठकको विशेष समयमा सिंहको अडियो प्रस्तुत गरेका थिए । यही अडियोको विषयमा छलफल गर्न आज समितिको बैठक बसेको थियो । ..... बैठकमा सभासदहरुले उक्त अभिव्यक्तिबारे प्रश्न उठाएका थिए भने केही सभासदले सिंहलाई कारबाही गर्न माग समेत गरेका थिए । बैठकमा सभासदले उक्त अडियो सुन्न पाउनुपर्ने माग राखेका थिए । सभासदहरुको प्रश्नपछि सिंहले भने, 'गृह मन्त्रालयले कारबाही गरोस् । थुनोस् । गोल घरमा राखेर थुने हुन्छ ।'

बन्दले तराईका जिल्ला प्रभावित

चितवन पश्चिमका जिल्लाहरु साता दिनभन्दा बढी समयदेखि ठप्प छन् भने पूर्वी जिल्लामा चार दिनदेखि बन्द जारी छ ।

पश्चिममा थरुहट प्रदेशको माग गर्दै थारुहरुले सुरु गरेको आन्दोलनमा मधेसी मोर्चाको पनि समर्थन थपिएको छ । ...... मंगलवार चौथो दिन पनि जनकपुर बाजार पूर्णतः बन्द रहेको छ । बन्द सफल बनाउन मोर्चा सम्बद्ध नेता कार्यकर्ताहरुले मंगलवार दिनभरि नगर क्षेत्रमा प्रदर्शन गरेका थिए । .... लामो बन्दीले जनजीवन प्रभावित हुँदै गएको छ । नगरक्षेत्रमा मोटरसायकल तथा विद्युतीय रिक्सा संचालनमा समेत रोक लगाइएकोले बृद्ध बृद्धा तथा विरामीहरुलाई मर्का परेको छ । ..... लगातारको बन्दीको कारण २० ट्रक आलू,प्याज तथा फल महोत्तरीको भिठामोर भंसारमा रोकिएका छन् । यी अतिआवश्यक खाद्यान्नको यथाशिघ्र आपूर्ति भएन भने जनकपुर बाजारमा आलू, प्याज तथा फलको हाहाकार हुने जनकपुर आलू-प्याज संघका अध्यक्ष ध्रुव साहले बताए । ....... संघिय प्रदेशको सिमाङ्कनप्रति असन्तुष्ट जनाउदै गत बिहीवारदेखि सुरु गरिएको अनिश्चितकालिन आन्दोलन आजपनि भैरहवा क्षेत्रमा कायमैं छ । ..... बारा- विरोध प्रदर्शन झन् उग्र बन्दै गएकाले जनजीवन त्रासपुर्ण देखिएको छ । विरोधमा सहभागितासँगै आक्रोस बढ्दै गएको छ । बन्दकर्ताहरुले बाँसको फठा र लठी बोकेर घुमीघुमी पसल-व्यवसाय, उद्योग, कलकारखाना बन्द गराए । ..... सदरमुकाम कलैया, नगरपालिकाहरु निजगढ, कोल्हबी, जितपुर, सिमरा, सिम्रौनगढ, बरियारपुरलगायतका ठाउँमा टायर बालेर प्रदर्शन गरे । उद्योग, कलकारखाना बन्द भएकाले मजदुरहरु काम गर्न पाएनन् । सरकारी कार्यालयहरुबाट सर्वसाधारण सेवाग्रहीहरुले सेवा लिनबाट बञ्चित भए ।

जनता मर्दा मात्र दिमाग चल्ने नेता हरु

१७,००० मानिस मरे पछि बल्ल काँग्रेस र एमाले ले संविधान सभा मा जान मानेको। जब कि काँग्रेस ले २००७ मा नै हो संविधान सभा भनेको। एमाले ले २०४७ मैं भनेको।

भुकम्प मा ९,००० मानिस मरे पछि बल्ल सात प्रदेश भनेको काँग्रेस एमाले र १० प्रदेश भनेको म्याओवादी ले ८ प्रदेश मा सहमति गरेको। त्यो भन्दा मुर्ख कुरा अर्को हुन सक्दैन। संघीयता को सिद्धांत मा संख्या बिलकुल गौण कुरा हो।

अब त्यसै रक्तपिपासु जमात ले मान्छे नमरे सम्म सीमांकन र मस्यौदा सच्याउने काम गर्दैन। पर्याप्त संख्या कति हो? कति मान्छे मर्नु पर्यो?

जनता मर्दा मात्र दिमाग चल्ने नेता हरु। नवराजा हरु। नेपालका ड्रैकुला नेता हरु।

लोकतंत्र भनेको जनता को आवाज र आफ्नो स्व विवेक र व्यापक तर्क वितर्क का आधारमा नेता हरु को दिमाग चल्ने व्यवस्था हो। नेपाल मा अहिले लोकतंत्र छैन।

गिरिजा ले मधेसी क्रांति लाई सम्बोधन गरे जस्तै सुशील ले कर्णाली क्रांति लाई सम्बोधन गर्नु पर्ने भो। स्वायत्त कर्णाली प्रदेश को घोषणा गर्नु पर्ने भो।

कर्णाली मा विकास पुर्याउन नसकेको काठमाण्डु सरकार सँग कर्णाली मा कर्फ्यु लगाउने ताकत छैन।

संविधान निर्माणमा जनताको आवाज by वर्षमान पुन

कर्णाली, थारुवान, मगरात, कोचिला, अवध क्षेत्रमा आन्दोलन छ ।

...... दोस्रो प्रवृत्तिको रूपमा ‘चार राजनीतिक दल र त्यसका प्रमुख नेताले जे गर्छन्, त्यही अन्तिम सत्य हो, जनताका आवाज गौण हुन्, हामीले सुन्नु पर्दैन, मस्यौदा जे आएको छ, त्यसभन्दा दायाँ—बायाँ गर्न सकिँदैन’ भन्ने देखिएको छ । यसले पनि जनताको आवाज सुन्नै हुँदैन, आफूले जे बोल्यो, त्यही नै सत्य हो भन्ने ठान्छ । ..... तेस्रो प्रवृत्ति पनि छ । जसले जनताको आवाज पनि सुन्नुपर्छ, तर संविधान जारी गर्ने कुरामा चाहिँ सम्झौता गर्न सकिँदैन भन्छ । संविधान बनाउने गरी जनताको आवाज सुन्नुपर्ने उसको भनाइ हुन्छ । ..... जनताको आवाज सुन्न नसक्नु वा नचाहनु भनेको अधिनायकवादी प्रवृत्ति हो । यस्तो प्रवृत्तिले जनमुखी संविधान बन्दैन । बने पनि जनताले अपनत्व महसुस गर्दैनन् । त्यस्तो संविधान द्वन्द्वको बीउ बन्नेछ । ......

जनताको आवाज सुन्दै संविधान बनाउने प्रवृत्ति रोज्नु अहिलेको बुद्धिमानी हो । जनताको सहभागिता र सुझावमा संविधान बनाउनुपर्छ भन्ने जनयुद्ध, जनआन्दोलन, मधेस, जनजाति र विभिन्न आन्दोलनले उठाएको माग हो ।

...... जस्तो कि नागरिकताको प्रावधानमा समस्या देखिएको छ, जहाँ लैंगिक असमानता राख्दै महिलालाई अझै पनि दोस्रो दर्जाको नागरिक बनाइएको छ । त्यसलाई परिमार्जन गर्नुपर्छ । सरकारी कामकाजको भाषा बहुभाषिक हुनुपर्छ भन्ने आम जनताको माग, विश्वास र अपेक्षा हो । त्यो सम्बोधन हुनैपर्छ । दलित, विपन्न, महिला र मुस्लिमको लागि समानुपातिक र समावेशीसहित विशेष अधिकारको अझै स्पष्ट व्यवस्था गरिनुपर्छ । यी कुराका अतिरिक्त

सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण प्रदेशहरूको निर्माण र सीमांकनकै कुरा हो ।

पहिचानका पाँच र सामथ्र्यका चार आधारहरूमा प्रदेश बनाउने मस्यौदामै स्वीकार गरिएको छ । तर सीमांकन गर्दा पहिचानलाई आधार बनाइएन, सामथ्र्य पनि हेरिएन । पहिचान मूलत: उत्पीडित जाति/समुदायगत, भाषिक र क्षेत्रगत मुद्दासँग सम्बन्धित हुन् । एक प्रतिशतभन्दा माथि जनसंख्या भएका उत्पीडित जाति/समुदाय, भाषिक समुदाय र क्षेत्रगत समुदायलाई आधार बनाउँदा ११ देखि १३ प्रदेश हुनुपर्ने हो, जो भएन । ........... मूल रूपमा स्वीकारिएको सिद्धान्तमा शीर्ष नेतृत्व बसेन । १६ बुँदे सम्झौतामा आठ प्रदेश निर्माण गर्ने भनियो । आठ प्रदेशमा धेरै विषयहरू समेटिन सक्थे । तर नेतृत्व पंक्ति जब ६ प्रदेशको संरचनामा गयो, त्यहाँ एक प्रतिशतभन्दा माथि जनसंख्या भएका जाति/समुदाय वा भाषिक समुदायलाई संयुक्त रूपमा राख्ने सिद्धान्त अपनाइयो । अहिले ६ प्रदेशको सीमांकनको क्रममा जहाँ–जहाँ त्यो सिद्धान्त अवलम्बन गरिएको छ, ती ठाउँमा समस्या देखिएको छैन । ....... ताम्सालिङ र नेवा: क्षेत्र एक प्रदेशमा राखिए, त्यहाँ असन्तुष्टि छैन । पर्सादेखि सप्तरीसम्म मैथिली र भोजपुरी भाषिक समुदायको मूलत: मधेसी पहिचानअनुरूप प्रदेश बनाइँदा त्यहाँ धेरै प्रतिक्रिया उठेको छैन ।

तमुवान र मगरातलाई अलग राख्दा दुई प्रदेश र संयुक्त पहिचान राख्दा संयुक्त प्रदेश हुन्छ भन्ने थियो ।

राज्य पुनर्संरचना आयोग, विगतका सहमति, एमाओवादीले गर्दै आएको अभ्यास र कांग्रेस–एमालेको नौ बुँदे सहमतिअनुसार सीमांकन गर्दा तमुवान र मगरात एकै ठाउँमा थिए । तर आज मगरातको सघन बाहुल्य भएको बाग्लुङ, म्याग्दी, तनहुँ जिल्ला एकातिर अरू अर्कोतिर हुँदा समस्या देखिएको छ ।

हिजो संयुक्त रूपमा राख्ने भनिएको थारुवान र अवधलाई टुक्रा–टुक्रा पारेर पहाडतिर जोडिएको छ, त्यसले असन्तुष्टि ल्याएको छ ।

उत्पीडित कर्णाली क्षेत्रलाई स्वायत्तता स्वीकार्नुपथ्र्यो भन्ने त्यहाँको भावना थियो, त्यो नहुँदा अहिले आन्दोलन चर्किरहेको छ । .......... मगरात–तमुवानलाई अलग—अलग पहिचान दिन नसके पनि संयुक्त रूपमा राखेर प्रदेश बनाउनुपर्छ । कर्णालीमा विशेष स्वायत्तताको व्यवस्था गरिनुपर्छ । सकेसम्म भेरी र कर्णालीलाई राखेर उत्पीडित क्षेत्रको प्रदेश बनाइनुपर्छ ।

दाङदेखि कञ्चपुरसम्मको थारु बाहुल्य क्षेत्र एकै ठाउँमा रहनेगरी सीमांकनमा परिमार्जन गरिनुपर्छ ।

....... कपिलवस्तु, नवलपरासी र रूपन्देहीलाई थारुवानमै राखेर वा त्यो हुन नसके विशेष स्वायत्त क्षेत्रमार्फत अवधीहरूको भावनालाई सम्बोधन गर्नैपर्छ । ...... शीर्ष तहका नेताहरूले यहाँ छान्नुपर्ने भएको छ– तपाईंहरू शान्ति, समृद्धि र स्थायित्वको पक्षमा वा व्यक्तिगत सुविधा र स्वार्थको पक्षमा ?

सीमांकन मिलाउनै पर्छ : गच्छदार

थारू आन्दोलनप्रति मेरो नैतिक समर्थन छ। कैलाली र कञ्चनपुरका थारूप्रति राज्यले संवेदनशील भएर सोच्नैपर्छ। पूर्वमा पनि कोचिला प्रदेश बन्नुपर्छ भन्ने आवाजलाई कदर गर्छु। ...... थारू समुदायको पहिचान मेटिने गरी सीमांकन भयो भनेको छु। राज्यले यो समुदायलाई न्याय दिन सकेन। तैपनि देशमा संविधान जारी होस् भन्ने बृहत् आकांक्षामा धक्का नपुगोस् भन्ने चाहनाले मैले ६ घण्टापछि सही गरें। मैले आज हस्ताक्षर गरिनँ भने आजसम्म मैले खेलेको भूमिका ओझेलमा पर्नेछ। ....... यो सीमांकन जस्ताको तस्तै रहन सक्दैन, नमिलाईकन हँुदैन। अहिले पनि ८ प्रदेश नै उपयुक्त संख्या थियो भन्ने मेरो अडान हो। हेर्नुस्, आठ प्रदेश भएको भए अहिलेको तनाव सिर्जना हुँदैनथ्यो। ...... सीमांकनमै मिलाउनुपर्छ। जिल्लाहरू तोड्नै हुँदैन भन्ने सोच पनि यहाँ छ। यसमा म सहमत छैन। ७५ जिल्ला अरू नै व्यवस्थाले बनाएको हो। हामीले पुनर्विचार गर्नै हुन्न भन्ने सोच राख्नुहुन्न। जिल्ला तोडदा समाधान हुन्छ भने त्यो पनि गर्नुपर्छ। ..... थारूको आन्दोलनप्रति मधेसले सहानुभूति र समर्थन राखेर अनिश्चितकालीन आन्दोलन अघि बढाएको हो भने, त्यसले थारूलाई न्याय दिन्छ भने म खुसी हुन्छु।

अपडेट :: सप्तरीमा कर्फ्यू आदेश जारी
भारदहमा प्रदर्शनकारी माथि गोली प्रहार, एकको मृत्यु
४ को अवस्था चिन्ताजनक

प्रमुख जिल्ला अधिकारी विरेन्द्र यादवले स्थिति नियन्त्रणभन्दा बाहिर गएकोले थप क्षती हुन नदिन कर्फ्यू आदेश जारी गरिएको जानकारी दिए । उनको अनुसार अाज दिउँसो ४ बजे देखि भोली बिहान ५ बजेसम्मका उक्त अादेश जारी गरिएकाे हाे । ..... प्रहरीको गोली लागि भारदह–१ का राजिव राउतको मृत्यु भएको छ ।

उनलाई छातीमै गोली लागेको थियो ।

अन्य गोली लागि घाइते भएका सुरेन्द्र मण्डल, गोपाल मण्डल, देवनारण विश्वास, अपक साहको अवस्था चिन्ताजनक छ । ...... प्रहरीले सुरुमा रबरको गोली प्रहार गरेको थियो । जसबाट एक दर्जन घाइते भएका छन् । ........ संयुक्त मधेसी मोर्चाले आव्हान गरेको मधेस बन्दको क्रममा मंगलबार बिहान सप्तरीको भारदहमा प्रहरी र आन्दोलकारी बिच झडप हुँदा दर्जनौं घाइते भएका छन् । भारदहमा स्थित

पूर्व–पश्चिम राजमार्ग अवरोध गरेर प्रदर्शन गरिरहेका आन्दोलनकारीलाई प्रहरीले हटाउन खोज्दा झडप भएको हो ।

झडप पछि प्रहरीले १७ राउन्ड हवाई फायर गर्नुका साथै ३२ सेल अश्रुग्याँस प्रहार गरेको छ । .......... सोमबार मध्यरातमा राजमार्गमा रोकी राखिएको २०० भन्दा बढी मालवाहक ट्रक तथा सवारी साधनका लागि बाटो सुचारु गराउन प्रहरीले बल प्रयोग गरेको थियो । प्रहरीले राती बाटो खुलाउने क्रममा अत्याधिक बल प्रयोग गरेको तथा स्थानिय व्यापारीहरूलाई कुटपिट गरेका भन्दै बिहानै देखि आन्दोलनकारीहरू प्रदर्शनमा उत्रिएका हुन् । ..... प्रहरीले अश्रुग्याँस र हवाई फायर गरेर प्रदर्शनलाई नियन्त्रणमा लिन खोजे पनि दुई पक्ष बिच ढुंगा हानाहान भइरहेको छ । .......... प्रदर्शनको क्रममा घाइते भएका मध्ये

संघिय समाजवादी फोरमका जिल्ला अध्यक्ष दिनेश यादव, केन्द्रिय सदस्य शैलेन्द्रप्रसाद साहको अवस्था चिन्ताजनक छ ।

अपडेट :: जुम्लामा कर्फ्यु जारी, अवेज्ञाको प्रयास
१० प्रहरी र ५ आन्दोलकारी घाइते

गाउँका प्रहरी चौकी खाली

कर्फ्यूको अवेज्ञा गर्न खोज्ने आन्दोलनकारी र प्रहरीबीच ठाउँ गाउँमा झडप भइरहेको छ । झडपमा परि १५ जना घाइते भएका छन् । झडपमा परि १० जना प्रहरी र ५ जना आन्दोलनकारी घाइते भएका हुन् । कर्फ्यु उल्लघंन गरेका आन्दोलनकारीसँग भएको झडपमा

डिएसपी रामभक्त शर्मा घाइते भएका छन् ।

..... जुम्लामा लगातार ३ दिन देखि कर्फ्यू लागेको छ ।

कर्फ्यू लागे लगत्तैबाट कर्फ्यू तोड्ने प्रयास भइरहेको छ ।

कार्तिकस्वामीबाट आएका आन्दोलनकारीहरुले कर्फ्यू ताड्न खोज्दा प्रहरीले ५ राउण्ड अश्रुग्याँस प्रहार गरेको छ । प्रहरी र आन्दोलनकारीबीच झडप हुँदा २ जना महिला घाइते भएका छन् भने २ जना महिलालाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको छ । यस्तै, आन्दोलनकारी र प्रहरीबीच महत गाउँमा झडप हुँदा ३ जना घाइते भएका छन् । ........ संघीय संरचनामा कर्णालीलाई सुदुरपश्मिमसँग गाभिएको र विशेष अधिकार सहितको कर्णाली स्वायत्त प्रदशेको माग गर्दै थालिएको कर्णाली आन्दोलनको दशैं दिन आज पनि जुम्लामा कर्फ्यु जारी छ । ......

आन्दोलनकारीहरुले दिनहुँ कर्फ्यु तोड्नेदेखि हुलदंगा गर्ने र सरकारी भौतिक संरचनामा आगजनी गर्ने कार्य गरिरहेकोले कर्फ्यु फिर्ता लिन नसकिने प्रमुख जिल्ला अधिकारी दिपेन्द्रराज पौडेलले जानकारी दिएका छन् ।

..... आन्दोलनकारी र प्रहरी प्रशासनका विचमा मिडिएटरको भूमिका निर्वाह गरि आन्दोलनलाई शान्तिपूर्ण बनाउनको लागि नागरिक समाजलाई आग्रह गरेका छन् । .....

यता गाउँमा प्रहरी चौकी घेर्नेदेखि साईनबोर्ड फ्याक्नेसम्मको कार्य भएपछि गाउँमा रहेका प्रहरी चाकी खाली हुँदै आएका छन् ।

..... प्राय: सबै चौकीहरुबाट जनशक्ति सदरमुकाम आइसकेको प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ । प्रहरी नायव उपरीक्षक विष्णुहरी कोइरालाले गाउँमा प्रहरीलाई बस्न नदिएपछि सदरमुकाम आएको बताए । ...... उनले भने, 'गाउँका प्रहरीलाई दैनिक घेर्नेदेखि तोडफोड गर्ने गरिएपछि सदरमुकाम बोलाइएको छ ।

गाउँका प्रहरीले चौकीमा बसेर गोली हान्नु कि सदरमुकाम आएर बस्नु बाहेकको विकल्प छैन ।'

..... सदरमुकाम क्षेत्रमा आन्दोलनकारीले तनाव सृजना गरिरहेको र सुरक्षा व्यवस्था कडाईका लागि पनि सुरक्षाकर्मीलाई सदरमुकाममा झिकाइएको कोइरालालले बताए । सदरमुकाम क्षेत्रमा गाउँका चौकी खालि गरेर प्रहरी खटाइएपछि गाउँमा असुरक्षा बढ्ने देखिएको छ । ...... यसैबीच बिहान कर्फ्यु खुलेको समयमा आन्दोलनकारीले नाराजुलुस गरेका छन् । जुम्ला बसपार्क क्षेत्रमा सामान्य झडप भएपनि कोही घाइते भएका छैनन् ।

जिल्लाको लाम्रा र हाँकु गाविसमा रहेका सम्पूर्ण सरकारी कार्यालयका साईनबोड उप्काइसकेका छन् । बिहान त्यहाँका आन्दोलनकारीले इलाका प्रहरी चौकी हाँकुमा समेत तोडफोड गरेर साइनबोर्ड निकालेर फ्याकेका छन् ।

एमाले का कार्यकर्ता: दिउँसो ठेकेदार, राति माफिया

दिउँसो ठेकेदार, राति माफिया: एमाले का कार्यकर्ता। जिल्ला जिल्ला मा त्यही हालत छ। त्यस माथि बामे ले तहस नहस पारेको नेपाल प्रहरी, सशस्त्र र गृह मंत्रालय। उ मंत्री नहुँदा पनि माफिया डॉन हरु लाई "मैले कसलाई फ़ोन गर्नु पर्यो?" भन्दै सोध्ने गरेको मान्छे। चोर पनि उही, सिपाही पनि उही।

नेपाल सरकार ले ठेक्कापट्टा दिँदा खुला प्रतिस्प्रधा का आधारमा पारदर्शी किसिमले दिनुपर्ने भो। अहिले को सिस्टम मिलेन। पार्टी ले कार्यकर्ता पाल्ने सिस्टम ले देश लाई केपी ओली प्रधान मंत्री दिउँ? दिउँ? भनेर तर्साउने काम गरेको छ।

गच्छेदार पनि त्यसकै सानो रूप हो। बामे सँग १००० ठेकेदार, गच्छेदार सँग २-४ वटा ठेकेदार। दिउँसो ठेकेदार, राति माफिया।

एमाले का नेता ले आखिर जनता को पैसा सँग न हो खेलेको । ठेकेदार ले एमाले का नेता लाई कमिशन दिने आखिर त्यो जनता को पैसा न हो। त्यसरी पैसा "चुहावट" भएको आखिर जनता को स्कुल, बाटो, अस्पताल नबन्ने न हो।

गच्छेदार त्यो थारु नै होइन। अनुहार ले पनि कोही थारु हुन्छ? थरुहट बेचेर पैसा खल्ती मा हाल्ने थारु हुन्छ?

त्यसै ले मैले भन्दै आएको छु। आखिर घुमाई फिराई नेता ले र पार्टी ले जनता कै पैसा लिने हो भने ---- उ काँग्रेस महाधिवेशन को अत्तोपत्तो छैन राम शरण ले नेपाल चीन बोर्डर मा नेपाल सरकार लाई जानु पर्ने पैसा आफ्नो खल्ती मा हाल्यो। काँग्रेस पनि माफिया नै हो। डकैत हरु। झिझा को डाकु हरु।

कुनै पनि पार्टी ले चुनाव मा बटुलेको मत को समानुपातिक पैसा सरकार बाट नै पाउने, त्यस बाहेक अरु कतै बाट पैसा लिन नपाउने। त्यस्तो कानुन बनाऊँ। त्यस्तो गर्यो भने पार्टी अध्यक्ष हरु को तानाशाही पनि समाप्त हुन्छ। होइन भने यी नवराजा हरु ले संविधान सभा लाई राष्ट्रिय पंचायत बनाई दिएका छन।

प्रचंड लाई लोभ छ, एमाले ले कार्यगत एकता गर्छ कि, गर्छ कि भन्ने। उसले आत्म समर्पण गरेको कारण त्यो हो। कार्यगत एकता भनेको ठेक्का पट्टा को पैसा अलि कति हामी लाई पनि देउ भनेको।

यिनी हरुको धर्म बाहुनवाद होइन, नत्र किन कर्णाली को बाहुन लाई चुटथे? इनको धर्म माफियावाद हो। राम तेरी गंगा मैली।

अर्को पीढ़ी को भविष्य चोर्ने षड्यंत्र भै राख्या छ।

राजनीतिक प्यारलाइसिस मार्फ़त सत्ता मा कायम रहने सोंच

राजनीतिक प्यारलाइसिस मार्फ़त सत्ता मा कायम रहने सोंच देखियो।

१९८९ मा भारत मा मंडल को वेभ/लहर आयो। लालु ले भने "भुराबाल (भुमिहार/राजपुत/बाभन/लाला) साफ करो" -- उता वीपी सिंह त प्रधान मंत्री नै बने। होइन भने भारत भरि आजादी को ४० वर्ष सम्म सर्वत्र बाहुन हरुले शासन गरेको।

मंडल वेभ/लहर आएर देश मा तख्तापलट भए पछि थुप्रै उच्च कास्ट का भारतीय विदेश पलायन भए। तल्लो जात को मानिस हरु ले शासन गर्ने देशमा पनि कोही बस्छ भने जस्तो।

नेपालका काँग्रेस/एमाले/म्याओवादी का बाहुन हरु नेपाल बरु failed state बनोस् तर नेपालमा बाहुन हरु को रहेको एकाधिकार न गुमोस भन्ने सोंच का साथ अगाडि बढ़ि रहेको देखियो। यो उनी हरु का लागि हार को बाटो हो। मधेसी र जनजाति ले यो राजनीतिक प्यारलाइसिस लाई संगठन विस्तार का लागि प्रयोग गर्न सके, साना साना पार्टी हरु एक ठाउँमा आएर केही सीमित संख्या का ठुला ठुला पार्टी बनाउन सके देशमा तख्तापलट भएर लगातार एक पीढ़ी सम्म मधेसी र जनजाति ले मिलेर शासन गर्ने ठुलो संभावना देखा परेको छ।

आन्दोलन मात्र भनेको मुतको न्यानो। आन्दोलन सँगै सक्रिय रुपले संगठन विस्तार गर्नु पर्छ। पार्टी हरु एकीकरण गर्दै जानुपर्छ। सबै भन्दा राम्रो सबै मधेसी जनजाति ले एउटै एकीकृत पार्टी निर्माण गर्ने। अनि राजनीतिक स्पष्टता दिन सक्नुपर्छ। "हामी मान्दैनौं" मात्र भन्ने मानसिकता एक किसिम ले दास मानसिकता नै हो। तर त्यो पहिलो कदम मात्र हो भन्दै त्यस पछि का कदम हरु बारे पनि सोंचे राम्रो। "हामी मान्दैनौं" मात्र भन्ने हो भने तिमी नै सत्ता मा बसिराख भनेको होइन?

राजनीति गर्ने नै सत्ता मा जान का लागि हो। अहिले सत्ता मा रहेका हरुले ठीक गरेका छैनन्। हामी त्यहाँ पुगे यो भन्दा राम्रो गर्छौं --- त्यही होइन? भने पछि बाहुन हरु को ६ अंचल को नक्शा मन परेन भने तपाइँ को नक्शा के? केंद्र र प्रदेश बीच को शक्ति बाँडफाँड मा उनी हरुले बेइमानी गरेका छन भने तपाइँ को लिस्ट कस्तो छ?

मधेसी र जनजाति को सत्ता मा पुग्ने स्पष्ट रोडमैप हुनुपर्यो।

स्वायत्त कर्णाली प्रदेश ले कति पैसा पाऊँछ?
प्रस्तावित तीन नंबर प्रदेश धनी किन छ?
सुर्खेत विशेष क्षेत्र बन्न सक्छ
१०० डिग्री फ्यारेनहाइट
खस का लागि संघीयता मा के छ?
संघीयता मा बजेट बाडफाड़: ३३-३३-३४: केन्द्र प्रदेश स्थानीय
१ देश, १६ प्रदेश, २०-३० विशेष क्षेत्र, १००० गाउँ/नगर = १२५ जातजाति
सही संविधान ले आर्थिक क्रांति गर्ने हो

मधेसी जनजाति को एउटै एकीकृत पार्टी बनाउनुस्। अनि यो नक्शा मा आउनुस्।

बसाई सराई भएको छ त, अझ बढ़ी हुन्छ।  नेपालमा मात्र होइन संसार भरि नै मानिस समथर भुमि खोज्दै हिड्छन। र त्यो पाइन्छ। आधुनिक राज्य (state) को अवधारणा भित्र पर्छ त्यो। कैलाली र चितवन नाम का राज्य पनि बनाउन सकिन्छ मधेस मा। जिल्ला सिमाना गायब गर्नु पर्ने भएको ले सानो सानो प्रदेश राम्रो।

• आन्दोलन 
• संगठन विस्तार 
• पार्टी एकीकरण 
• राजनीतिक स्पष्टता 
• "हामी मान्दैनौं" मैं नअड्किने, "हामी सत्ता मा भए यो गर्थ्यौं" भन्दै अल्टरनेटिव दिने 

In The News (20)

 
हर्क गुरुङसँग रोचक र घोचक भेट

डा. हर्क गुरुङ आफ्नो मौलिक भाषा हराएका व्यक्तिमध्ये पर्नुहुन्थ्यो । उहाँ साहै्र ठूला अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको विद्वान् हुनुभयो – नेपालका लागि गौरव । संसारकै लागि योजनाशास्त्रीहरुमा, योजनाविद्हरुमा प्रकाण्ड । भूगोलका ज्ञाता । तर मातृभाषामार्फत् आफ्नो माटोसँग जुन जरा जोडिएको हुन्छ, मातृभाषामार्फत् जुन पोषण पाउँछ व्यक्तित्वले, त्यो पोषण उहाँले पाउनुभएन । त्यसले गर्दा उहाँ हकी तर ठाडो बोल्ने हुनुभयो । ...... मेरो थप कुरा नसुनी फोन राखिदिनुभयो । ...... उहाँले मेरो नाम सोध्नुभो । मैले नाम भन्नासाथ उहाँले अंगे्रजीमा जवाफ दिन थाल्नुभो । जबकि म नेपालीमा बोल्दैथिएँ । पाँच–दश मिनेटसम्म म नेपालीमा, उहाँ अंग्रेजीमा जवाफ दिने क्रम चलेपछि मैले पनि अंग्रेजीमै कुरा गर्न थालें । ..... मैले उहाँलाई भनें, ‘म तपाईंलाई भेट्न चाहन्छु । मलाई तपाईंको बसाइँसराइसम्बन्धी प्रतिवेदन चित्त बुझेको छैन । म छलफल गर्न चाहन्छु ।’ ........ उहाँले भन्नुभो, ‘त्यो कमिटीको रिपोर्ट हो । गुरुङ रिपोर्ट भन्नु गलत हो । तपाईंले रिपोर्ट पढ्नुभाछ ?’ ........ अहिले मलाई ठ्याक्कै सबै कुरा सम्झना छैन । ३० वर्षअगाडिको कुरा हो यो । उहाँलाई भेट्ने तेस्रो प्रयास पनि विफल भयो । ........ उहाँसँग भेट भयो संयोगले । म कुनै पर्यटनबारे अंग्रेजीमा लेख्ने गर्थें । नगरकोट घुम्न जानुस्, भक्तपुर हेर्न जानुस् भन्नेखालका लेख लेख्थें । मेरो लेख दैनिक छापिन्थ्यो । त्यही पत्रिकाको एउटा रिसेप्सनमा उहाँ पनि आउनुभएको थियो । सायद माउन्टेनियरिङ एसोसिएनसँग सम्बद्ध हुनुहुन्थ्यो उहाँ । ..... परिचय भएपछि उहाँले सोध्नुभो, ‘के गर्नुहुन्छ ?’ ...... मैले भनें, ‘म इन्जिनियर हुँ ।’ ....... मैले उहाँलाई ‘तीन–तीनपटक फोन गर्दा पनि भेट हुन सकेन तर आज संयोगले तपाईसँग भेट भयो’ भनें । ....... उहाँले भन्नुभो, ‘नाउ वी क्यान मिट ।’ राम्रै कुराकानी भयो । ....... उहाँ मेरा लेखहरु एकएक पढ्नु हँुदोरहेछ । ....... उहाँले भन्नुभो, ‘भक्तपुरबारे राम्रो थियो । तर हिजो नगरकोटबारे एकदम रद्दी ।’ ....... मैले भनें, ‘डाक्टरसाब म मधेसी परें । मलाई सबै हिमाल उस्तै लाग्छ । बाटो बनाउँदा नगरकोट दशौंपटक गएको थिएँ । मलाई नगरकोटबारे थाहा थियो । मैले लेखिदिएँ । ...... हिमाल कुन हो, टाकुरा कुन हो ? म छुट्याउनै सक्दिनँ ।’ ........ उहाँसँग सन् १९८८ तिर पुनः भेट भयो । उहाँका आफ्ना व्याख्या थिए । उहाँ विद्वान् हुनुहुन्थ्यो । ....... उहाँसँग बसाइँसराइ प्रतिवेदनबारे कुरा भयो । उहाँले भन्नुभो, ‘तपाईंले रिपोर्ट पढें भन्नुभो, तर राम्ररी पढ्नुभा रहेनछ ।’ ...... मैले भनें, ‘होइन, मैले दुई–तीनपटक पढेको छु । मैले नेपाली नबुझेको पो हो कि ?’ ...... उहाँले भन्नुभो, ‘पढ्ने भनेको त्यससँग सम्बद्ध रिफ्रेन्सका कुरा हेर्नुपर्छ । त्यो रिपोर्टमात्र पढेर हुँदैन । त्यो आइडिया कहाँबाट आयो ? विचार कहाँबाट आयो ? त्यस्ता पुस्तक पढ्नुुस् । त्यसको समसामयिक वा तत्कालको ज्ञानको स्तर के छ, त्यस्ता लेख पढ्नुस्, जर्नल ल्याउनुस्, रिपोर्ट हेरेर पनि कोही जान्ने हुन्छ ?’ ...... सन् १९८९ तिर भारतले आर्थिक नाकाबन्दी गरेको थियो । यस्तो बेला सरदार यदुनाथ खनाल, मोहम्मद मोहसिन, हर्क गुरुङजस्ता नेपालका कहलिएका विद्वान्हरु भेटौं भनेर उहाँलाई भेटेको थिएँ । उहाँले नाकाबन्दीलाई खास अस्वाभाविक रुपमा लिनुभएन । उहाँले जे भइरहेको छ, त्यो त हुनु नै थियो भन्ने किसिमले मात्र लिनुभयो । ...... म पुल्चोकमा इन्स्टिच्युट अफ् इन्जिनियरिङमा मास्टर पढ्दै थिएँ । सायद सन् १९९६ तिरको कुरा हुनुपर्छ । मेरा एकजना शिक्षक हुनुहुन्थ्यो डा. अम्बिकाप्रसाद अधिकारी । उहाँ र डा. हर्क गुरुङ आइयुसिएनको कन्ट्री डाइरेक्टर पदका लागि प्रतिस्पर्धा गर्दै हुनुहुन्थ्यो । मैले एउटा लेखमा सन्दर्भवश उपयुक्त पात्रचाहिँ डा. हर्क गुरुङ थिए तर नोकरी पाए डा. अम्बिकाप्रसाद अधिकारीले भनेर लेखेको थिएँ । ........ मैले लेखमा ‘यो बाहुन–क्षेत्रीको देश हो । डा. हर्क गुरुङजस्ता विद्वान् त्यो पदका लागि उपयुक्त पात्र हुँदाहुँदै नोकरी पाउन अरु कुरा पनि चाहिँदो रहेछ’ भन्ने किसिमले एक–दुई अनुच्छेद लेखेको थिएँ । डा. अम्बिका अधिकारीको पुस्तकको समीक्षा गर्दा यति लेखेको थिएँ । डा. गुरुङले मेरो लेख पढ्नुभएछ । ....... कताबाट नम्बर खोजेर मलाई फोन गरेर भन्नुभयो, ‘तपार्इंले त मेरोबारे एकदम बढाइँचढाइ लेखिदिनुभएछ ।’ ........ मैले भनें, ‘मैले केही पनि बढाइँचढाइ लेखेको छैन । तपाईं उपयुक्त पात्र हुनुहुन्थ्यो भनेर लेखेको हुँ । त्योभन्दा अरु केही लेखेको छैन ।’ ...... उहाँले भन्नुभो, ‘भेटमा गफ गरौंला ।’ ............. उहाँले मलाई जिस्काउनु पनि भयो, ‘सबै पहाडीलाई मधेसमा ल्याएर बसायो भनेर तपाईंहरु मलाई गाली गर्नुहुन्थ्यो । अब गाली गर्न सक्नुहुन्छ ? हेर्नुस्, माओवादीहरुले बन्दुक चलाउँदै जाने हो भने चार–पाँच वर्षमा सबै मध्यपहाड खाली भएर मधेसमा झर्छ । तपाईंहरुले पहाडी जनता काठमाडौंमा आउँछन् भन्ने ठान्नुभाछ ? काठमाडौंमा कतिजनाले जग्गा किन्न सक्छन् ? तपाईंहरुले केही गर्नुभएन भने सब मधेस झर्छन् । जहाँजहाँ चिनजान छ, यो समस्या समाधान गर्नतिर लाग्नुस्, नत्र भाँडिन्छ ।’ .......... उहाँको दिमागमा एउटा कुरा गहिरिएर बसेको थियो । जतिपटक बहस गरे पनि उहाँ मान्न तयार हुनुभएन । ..... म उहाँसँग बहस गर्दै भन्थें, ‘त्यो तिरङ्गालाई सलाम गर्ने तपाईंको पुर्खा, युनियन जातिलाई सलाम गर्ने तपाईंको पुर्खा अनि भारतमुखी हुनेचाहिँ हामी ?’ ...... उहाँले त्यो त नोकरी हो नि, कमाइ गरेर यहीं ल्याएको हो नि भन्ने किसिमले मात्र लिनुभयो । .......... त्यत्रो विद्वान मान्छे ! ....... म त्यतिबेला नेपाली कांग्रेसका नेताहरुसँग सम्पर्कमा थिएँ । हामी कुरा गथ्र्याैं, त्यत्रो विद्वान मान्छे, कसरी यो राजाको तन्त्रमा लाग्या होला ? नेपाली कांग्रेसका अलि पढैयाहरुले भन्थे, विद्वानहरुले निरंकुश व्यवस्था नै रुचाउँछन् । किनभने त्यहाँ तिनलाई कसैले विरोध नगरी अनेक प्रयोग गर्न पाउँछन् । प्रजातन्त्रमा जनता बोल्छन्, प्रयोग गर्न गाह्रो हुन्छ । त्यसैले जो जति धेरै ठूलो विद्वान, उसले त्यति धेरै निरंकुश व्यवस्था मन पराउँछ । यसमा कुनै अचम्म छैन । .......... नरेन्द्र मोदीले नेपाल आएको बेला भनेर गए, ‘पानी र जवानी पहाडके काम नही आनी ।’ यो त्यसै भनको होइन । त्यो गढवालतिरको एकदम पुरानो उखानजस्तै हो । .. जसरी पानी बगेर जान्छ फर्केर जाँदैन, त्यसरी नै यो उत्पादन प्रक्रिया पनि समथरतिर गएपछि समथरबाट माथि जाँदै जाँदैन, सबै समथरतिरै आकर्षित हुन्छन् । ........ पोखराले बाहेक न धनकुटाले गति लिनसक्यो, न त सुर्खेतले गति लिनसक्यो । दिपायलको त कुरै छाडिदिउँ । जे जति सहर बसे, त्यो त मधेसमा, पूर्व–पश्चिम राजमार्गको छेउछाउमा मात्र बसे । ....... जति नै हिमाल हेरे पनि उहाँले टुरिष्ट भएर हेरिएको पुस्तकका आधारमा लेख्नुभएको थियो । बडो रमाइलो पढ्नचाहिँ, गज्जब राम्रो छ । उहाँको पढाइचाहिँ जम्मै पश्चिमा पुस्तकबाट भएका हुनाले त्यो अवधारणा नै एउटा गलत साबित भयो । ........ राजनीति र अर्थनीतिलाई छुटाएर राख्न मिल्दैन । अर्थराजनीति शब्द त्यत्तिकै बनेको होइन । आचार्य विष्णु गुप्त (चाणक्य) ले किताब लेखेका छन् राजनीतिको, नाम राखेका छन् अर्थशास्त्र । .... यो क्षेत्रीय योजना राजनीतिसँग कतै कहीँ पनि जोडिएको छैन । त्यो योजना असफल हुनुको दोस्रो कारण थियो । ...... तेस्रो कारण, उहाँको योजनामा जनता थिएनन् । भन्ने बेलामा पचहत्तर जिल्ला । दुईटा जिल्लाको जनसंख्या जोड्ने हो भने मेरो गाउँको जनसंख्या बराबर हुँदैन । ...... उहाँको राजनीतिलाई राजदरबारले प्रयोग गरेर फ्याँकीदियो । कागतीको रस निचोरेर फाल्याजस्तो उहाँलाई राजनीतिबाट फालिदियो । यसरी उहाँ राजनीतिमा असफल हुनुभयो । योजनामा पनि उहाँको योजना सफल भएन ।

उहाँको योजना सफल नभएको सबभन्दा ठूलो उदाहरण त अहिलेको नेपाल हो ।

....... उनीपछि जति पनि नेपालका योजनाविद भए, उनीहरु डा. हर्क गुरुङ सिद्धान्तको घेराबाट बाहिर निस्कनै नसक्ने । उहाँको बौद्धिकता कति धेरै भने जोसुकै त्यहाँ पुगे पनि आखिर डा. हर्क गुरुङ डक्ट्राइनमा गएर ठोकीहाल्ने । त्यहाँबाट बाहिर आँटै गर्न नसक्ने । ..... नेपालमा गुरुङको सिद्धान्त नै सीमा हो । त्योबाहेक अरु केही योजना आयोगबाट आजको मितिसम्म आएको छैन । ...... सन् १९९० पछि ‘डासाब पनि एनजिओ व्यापारमा लाग्नु भयो’ भने जिस्क्याएँ, उहाँ रिसाउनुभयो । .... त्यसपछि अनुसन्धानमा लाग्नुभयो, गहिरो अनुसन्धानमा । त्यसको कुनै पोलिसी इम्पिलीकेसनतिर त्यति चिन्ता नगर्ने । त्यसको नीतिको असर कति हुन्छ धेरै चिन्ता नगर्ने । उहाँले शुद्ध ज्ञानको खोजी थाल्नु भयो । त्यसपछि उहाँको रूपै फेरिन्छ । कम्प्लिटलि डिफेरेन्ट मानिस ! ...... भाषाचाहिँ त त्यस्तै । अलिकति पनि बेकुफीजस्तो देखाइयो भने कुरै गर्न नचाहने । ‘यसले त कुरै बुझ्दैन । यससँग कुरा गरेर के गर्ने ।’ भन्ठान्ने । ..... तपाईं एकदम आफ्नो कुरामा प्रतिबद्ध (डिटरमिन) हुनुहुन्छ भने प्रतिबद्ध भा’को मान्छेसँग के तर्क गर्ने ? अर्थै छैन । घोप्ट्याइएको भाँडामा के पानी राख्ने ? ठाडै नै भन्ने । उहाँको कुरा पोलिटिलकल करेटनेसतिर नलाग्ने । .......... उहाँ लेखाइमा पनि त्यत्तिकै बलियो । तथ्यांक केलाउन सक्ने क्षमता त्यस्तै । अन्तमा उहाँ समावेशिताको सिद्धान्तसम्म पुग्नुहुन्छ । मैले भेट्दासम्म लगभग

संघीयतालाई स्वीकार गर्नुभएन ।

......... सन् २००५ सुरुतिर व्यक्तिगत रूपमा र सन् २००६ तिर सार्वजनिक रूपमा भेट हुँदा उहाँले संघीयतालाई अन्तिमकालसम्म स्वीकार गर्न सक्नुभएको थिएन । ..... उहाँ समावेशिताप्रति एकदम मोहित भइसक्नुभएको थियो । सन् २००५ तिरै हो क्यारे, खासगरी मधेसको कुरा गर्दाखेरी उहाँ भन्नुहुन्थ्यो, ‘के बढ्त कुरा गर्छ यो सिके जहिले पनि । हारेको मान्छे पनि यति लामो कुरा गर्नुहुन्छ ? तिमीहरूको जे हालत छ, त्यो त युद्धमा हारेपछिको यो हालत भयो ।’ .. मैले भनें, ‘होइन डाक्टरसाब कहाँ कुन युद्धमा हारेको भन्या ?’ ... उहाँले भन्नुभयो, ‘हारेको त हो नि, नारै लागेको थियोः तिमीहरूको जनकपुर क्षेत्रमा, गोरखालीलाई चाहिँ सिन्धुली कटाउँछौं भनेर । कटाउन त कटाए अंगे्रजहरूले, गोरखालीले नै फिर्ता बोलाइदिए । हारेकोसँग जस्तो व्यवहार हुन्छ, गोरखालीहरूले त्यस्तै व्यवहार गरे । योभन्दा राम्रो व्यवहार गर्ने हो भने गोरखालीहरूभन्दा राम्रो बना, त्यसै राम्रो व्यवहार गरिहाल्छन् गोरखालीहरूले ।’..... तराईबासी चाहिँ भन्ने, तर गोरखाली भन्न अप्ठेरो नमान्ने । हुन त उहाँ लमजुङको पनि भएर होला, लमजुङ गोरखाछेउछाउ भएकोले गोरखाली भन्न उहाँलाई गा¥हो भएन । तर समावेशिताको नाममा एकदमै प्यासनेट ।

वीरगन्जवाट काठमाण्ढौ जाने ४ दर्जन गाडी तोडफोड

बन्दको अवज्ञा गरेको भन्दै मधेश केन्द्रित दलका कार्यकर्ताहरुले वीरगन्जका विभिन्द स्थानमा आज राति सवारी साधनहरुमा तोडफोड गरेका छन् । वीरगन्जको बाइपास , प्रतिमा चोक र परवानीपुरमा संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेशी मोर्चाका कार्यकर्ताहरुले ५० वटा भन्दा बढि मालवाहक सवारीसाधनहरुमा ढुंगामुढा गर्दै तोडफोड गरेका हुन् । प्रहरीले स्कर्टिङ गर्दै लिएर जान थालेका ५० वटा भन्दा बढि मालवाहक ट्रकहरुमा फोरम नेपालका कार्यकर्ताहरुले तोडफोड गरेको संघीय समाजवादी फोरम नेपाल पर्साका अध्यक्ष प्रदीप यादवले जानकारी दिनु भयो । उहाका अनु्सार बाइपासमा तीन वटा , प्रतिमा चोकमा ६ वटा र परवानीपुर स्थित अमृत वनस्पति घीउ उद्योगका अगाडि तीन दर्जन मालवहाक ट्रकमा तोडफोड भएको हो । गाडीमा तोडफोड गर्ने क्रममा मधेशी दलका कार्यकर्ताहरु माथि परवानीपुरमा प्रहरीले लाठी चार्ज समेत गरेको तराइ मधेश विद्यार्थी फ्रन्ट बाराका अध्यक्ष सन्तोष यादवले जानकारी दिनु भयो ।

मधेसीहरु अब हतियार उठाएर युद्ध गर्छन्ः तमलोपा महामन्त्री शुक्ला

“संविधान मस्यौदा कर्ताले समथर भूमिका जनताको पहिचान नै नरहनेगरि प्रदेशको सिमांकन गरेकोछ । यसले यहांका जनतालाई दमित बनाउंछ । आफ्नो स्वाभीमानकोलागी पनि अहिले नवलपरासी देखी कन्चनपुर सम्मका जनता उठेका छन् । राज्यले यस्तै गरिरह्यो भने मधेसी जनता बाध्य भएर युद्ध गर्न पनि तयार हुनेछन् । ” ...... तराईमा बस्ने पहाडी, मधेसी, थारु , जनजाति सबै जनताको हितकोलागी राज्यले नवलपरासीदेखी कन्चरपुर सम्म उठेको आवजलाई सम्बोधन गर्नुपर्ने समेत बताए । ..... बन्दका कारण रोजीरोटीकोलागी भारतको विभिन्न शहरमा गएर नेपाल फर्किएका सयौं नेपाली तथा पर्यटकहरु सीमावर्ति क्षेत्र बेलहियामा अलपत्र परेका छन् । यहांका शैक्षिक संस्था, उद्योगधन्दा, व्यवसाय सबै ठप्प छ भने जिल्लामा शसस्त्र र नेपाल प्रहरीको सुरक्षा तैनाथी पनि बृद्धि गरिएकोछ ।

अमरेश सिंहलाई कारबाही गर्न सुदूरपश्चिमका सभासद्को माग

उनीहरुले सुदूरपश्चिमाञ्चलको जनजीवन, भूगोल र प्रवेशद्वारको केन्द्रबिन्दुका रुपमा परिचित कैलाली जिल्ला टुक्रयाउन खोज्नेका विरुद्ध एकताबद्ध हुन तथा कैलाली र कञ्चनपुरमा वर्षौदेखि मिलेर बसेका राना थारु समुदायलाई विशेष अधिकार प्रदान गर्न आफूहरु दृढ सङ्कल्पित रहेको विज्ञप्तिमार्फत सार्वजनिक गरेका छन् । ..... यसरी माग गर्नेमा सभासद् बद्री पाण्डे, गरिमा शाह, कृपाराम राना, प्रा डा प्रेम कुँवर, नेकपा(एमाले)का वैकल्पिक केन्द्रीय सदस्य झपट रावललगायत हुनुहुन्छ ।

मधेश–थरुहट अनिश्चितकालिन बन्दको घोषणा (मोर्चाको विज्ञप्तिसहित)

चार दलले घुँडा नटेकेसम्म बन्द जारी रहने मोर्चाका नेताहरुले दाबी गरेका छन् ।

फुटको संघारमा फोरम लोकतान्त्रिक
हामी बाध्य भएर त्यो बाटो रोज्नु पर्नेछ: नेता यादव
थारु र कोचलाई स्वतन्त्र मधेशका लागि लड्न डा.सीके राउतको आह्वान
जयकृष्ण गोइत भन्छन्,‘नेपाली सत्ता खरानी बन्नेछ’
अखिल तराई मुक्ति मोर्चा १२ वर्षमा

मधेश मुक्तिको आन्दोलन निकै उचाईमा पुगि सकेकोले अव कसैले रोक्न नसक्ने

मधेशी महिलामाथि कष्टडीमै प्रहरीद्धारा दुरव्यवहार

सल खोसेर सडकमा घुमाएको ... मधेशी महिला भनेर वृतभित्र गाली गलौज गर्नुको साथै हातको चुरा समेत खोल्न लगाएको र जीउ ढाकिएका सल पनि राख्न लगाएर वृतमा राखिएको

गच्छदारले भने, ‘पार्टीमा गुड वाई नमस्ते भइरहन्छ, ज–जसलाई पार्टी छाडेर जानुछ जानुस्’

‘जसले जे भनेपनि आफूले नेपालको राजनीतिकमा इतिहास रचेको र यसलाई कसैले मेटाउन सक्दैन । तपाईहरु जति विरोध गर्नुस् अरुले जति पुतला जलाओस मैले गरेको निर्णयबाट म कुनै पनि हालतमा ब्याक हुँदैन । कसैले गोली हानेपनि म आफ्नो निर्णयबाट ब्याक हुँदिन । ...... उनले पार्टीहरुमा गुड वाई नमस्ते भइरहन्छ जसलाई बस्नु छ बस्नुस् जसलाई जानु छ जानुस् भनि कडा जवाफ दिएका थिए । उनले

आफूलाई मधेशवादी दल (मधेशी मोर्चा) का नेताहरुले इगनोर गरेको कारण यस्तो कदम उठाएको पनि धारणा राखेका थिए । ....... दुई घण्टाभन्दा बढी समय लिएर बोलेका गच्छदारले अधिकाँश समय आफैले आफैलाई प्रशंसा गरेर समय विताएको

स्रोतले बताए ।

समाजवादी फोरमका दुई नेतृमाथि सार्वजनिक मुद्दा लगाइने (डीएसपीले भने, “यति राम्री भएर ढुंगा बोक्न सुहाउँछ ?”)

समाजवादी फोरमका केन्द्रीय सदस्य तथा

सङ्घीय समाजवादी फोरम महिला संघका अध्यक्ष निर्मला यादव

र केन्द्रीय सदस्य सुनिता रामलाई गिरफ्तार गरेको छ ।

आन्दोलन रोकिदैंन, बन्दको विकल्प खोजिदैंन : लक्ष्मणलाल कर्ण

‘चार दलका बाहुनहरुले बाहुनका लागि लेखेको संविधान हामीलाई मान्य छैन,’

उनले भने । ..... ‘दाहालमात्र होइन, एमालेका वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल पनि गौरमा टिक्न सक्नुभएन ।’ .... संघीयताका नाममा ल्याइएको ६ प्रदेशको अवधारणा पुरानै पाँच विकास क्षेत्रको नयाँ रुप भएको बताए । ..... मधेसवादी दलसँग विगतमा भएको सम्झौता र अन्तरिम संविधानको मर्म विपरीत आउने संविधान आफूहरुलाई कदापी मान्य नहुने उनको भनाई थियो ।

नेपाल सदभावना पार्टी सम्लित संघिय मधेसी मोर्चाद्वारा अनिश्चितकालिन मधेस बन्दको घोषणा

अनिश्चितकालिन मधेस बन्द संगै नाका बन्दी, सरकारी कार्यालय घेराउ तथा अवरोध, स्थानिय स्तरमा नागरिक समाज बिभिन्न राजनितीक दल तथा बिभिन्न संर्घष समितीहरुको कार्यक्रममा सहयोग ,सर्मथन एवं सहकार्य गर्दै अगाडी बढने जनाएको छ । सो बिज्ञप्तीमा नेपाल सदभावना पार्टीका अध्यक्ष अनिल कुमार झा, लोकदलका अध्यक्ष कौशल कुमार सिंह,बहुजन समाज पार्टी नेपालका अध्यक्ष गंगा महरा, जनता दल लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष हरीनारायण कामती,लोकतान्त्रिक पार्टी नेपालका अध्यक्ष जिवन साह र संयुक्त मधेसी राष्ट्रिय आन्दोलन समितीका संयोजक मातृका यादवले हस्ताक्षर गरेका छन् ।

जुम्लामा बालबालिकाको अर्धनग्न जुलुस निकाल्ने आयोजक खोज्दै सरकार

अर्धनग्न जुलुस जिल्ला प्रशासन कार्यालय अघि पुगेर कोणसभामा परिणत भएको थियो। .... कोणसभामा ७ वर्षिय आरबीस कार्कीले भाषण गरेका थिए। .... उनीहरुले बोकेको प्लकार्डमा 'हाम्रो भविष्य अन्धकार छ', 'जय माता कर्णाली', 'कर्णाली स्वयत्त प्रदेश घोषणा गर' जस्ता नारा लेखिएका थिए। .... जुम्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी दिपेन्द्र पौडेलले कर्फ्यु हटेपछि खोजी कार्य अझ तीव्र पार्ने बताएका छन्। .....

‘चारदलको सहमतिले गरेको सिमांकन विरुद्ध जुम्ला नै उर्लिएको छ, आफ्ना अभिभावक आएको देखेर बच्चाहरु आफै आएका होलान्।’

लिम्बुले नै नबुझेको ‘लिम्बुवान'

आत्मनिर्णयको अधिकारसहित ‘लिम्बुवान राज्य'को माग हुँदा कुनै बेला ह्वार्रै उत्रिने लिम्बु समुदाय हिजोआज बेपत्ता भएको छ। खुँडा, खुकुरी, लठ्ठीसहित लिम्बुवान नाममा आन्दोलनमा देखिने त्यस्तो समूहको प्रभावले त्रसित हुन्थ्यो इलाम जिल्ला। ...... अहिले सदरमुकाममा ‘लिम्बुवान'का दुई चार कार्यकर्ता देखिन्छन्, ‘लिम्बुवान' राज्यको माग आफैं कमजोर भएर गइसकेको छ। ताप्लेजुङ र पाँचथर जिल्लामात्र हैन, झापामा पनि ‘लिम्बुवान'को प्रभाव अहिले पुरापुर हराएको छ। ‘लिम्बुवान' राजनीति बुझेका केही पुराना व्यक्तिले ‘लिम्बुवान राज्य'को कुरा गर्ने समूह वा पार्टीले जनतालाई ‘लिम्बुवान के हो?' बुझाउन नसकेको बताएका छन्। ...... संघीय लिम्बुवान पार्टी नेपालका केन्द्रीय उपाध्यक्ष ज्ञानुहाङ आम्बुङका अनुसार विभिन्न सात वटा पार्टी मिलेर नयाँ पार्टी गठनको अभ्यास सुरू भइसकेको छ।

संघीय समाजवादी फोरम नेपाल, राष्ट्रिय जनमुक्ति पार्टी, थरुहटलगायत पहिचानसहितको संघीयता माग्दैआएका पार्टीबीच एकीकरण चाँडै हुँदैछ।

....... ‘एकपटक काठमाडौंमा वार्ता भइसक्यो, पहिचानवादीहरूको छुट्टै शक्ति निर्माण गरौं भन्ने हाम्रो उद्देश्य छ,' आम्बुङले सेतोपाटीसँग भने, ‘क्षेत्रीय रुपमा मात्र कुरा उठाउँदा राज्यले सुनेन, त्यसकारण एउटा राष्ट्रिय पार्टीसँग समायोजन भएर नयाँ पार्टी गठन गर्ने तयारी थालिएको हो।' आम्बुङका अनुसार तीन दिनअघि काठमाडौंमा केही पार्टीबीच छलफल भएको थियो। ........ २०६२/०६३ को आन्दोलनपछि क्षेत्रीय पार्टी स्थापना हुने क्रम बढेको हो। एकीकृत नेकपा माओवादीले जातीय राज्यको कार्ड फाल्न सुरु गरेपछि जातीय नाममा समूह र पार्टी गठन हुन थाले। एमाओवादीभन्दा एनजिओ र आइएनजिओको प्रभावमा नेपालमा धेरैभन्दा धेरै जातीय राजनीति सुरू भएको इतिहासविद् वैद्य बताउँछन्। ....... मुलुकमा जातीय राजनीति सुरू गरिएपछि जातीय राजनीति गर्नेले आफ्नो सशक्तिकरणभन्दा आरक्षणलाई बढी प्राथमिकता दिए। जसका कारण व्यक्तिले आफ्नो सिर्जनशील जीवन ‘आरक्षण' माग्दै बिताउन थालेको वैद्य बताउँछन्। ......

‘लिम्बुवान' क्षेत्रमै ‘लिम्बुवान' आन्दोलनबारे बुझाउन नसक्दा अहिले लिम्बुवानवादी संगठन हराएका छन्।

...... त्यसो त लिम्बुवान भनिने गरिएको क्षेत्रमा लिम्बुवानै बर्चश्व छैन। २०७० सालको केन्द्रीय तथ्यांक विभागको तथ्यांकअनुसार इलाम जिल्लामा ३५.६०७ प्रतिशत किराँत समुदाय थिए। हिन्दु सामुदाय ४४.४९२ र बौद्ध १५.२८५ प्रतिशत थिए। अरुणपूर्व लिम्बुवान भनिएका क्षेत्रमा यस्तैयस्तै प्रकारको तथ्यांक रहेको इतिहासविद् वैद्य बताउँछन्। ‘संघीयता र प्रदेश भनेको जातीय रुपमा हैन, सामर्थ्यको आधारमा हुने हो,' वैद्य भन्छन्, ‘सामर्थ्यको आधारमा हुँदा अरुणपूर्वका ९ जिल्लाको छुट्टै लिम्बुवान राज्य बन्दैबन्दैन।' .... जातीय राजनीतिको पछाडि एनजिओ आइएनजिओको बढी हात छ। ....

पृथ्वीनारायण शाहले किराँती लिम्बूहरूलाई ‘तिमी भाइ राजा, हामी दाइ राजा' भनी दिएको

छुट्टै राज्य भएकाले ‘लिम्बुवान राज्य'को कुरा उठेको उनी बताउँछन्। ‘बसाइँसराइको हिसाबले कम जनसंख्या देखिनु स्वभाविक हो,' उनी भन्छन्, ‘राज्यले लिम्बुवान नसुनेकै कारणले तेस्रो शक्ति निर्माण गर्ने भनेर हामी अहिले कसरतमा जुटेका छौं।'

देश टुक्र्याउने अभिव्यक्ति दिने सभासदको अडियो रेकर्ड संसदमा
सरकार गम्भीर : गृहमन्त्री