Sunday, August 09, 2015

In The News (11)

कुन प्रदेश कस्तो?
प्रस्तावित छैटौं प्रदेश क्षेत्रफलको आधारमा सबैभन्दा ठूलो देखिएको छ, जसले मुलुकको ३२ प्रतिशत भूभाग ओगटेको छ । केन्द्रीय तथ्यांक विभागका अनुसार यो प्रदेशको साक्षरता दर औसतमा ४२.४९ प्रतिशत छ । राष्ट्रसंघीय विकास कार्यक्रम (यूएनडिपी) को प्रतिवेदनअनुसार मानव विकास सूचकांक ण्.४१ प्रतिशत बिन्दु छ । मुलुकभरका ४ हजार उद्योगमध्ये २ सय ७४ उद्योग यो क्षेत्रमा पर्छन् । ........ तराईका ८ जिल्ला सप्तरी, सिरहा, धनुषा, महोत्तरी, सर्लाही रौतहट, बारा र पर्सा जिल्ला जोडिएको दोस्रो प्रदेश उद्योगले सम्पन्न देखिन्छ । यसमा ८ सय १२ उद्योग छन् । दोस्रो धेरै जनसंख्या र सबैभन्दा कम क्षेत्रफलको यो प्रदेशमा ९ हजार ६ सय ११ बर्ग किमि क्षेत्रफल र ५४ लाख ४ हजार त्त सय जनसंख्या छ । यो प्रदेशको औसत साक्षरता दर ४१ प्रतिशत छ । निर्माणाधीन र निर्माण भइसकेका जलविद्युत्त आयोजना नभएको यो प्रदेशको विकास सूचकांक ०.४२ विन्दु छ ।
जान्नुहोस, संविधानमा भएको थपघटको खैलावैला
कैलाली, म्याग्दी आदि केही स्थान वाहेक सबैतिर जातीयरभाषिक निरन्तरता कायम गरिएको छ। ..... संविधानमा महिलाको प्रजनन् स्वास्थ्य मौलिक हकमा थपिएका भने, राज्यको संवैधानिक अंगहरुमा महिला, दलित, अपांगको समावेसी समानुपातिक प्रतिनिधित्व थपिएको आदि महत्वपूर्ण सुधार भएका छन
गच्छदारले भने, यादवका कारण मात्र मधेश प्रदेश भएको हो
मधेशका आठ जिल्ला सप्तरीदेखि पर्सासम्म यादवहरुको बर्चस्व रहेको र यादवहरुले कसेर आन्दोलन गरेको कारण त्यो प्रदेश सुनिश्चित भएको बताएको थियो । ..... थारुहरुले एक त आन्दोलन गर्न सकेन र दोस्रो नेपालमा एकै ठाउँमा थारुहरुको बसोवास रहेको छैन, छरिएर रहेका कारण आन्दोलनमा बल नपुगेकोले थारुहट प्रदेश नदिएको गच्छदारले दावी गरेको ........ थारुहरु पश्चिममा छन्, मध्यपूर्वी क्षेत्रमा, तथा पूर्वी तराई तथा कतै कतै पहाडमा रहेका कारणले थारुहरुको अवाज नसुनिएको दावी गर्दै थारु नेताहरुको चित्त बुझाउने प्रयास गरिएको थियो ।
देशैभरि ६ प्रदेशका खाका जलाउँदै मधेशी दल
चार दल राणा र राजाभन्दा पनि निरकुँश भएको कुरा यो प्रदेशको खाका आएकोबाट प्रष्ट भएको ...... उपत्यकालगायत धनुषा, सिरहा, सप्तरी, पर्सा, मोरगंलगायतको क्षेत्रमा खाका जलाउने काम जारी रहेको
एमालेमा मधेश र मधेशी विरोधी केही तत्वहरु छन् : अध्यक्ष महासेठ
लोकतान्त्रिक मधेशी संगठनका अध्यक्ष रघुवीर महासेठले नेपालको सन्दर्भमा पाँच प्रदेशीय संघीयता उपयुक्त हुने बताएका छन् । ...... नेपालले आठ प्रदेशभन्दा बढी धान्न नसक्ने र पाँच प्रदेशभन्दा कम गर्न नमिल्ने विचार व्यक्त गरे । ....... संविधानको प्रस्तावित मस्यौदा पूर्ण रुपमा त्रुटीपूर्ण रहेको ...... मस्यौदाभित्र

विदेशी महिलाले नेपाली नागरिकसँग विवाह गरे अङ्गिकृत नागरिकता पाउने प्रावधानलाई पूर्णरुपमा हटाउने माग आफुहरुको रहेको

महासेठले बताए । एक प्रश्नको जवाफमा महासेठले भने,

“एमालेभित्र मधेश विरोधी तत्वहरु छैनन् भन्न मिल्दैन, एमालेभित्र केही उच्च ओहोदाका तत्वहरु मधेश र मधेशी विरोधी छन् ।”

.......... मधेशको पक्षमा बोल्ने सभासदहरु जनताको अगाडी विरोधपूर्ण शैलीमा देखिए पनि संसदमा उनीहरुले केही गर्न नसकेको प्रति महासेठले दुःख व्यक्त गरे ।
नेपाल सद्भावना पार्टीले मस्यौदा जलाए
५४ सय मधेशी सहादत दिन तयार छन् : नेता झा
नेता झाले भने,‘हामी एक मधेश प्रदेश मागेका हौं, तर मधेशलाई नै छ भागमा खण्डित गरिएको छ । एक मधेशका लागि ५४ जना मधेशीले सहादत प्राप्त गरेका थिए अव यो छ टुक्रे मधेशका विरुद्ध ५४ सय मधेशीले सहादत दिन तयार छन् ।’ ....... कोणसभामा पार्टीका नेताहरुले

मधेशको जनतालाई खसवादी शासकहरुले बन्धुवा, कमलरी, मजदुर बनाउँदै शोषण दमन गर्दै आएको र आगामी दिनमा पनि शोषण गर्ने मनसायले यस्तो खाका ल्याएको

बताए । कार्यक्रममा उपस्थित वक्ताहरुले मधेशको घाँटी रेटेर संविधान तथा संघीयता निर्माण गरे कुनै पनि हालतमा स्विकार्य नहुने बताएका थिए । .......... भित्रि मधेशको ४ जिल्लाहरु उदयपुर, सिन्धुली, चितवन र दाङ्गलाई मधेशमा राख्नुपर्ने
अमरेश डबल स्ट्यान्डर राखेर मधेशमा नआउन् : यादव (अन्तरवार्ता)
मधेशको सडकमा अहिले नेपाली कांग्रेसविरुद्ध नारा घन्केको छ
सद्भावना पार्टीका केन्द्रीय सदस्य योगेन्द्र राय यादव ...... मस्यौदाको विरोधमा ४ र ५ गते जहाँ जहाँ झडप भयो, सुझाव संकलन बिथोलियो, प्रतिकार भए संयुक्त मधेशी लोकतान्त्रिक मोर्चाबाहेकका कुनै केडर् सडकमा देखिएन । सबै केडर् संयुक्त मधेशी लोकतान्त्रिक मोर्चाकै थिए । ..... खोई त, अमरेश सिंहलाई त लखेटियो नी जनकपुरमा । त्यो पनि त सुन्नुभयो होला नी । ..... मधेश अहिले कसको विरोधमा उत्रेको हो ? मधेश १६ बुँदे सम्झौताको विरोधमा उत्रेको हो । त्यो सम्झौताको मुख्य पात्र नेपाली कांग्रेस हो । मधेशको सडकमा अहिले नेपाली कांग्रेसविरुद्ध नारा घन्कोको छ । एकातिर मधेशविरोधी कांग्रेसको वृत्तमा पनि बसिराख्ने, अर्कोतिर मधेशको मसिहा पनि बन्ने ? यो डबल स्ट्यान्डर मधेशलाई पचेन नी त । साँच्चिकै उहाँ विकल्पको रुपमा बन्न चाहनुहुन्छ भने उहाँले नेपाली कांग्रेस परित्याग गरेर आउनुपर्छ । राजीनामाको कुरा आइराछ, राजिनामा गर्छु गर्छु । कहिल्यै गर्नुहुन्छ ? कहिले आउला त्यो दिन ?
‘देशको माटोले माग्दैंछ केपी ओली प्रधानमन्त्री’ : सन्जिव झा
हाल मधेशी दलहरुले गरेको काम विल्कुलै संविधान बन्न नदिनुको षडयन्त्र हो । यसो पनि विगतको संविधान सभाको चुनाबमा मधेशका जनताहरुले उहाँको एजेण्डाहरुलाई पराजित गरिसकेका छन् ।

११६ निर्वाचन क्षेत्र मध्य जम्मा १२ ठाँउमा उहाँहरु जितेर आउँनु भयो

। अहिले मस्यौदामा भएको कुराहरु पनि छैन भनेर मधेशी जनतालाई गुम्राह गरिदैछ । फेरी मधेशी जनताको भावनालाई बेच्ने काममा केहि कथाकथीत मधेशी दलहरु षडयन्त्रमा लागिसकेका छन् । खासै यो उनीहरु संविधान भन्दा पनि आउँदो सरकारमा आफ्नो सिट सुरक्षित गर्न बारगेनिङ्गका लागि यो सबै प्रपञ्च रच्दै छन् । तर अब मधेशका जनताहरु सजग र सचेत भइसकेका छन् । त्यहि भएर उनीहरुको आन्दोलनमा मधेशी जनताको सहभागीता न्यून छन् । ....... मधेश र मधेशको जनताको वास्तविक माँग के हो भन्ने कुरा उपेन्द्र यादव लगायत मधेशी दलका अन्य नेताहरु वास्तविक रुपमा बुझ्न सकेका छैंनन् । मधेशको नाममा राजनितिक गर्ने यिनै सत्ताका लोभीहरु आफ्ना पार्टीका उम्मेद्वार पहाडबाट लडाउने गर्छन । आफ्ना जिल्ला कमिटिहरु पहाडमा विस्तार गरेका छन् ।

मधेशका भोटले सत्तामा आएका यिनीहरुले पैसावालाहरुलाई पैसा लिइ समानुपातिक सिट सहित अन्य राजनितिक नियुक्तिहरु बेच्ने काम गरेका छन् । हिजो अति गरिब परिवारबाट राजनितिकमा होमिएका यि मधेशी दलका नेताहरु आज अरब पति छन् । यिनका अन्य व्यबसायहरु केहि छैनन् । यो पैसाको स्रोत के हो भन्ने मधेशी जनताले खोज्नु पर्छ ।

........ यि सबहरु मधेशी मुलमै मधेशका सामान्ती शोसकहरु हुन् । जुका झै जिउँमा टाँसिएर मधेशी जनताको रगत चुस्ने बाहेक कुनै काम गरेनन् । ..... सत्तामा नभएको बेला मधेशी जनतालाई विभिन्न बाहनामा भड्काउने र सत्तामा गएपछि त्यहि मधेशी जनतालाई हेप्ने काम बाहेक अरु यिनीहरुको केहि काम छैंन । र मधेश प्रती कुनै स्पष्ट दृष्ट्रिकोण छैन । सच्चा राष्ट्रवादी मधेशी जनता यिनी केहि नेताहरुको कारणले गर्दा वेला बेलामा बदनाम हुने गर्छन । .......

मेरा श्रदय पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली ज्यूले पहिले नै कयौ पटक भनिसकेका छन् “म मधेशी जनताको समृद्धि र विकास हेर्न चाहन्छु र म त्यो पुरा गर्नका लागि जस्तो सुकै कदम चाल्ने छु ।”

....... माननिय उद्योग मन्त्री महेश बस्नेत ज्यू देशका मन्त्री मात्र होइनन् यूवाहरुको आइकन पनि हुनुहुन्छ । एउटा गरिब परिवारमा जन्मिएका महेश बस्नेत ज्यू विभिन्न त्याग, तपस्या र बलिदान दिदै यूवा आन्दोलनलाई राष्ट्रिय र अन्तराष्ट्रिय जगतमै ठुलो उचाईमा पुराउनुभएको छ । राजनितिमा सबैलाई कसै न कसैको साहरा र साथको आबश्यकता पर्छ । एउटा उचाईसम्म पुग्नका लागि दुई थरीका मान्छे चाहिन्छन् । एउटा तलबाट माथि उचाल्नलाई र अर्को माथीबाट तान्नलाई । म एउटा मधेशी मुलमा जन्मिएको नेपाली राष्ट्रियता बोकेको मधेशको छोरो, मेरो निजी राजनितिक जीवनमा मलाई माननिय महेश बस्नेत ज्यूले तलबाट उचाल्ने र माथीबाट तान्ने दुबै काम एकसाथ एकै व्यक्तिले गर्नुभएको छ । त्यसैले म गर्बका साथ महेश बस्नेत मेरो राजनितिक “गड फादर” हो भन्ने गरेको छु ।
"Accepting six-state federal model is suicidal for the indigenous"
a six-state federalism deal, a step down from the 14-state model proposed by the first Constituent Assembly, and a 10-state model proposed by majority members of the State Restructuring Commission formed by the parties in 2011. ....... the deal, which, critics allege, disregards the two criteria of identity and viability agreed upon by the same parties. The Tharus are one such indigenous group. ...... Chaudhary, who started her political career with the Nepali Congress, left the party in 2007 and was active in the Tharu Movement, advocating a separate state for the Tharus. She is the only woman to head a political party represented in the Current Constituent Assembly. ....... The Dalits and indigenous groups are protesting every day. These protests prove that leading political parties are not listening to the suggestions from the people. If they continue to ignore people’s voices, then groups’ whose rights have been deprived will be compelled to revolt and those in power won’t be able to contain the rebellion.

In the past, we have demonstrated our strength by amassing Tharu militia numbering tens of thousands. If needed, we will have to form a force like that again.

........... It is also a provocation that will invite ethnic conflict bigger than the Maoists’ People's War. .........

We demanded two states in the Terai: Madesh and Tharuhat. There is an incomplete Madhesh, and no Tharuhat.

....... Rai and Limbu homelands have been lumped together as in one state. Magar and Gurung homelands are also lumped together, as have Tamang and Newar homelands.

There is Pahadi Brahmin-Chhetri dominance in each state.

..... Article 138 of the Interim Constitution explains what kind of federalism Nepal should have. The spirit of that Article must be kept alive. On March 2008, I was there on my crutches, when Late G.P. Koirala agreed to federalism based on identity, history, language, and region along with the right to self-determination. As a Prime Minister, he was making the pledge on behalf of the Nepali state. Leaders who agreed on federalism back then are now deviating from the provision in the Interim Constitution............. Terai will be shut down starting August 15.


नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीबीच कुटाकुट
पर्वत । नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीबीच कुटाकुट हुँदा ४ जना घाइते भएका छन् । नेपालकै अग्लो कुश्मा कैया झोलुंगे पुलनजिक दुवै पक्षबीच झडप भएको हो । ..... यी दुई पक्षबीच विवाद के कसरी उत्पन्न भयो भन्ने यकिन नभए पनि मदिरा सेवन गरेकै कारण झडप भएको स्रोतको दावी छ ।
फुटको संघारमा फोरम लोकतान्त्रिक
हामी बाध्य भएर त्यो बाटो रोज्नु पर्नेछ: नेता यादव
पार्टीका नेताहरु आइतबार विहानैदेखि विकल्पका विषयमा छलफलमा जुटेका छन् । अधिकांश नेताहरुले अध्यक्ष गच्छदारको विरोधमा सक्रियता बढाएका छन् । ..... आइतबार विहानै नेता रामेश्वर राय यादवले हुलाकी न्यूजसँग भने,‘राति भएको

सहमतिको विरोधमा पार्टीका ९० प्रतिशत नेता तथा कार्यकर्ताहरु छौं

। हामी विहानैदेखि साथीहरुसँग छलफल तथा विकल्पका बारे विचार लिदैछौं । राति भएको सहमति अध्यक्षको एकल सहमति हो । त्यो कुनै पनि हालतमा मान्य हुने छैन ।’ ..... ‘अध्यक्षले एकलौटीरुपमा गरेको हस्ताक्षरमा हाम्रो समर्थन छैन । सहमति परिमार्जन हुनु पर्छ भएन भने हामी अध्यक्षको विकल्पमा जाने छौं ।’ ....... अध्यक्ष गच्छदारले राति गलती गरेको र त्यसको सुधार नभए पार्टीबाट गच्छदारलाई नै कारवाही हुन सक्ने चेतावनी दिदै चौधरीले भने,‘सर्वप्रथम हामी यो सहमतिलाई मान्दैनौं, अध्यक्षले गरेको हस्ताक्षरको भागीदार हामी हुने छैनौं । पार्टीका अधिकांश साथी सहमतिको विरोधमा छन् । हामी पार्टीभन्दा अलग भएर पनि यसको विरोध गर्ने तयारी गर्दैछौं ।’ ......... ‘हामी फुटको पक्षमा छैनौं तर मधेशी–थारु जनताको पक्षमा हामी छलफल गर्दै छौं । हामी बाध्य भएर त्यो बाटो रोज्नु पर्नेछ ।’ ..... विद्यार्थी फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष कपलेश्वर यादवले पार्टी अध्यक्ष गच्छदारले मधेशी युवाहरुको भविष्य समाप्त पारेको प्रतिक्रिया दिदै हुलाकी न्यूजसँग भने,‘ अध्यक्ष नसच्चिए विकल्पको बाटो रोच्ने युवाहरुको मनसाय देखिएको छ ।’ उनले पार्टी टुक्रिन सकने संकेत गर्दै युवाहरु अध्यक्षका विरुद्ध छलफलमा जुटेको जानकारी दिए ।

राजा होइन नवराजा हरु संग डर छ



२०१७ साल को जस्तो कु को संभावना कत्तिको छ? तर नवराजा हरुले गरिरहेको संवैधानिक कु त अहिले नै भइराखेको छ।  काँग्रेस एमाले एमाओवादी का बाहुन हरुले कु गर्दै छन। मधेसी जनजाति महिला दलित का विरुद्ध। सो जा नहीं तो गब्बर आ जाएगा भनेर बाबुराम जी ले भनेको सुहाएन। गब्बर काँग्रेस एमाले एमाओवादी मा छ।

२०१४ मा संविधान सभा न लि कनै मान भनेर बीपी कोइराला लाई भनियो। बीपीले मानने गलती गरे। अब त्यसै गरी नवराजा हरु मधेसी जनजाति महिला दलित लाई मान मान भन्दैछन्। मानने कि नमान्ने? संविधान सभा को नाम मा उपहास हुँदैछ।









संविधान बन्ने सुनिश्चित भयोः भट्टराई
उत्पीडितहरुको माग जायज छ भन्दै उनले संविधान बनायौँ भने त्यसमा टेकेर थप अधिकारका लागि लड्दै जान सक्ने भट्टराईले बताए। ..... राप्रपा नेपाल र मधेसवादी दलका सभासदको नाराबाजीका बाबजूद भटराइले प्रतिवेदन पेश गरेका हुन्। ....... सात सालमा आएको परिवर्तनले

वी पी कोइरालाले १४ सुालमा संविधानसभा छाड्दा ३० वर्ष निरंकुशता लादिइएको थियो।

..... हाम्रा बीचमा मतभेद भएपनि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान बनाउँदै छौ। हो दुई संविधानसभामा फरक परिणाम आए पनि त्यो ९० प्रतिशत संघीयता र यणतन्त्रकै पक्षमा आएको छ। हिजोका

महेन्द्रवादी ‘भूत’हरु

विदेशी दलाली गरी अहिले सलबलाएकोमा सबैलाई सचेत हुन आग्रह गर्छु। .......... यो सदनमा दुईथरी चिन्ता छ। अग्रगामी परिवर्तनका लागि दलित महिला जनजातिहरु अग्रगामी संविधान बनाउन चाहन्छन्। अर्को धेरै अधिकार खोज्दा संविधान नै नबन्ने अर्थात एकातिर भीर अर्कोतर्फ खाडल भएको अवस्थामा लोकतन्त्रीक आन्दोलनका शक्तिहरुले हामीले संविधान बनाउन ढिला गरे

फेरि १७ साल दोहोरिन्छ

भनि हामीले केही नसके पनि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान बनाऊ। ........ यसले संविधान बन्दा विगतमा षडयन्त्र गर्नेहरुले कहिले धर्म र कहिले कुनै नाममा नाटक मन्चन गरी

बत्तिमा पुतली होमिएजस्तै

गरीरहेका छन्। तर हामी संविधान जारी गरी छाड्छौ।

जलस्रोत र पर्यटन

नेपालमा जलस्रोत को कुरा त गरिन्छ तर पर्यटन को संभावना पनि उत्तिकै छ भन्ने कुरा हुँदैन। अहिले तथाकथित "पहिचान" का विरुद्ध मा युद्ध स्तर मा लागेका हरु ले लगेहात नेपाल ले जलस्रोत विकास गर्न नपाउने भन्ने प्रावधान पनि संविधान मैं लेख्दिनु।

खस नेपालमा एक तिहाई छन। तिनको नाम मा सारा देश छ। अनि मधेसी र जनजाति को नाम मा ७-८ वटा प्रदेश को निर्माण हुन्छ भने समस्या के पर्यो? त्यस बाहेक अरु १०-२० समुह लाई विशेष क्षेत्र हरु निर्माण गर्नु पर्ने हुन्छ।

संघीयता ले मधेसी समुदाय को सशक्तिकरण गर्छ भन्ने हो। तर संघीयता विरोधी हरुले त्यसै संघीयता लाई मधेसी लाई लोकतंत्र ले दिने एक व्यक्ति एक मत पनि खोस्ने हतियार को रुपमा पो प्रयोग गर्न थाले।



६ प्रदेशको संघीयता मान्दैनौ: आदिबासी जनजाति
प्रदर्शन पश्चात भएको सभालाई सम्वोधन गर्दै एमाओवादी नेता बर्षमान पुनले आदिवासी जनजातिलाई यो संघियताको खाकाले ढोका दिएको बताए ..... माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल निकट नेता पुनले जनयुद्ध समेत लडेर आएका नेताले समेत जनजातिका मुद्धा छाडेको बताए l उनले

पार्टी नेतृत्व समेत शासक बर्गमा रुपान्तरित भैसकेको

बताए l उनले जनजातिको अधिकारका माओवादीले भन्दा पनि आँफैले लड्नु पर्ने बताए
'अधिकार कटौति'को विरोधमा दलित समुदायको र्‍याली
नेपाली काँग्रेसकी नेतृ तथा सभासद् सुजाता परियारले पहिलो चरणको आन्दोलनक्रममा दर्जनौँ दलित नेता तथा कार्यकर्ता घाइते हुँदासमेत सरकारले कुनै चासो नदेखाएको भन्दै आपत्ति जनाइन्। ...... दलित समुदायको सवालमा पहिलो संविधानसभाले पारित गरेका विषयलाई मस्यौदामा कटौती गरिएको ...... तेह्र प्रतिशत जनसङ्ख्या रहेको दलित समुदायले सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहका व्यवस्थापिकामा दलित समुदायको समानुपातिक प्रतिनिधित्वलाई सुनिश्चित गरी क्षतिपूर्तिस्वरूप सङ्घमा तीन प्रतिशत, प्रदेशमा पाँच र स्थानीय निकायमा १० प्रतिशत थप प्रतिनिधित्वको संवैधानिक व्यवस्था गर्नुपर्ने, दलित दलितबीच प्रतिस्पर्धा गर्ने छुट्टै निर्वाचन क्षेत्र सुरक्षित गरिनुपर्ने
संविधान बन्ने सुनिश्चित भयोः भट्टराई
उत्पीडितहरुको माग जायज छ भन्दै उनले संविधान बनायौँ भने त्यसमा टेकेर थप अधिकारका लागि लड्दै जान सक्ने भट्टराईले बताए। ..... राप्रपा नेपाल र मधेसवादी दलका सभासदको नाराबाजीका बाबजूद भटराइले प्रतिवेदन पेश गरेका हुन्। ....... सात सालमा आएको परिवर्तनले

वी पी कोइरालाले १४ सुालमा संविधानसभा छाड्दा ३० वर्ष निरंकुशता लादिइएको थियो।

..... हाम्रा बीचमा मतभेद भएपनि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान बनाउँदै छौ। हो दुई संविधानसभामा फरक परिणाम आए पनि त्यो ९० प्रतिशत संघीयता र यणतन्त्रकै पक्षमा आएको छ। हिजोका

महेन्द्रवादी ‘भूत’हरु

विदेशी दलाली गरी अहिले सलबलाएकोमा सबैलाई सचेत हुन आग्रह गर्छु। .......... यो सदनमा दुईथरी चिन्ता छ। अग्रगामी परिवर्तनका लागि दलित महिला जनजातिहरु अग्रगामी संविधान बनाउन चाहन्छन्। अर्को धेरै अधिकार खोज्दा संविधान नै नबन्ने अर्थात एकातिर भीर अर्कोतर्फ खाडल भएको अवस्थामा लोकतन्त्रीक आन्दोलनका शक्तिहरुले हामीले संविधान बनाउन ढिला गरे

फेरि १७ साल दोहोरिन्छ

भनि हामीले केही नसके पनि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान बनाऊ। ........ यसले संविधान बन्दा विगतमा षडयन्त्र गर्नेहरुले कहिले धर्म र कहिले कुनै नाममा नाटक मन्चन गरी

बत्तिमा पुतली होमिएजस्तै

गरीरहेका छन्। तर हामी संविधान जारी गरी छाड्छौ।
लिम्बुवानले छ प्रदेश नमान्ने, केन्द्रीय कार्यालयमा आकस्मिक बैठक
अहिले दलहरूबीच भएको सहमतिलाई ‘एकात्मक राज्य'कै निरन्तरता भन्दै लिम्बुवानले त्यसविरुद्व संघर्ष गर्ने चेतावनी दिएको छ। ‘नेपाल सरकार र लिम्बुवानबीच विगतमा भएको सहमतिअनुसार ऐतिहासिक पृष्ठभूमिकाको आधारमा ९ जिल्लालाई आत्मनिर्णयको अधिकारसहित लिम्बुवान राज्य घोषणा गर्नुपर्छ,' अध्यक्ष कुमार लिङ्देनद्वारा साउन २१ गते जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ।
अखण्डको आन्दोलन फिर्ता, थारुवानको जारी
अखण्ड सुदूरपश्चिम संयुक्त संघर्ष समितिका संयोजक गोपाल देउवा ..... तर, कैलाली कञ्चनपुरलाई तराईका जिल्लासंग मिलाएर प्रदेश बनाइनु पर्नेलगायतका माग राख्दै हिजोदेखि आमहड्तालमा उत्रेको थरुहट/थारुवान संघर्ष समिति कैलालीको आमहड्ताल भने यथावत रहेको छ। ..... बहुसंख्यक थारु समुदायका माग सम्बोधन नगरि संघीयतामा सहमति भएकाले आन्दोलनलाई अझ शसक्त बनाइने सो पक्षले जनाएको छ। थारुवान संघर्ष समितिका संयोजक लाहुराम चौधरीले थारुवान प्रदेशको माग सम्बोधन नभएसम्म आन्दोलन जारी रहने बताए।
संसोधित नागरिकताको प्रवाधानले महिलाको हक झनै खोस्यो
'र' को ठाउँमा 'वा' राख्यौँ भन्दै झुक्याईयो
संविधानको भाग धारा ११ को उपधारा २ मा 'आमा वा बाबुका नामबाट नागरिकता प्राप्त गर्न सक्ने' भन्ने नयाँ व्यवस्था थप गरिएपनि त्यसपछिका धाराहरुमा आमाको नामबाट मात्र नागरिकता पाउन सक्ने बाटो बाटो बन्द गरिएको छ। ..... सुझावका लागि सार्वजनिक गरिएको संविधानको मस्यौदामा नेपाली महिला र पुरुषले विदेशीसंग विहे गर्दा विभेद गरिएको थियो। नेपाली पुरुषले विहे गरेका विदेशी महिलाले तत्कालै नागरिकता पाउने र नेपाली महिलाले विदेशी पुरुष विहे गरे १५ वर्ष कुर्नुपर्ने व्यवस्था थियो। ..... अहिले चार दलबीच गरिएको सहमतिमा विहे गरेर आएका विदेशी महिलाले कानुनमा व्यवस्था भए अनुसार नागरिकता पाउने छन् भनिएको छ, तर विहे गरि आउने विदेशी पुरुषका बारे उल्लेख सम्म गरिएको छैन। ...... महिला पुरुष बीच समान नागरिक हक कायम गर्न आफ्नो बेञ्चबाट आदेश दिएका सर्वोच्च अदालतका पूर्वन्यायाधीश बलराम केसीले अहिले गरिएका नागरिकता सम्बन्धी व्यवस्थाहरु झन् पश्चगामी भएको बताए। ..... ‘यो व्यवस्था अग्रगामी देखिन्छ तर यसै धाराका अरु उपधाराले भने यो व्यवस्थालाई औचित्यहिन बनाएका छन्,’ उनले भने

'यो त एक हात ले दिने अर्को हातले लिने जस्तो भयो।'

....... धारा ११ कै उपधारा ३ मा भनिएको छ-उपधारा २ बमोजिम बंशजको आधारमा नेपालको नागरिक ठहर्ने व्यक्ति र यो संविधान प्रारम्भ हुनु भन्दा अघि जन्मको आधारमा नागरिकता प्राप्त गरेका नागरिकका सन्तानले बाबु र आमा दुवै नेपाली रहेछन् भने निज बालिग भएपछि बावु वा आमाका नामबाट वंशजको आधारमा नेपालको नागरिकता प्राप्त गर्ने छ। ...... पूर्व न्यायाधीश केसीका अनुसार, यो उपधाराले आमा वा बावुको नामबाट नागरिकता प्राप्त गर्न दिदैँन। यो व्यवस्थाले बाबु र आमा दुवै नागरिक भएका व्यक्तिलाई मात्रै नागरिकता दिने भनेको छ। ........ ‘यही व्यवस्था पास भयो भने एकल आमाका सन्तान र बावुले पहिचान दिन नचाहने सन्तानले नागरिकता पाउने छैनन्,’उनले भने,‘यसले, महिलाको पहिचानलाई पुरुषसंग जोडेर राखेको छ।’ ..... उपधारा ३ जस्तै उपधारा ४ ले पनि आमा वा बावु एकको नामबाट मात्रै नागरिकता प्राप्त गर्न नसकिने बनाएको छ। यो उपधारा ले ‘जन्म हुँदा आमा वा बाबु मध्ये एक नेपाली नागरिक भएका व्यक्तिले नागरिकता प्राप्त गर्ने बेला दुवै नेपाली नागरिक छन् भने वंशजको नागरिकता दिने’ भनेको छ। ....... यो उपधाराले नेपाली महिला नागरिकबाट जन्मेका सन्तानलाई वंशजको नागरिकता दिन मान्दैन। अंगीकृत पाउनकै लागि पनि विदेशी नागरिकता नलिएको प्रमाणीत गर्नुपर्छ। पूर्व न्यायाधीश केसी भन्छन्,‘यो निकै गाह्रो हुने छ। विदेशीसंग विहे गरेका र नेपालमै बस्न चाहने महिलाका धेरै सन्तान नागरिकता विहिन हुने संभावना रहन्छ।’ ..... ‘नेपाली महिलाले विहे गरेर यहीको नागरिकता लिन चाहने विदेशी पुरुषका बारे संविधान मौन छ यो झन् खतरनाक छ,’ केसीले भने,

‘मस्यौदामा भएको व्यवस्था विभेदकारी थियो तर त्यो भन्दा पनि ''रिग्रेसिभ'' व्यवस्थामा सहमति भएछ।’ .. संविधानले नै महिलाको अस्तित्वलाई जसरि पनि पुरुषसंग जोड्न खाज्नु दुर्भाग्यपूर्ण रहेको पुर्व न्यायाधीश केसीको तर्क छ।

मधेसमा दुई प्रदेश माग गर्दै अमरेशको फरक मत
चार दलको निर्णय भन्दा त काग्रेस-एमालेकै प्रस्ताव ठीक थियोः कर्ण
यो भन्दा त कमसेकसम कांग्रेस एमलेले ल्याएको ७ प्रदेशको खाकामा दुई मधेस प्रदेश थियो। विवेक र द्वन्द्वलाई चर्काउने र संविधानलाई असफल बनाइ पुरानै अवस्थामा फर्काउने स्थिति आयो। द्वन्द्व समाधान गर्न प्रदेशको संख्यामा हेरफेर गर्नुपर्छ।