Friday, July 01, 2022

मेयर बालेन को पहिलो गलती?

फुटपाथ मा पसल थाप्ने कुरा। फुटपाथ मा पसल थाप्न नपाउने कुरा ले चर्को विरोध देखिरहेको देखिन्छ। मैले समाचार गहिरो पढेको छैन। सबै सत्य तथ्य थाहा छैन। हल्का हिन्ट पाएको आधार मा केही लेख्दैछु। 

खुद बालेन ले भनेका, काठमाण्डु लाई भक्तपुर बनाउन चाहन्छु। भुकम्प पचाउन सक्ने घर हरु नेपाल मा हजार वर्ष अगाडि बनेको कुरा गरेका बालेन ले। होइन भने विस्थापित हरु काठमाण्डु भत्काउने कुरा मात्र गर्थे। 

अहिले युरोप मा फैशन चलेको छ। कार हरु लाई शहर बाट धपाउने। सड़क साँघुरो पार्ने। पैदल मान्छे चल्ने। साइकल चलाउन मिल्ने। अर्थात असन। 

आर्गेनिक फार्मिंग लाई पश्चिम ले कटिंग एज फार्मिंग भन्छ। अरे बाबा, त्यही आर्गेनिक फार्मिंग त भैराखेको थियो नेपाल मा, तिमी ले फ़र्टिलाइज़र फ़र्टिलाइज़र भन्नु अगाडि! सिक्किम ले आर्गेनिक फार्मिंग गर्यो, भारत को सबैभन्दा समृद्ध राज्य बन्यो। 

नेपाल मा गाँजा खेती रोक्न अमेरिका ले साम दाम दण्ड भेद लगायो। अहिले आफै गर्छ गाँजा खेती। 

भारत लाई दुनिया का दम्मा दम्मा अर्थशास्त्री हरु ट्युशन पढाउन आइपुग्थे। प्राइभेटाइजेशन करो। कटनी छँटनी करो। लालु ले बम्पर प्रॉफिट मा लगे भारतीय रेल लाई। एक जना को जागीर खोसेन। 

शहर को प्रमुख कुरा नै मानिस हो। मानिस ले भोट दिन्छ भनेर भनेको होइन।  

फुटपाथ मा तरकारी बेचेर त तरकारी सस्तो भएको हो। त्यो पसल भाड़ा मा लिएर बेंचने हो भने कति महँगो हुन्छ? 

जसरी असन कटिंग एज कुरा हो, लिच्छवी को काठ को घर कटिंग एज कुरा हो, आर्गेनिक फार्मिंग कटिंग एज कुरा हो, त्यस्तै Street Commerce  लाई E-commerce जस्तो मान्नुपर्छ। त्यहाँ केही छ। काठमाण्डु को प्रत्येक फुटपाथ खाली गर्ने हो भने त्यो सामाजिक स्तरमा डीडीटी छर्के जस्तो हुनेछ। काठमाण्डु मा ठाउँ ठाउँ मा पार्क छैन। तर वरिपरि डांडा के त? 

काठमाण्डु को फुटपाथ नै सामाजिक पार्क हो। अमेरिका मा शोध गरेर पत्ता लगाएका छन, धुम्रपान भन्दा एक्लोपन स्वास्थ्य का लागि बढ़ी हानिकारक। अर्थात लोनलिनेस। 

त्यसलाई बरु व्यवस्थित गर्न सकिन्छ। मान्छे हिड़नै नमिल्ने गरी अलिक मिल्दैन कि? अर्थात चार पांगरे गाड़ी र दुई पांगरे मोटर गाडी निषेधित क्षेत्र हरु खड़ा गर्ने कि? पैदल, बिना मोटर को साइकल, र सड़क व्यापारी ले मात्र प्रयोग गर्न पाउने सड़क हरु को घोषणा स्पष्ट मापदण्ड बनाएर। प्रत्येक सड़क व्यापारी लाई लाइसेंस दिने व्यवस्था गर्ने कि? भाड़ा असुलने कि? अत्यंत कम। 

जनता को भोट लिएको मान्छे ले जनता को विद्रोह को आवाज सुन्न सक्नुपर्छ। त्यो भनेको विकास ठप्प पार्ने होइन। Street Commerce त E-commerce को बाप पो रहेछ भन्ने तथ्य सँग साक्षात्कार गर्नु हो। दुनिया भरि एक्सपोर्ट गर्न मिल्ने बिजनेस मॉडल हो त्यो। 

वार्तालाप हुनुपर्छ। सड़क व्यापारी हरु सँग संवाद हुनुपर्छ। नया धरातल खोज्नुपर्छ। 

सड़क व्यापारी लाई सजिलो लोन को व्यवस्था गर्ने हो भने प्रत्येक ले १० जना लाई रोजगारी देला। देश मा रोजगारी समस्या नै समाप्त। बाकस व्यापारी हरु (जो कि अधिकांश राजनीति गर्छन) को व्यापार नै बन्द। 

सड़क व्यापारी ले शत प्रतिशत मोबाइल पेमेंट लिने समय आयो भने प्रत्येक को बिजनेस को आफसेआफ हिसाबकिताब हुन्छ। त्यसका आधारमा बैंक बाट लोन लिन मिल्छ। 

नेपाल लाई पनि बायोमेट्रिक आईडी र अधिकार चाहियो। 

विवेकशील ले नारा दियो। काठमाण्डु हाम्रो डेरा होइन घर हो। त्यो नारा को मार बाट विवेकशील उम्किन कहिले सफल भएन। अर्थात विवेकशील धनी धनी को पार्टी हो। काठमाण्डु मा घर हुन निकै धनी पो हुनुपर्छ। 

मेयर बालेन को एजेंडा बंग्याउन चाहने त्यस्ता सुझावकर्ता हरु हुन सक्छन। सावधान रहनुपर्छ। 

तर प्रहरी त मेयर को हात मा छैन। मेयर त के मुख्यमंत्री को हात मा पनि छैन। प्रहरी ज्यादती को जिम्मेवारी मेयर ले किन लिनुपर्ने? यो बाकस व्यापारी हरु को हर्कत हो। 










Thursday, June 30, 2022

30: Coalition Possibilities

एमाले, लोसपा र जनमतबीच गठबन्धनको गृहकार्य
शिव सेनाका विद्रोही नेता एकनाथ सिन्दे महाराष्ट्रको नयाँ मुख्यमन्त्री
रातोपाटी ब्रिफिङ : गठबन्धन भत्काउने एमालेको दाउ, नयाँ गठबन्धनको गृहकार्य जसपा विभाजनतिर, के गर्लान् बाबुराम ? ...... नेकपा एमाले, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी नेपाल र जनमत पार्टी मिलेर अर्को गठबन्धन बनाउने तयारी भइरहेको छ ..... पार्टीभित्र अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र संघीय परिषद् अध्यक्ष डा बाबुराम भट्टराईबीच आ–आफ्नो बाटोतिर लाग्ने सहमति जुटेको बताइएको छ । यही अनुसार जसपा अघि बढे उपेन्द्र यादवको पार्टी थप क्षयीकरण हुने देखिएको छ भने बाबुरामको आगामी राजनीतिक यात्रा कस्तो होला भन्ने चासो पनि बढेको छ । केही पहिले जसपाबाटै लोसपा पनि फुटेको थियो ।

सहमतिमै आ–आफ्नो बाटो लाग्न उपेन्द्र–बाबुरामबीच सहमति ! छलफलमा अध्यक्ष भट्टराईले यादव क्षेत्रीय र जातीय राजनीतिबाट माथि उठ्न नसकेको भन्दै सँगै काम गर्न नसकिने धारणा राखेका थिए । उनले आफूलाई पार्टीमा सँगै काम गर्न गाह्रो भइरहेको भन्दै सहमतिमै अलग हुन यादवसँग प्रस्ताव गरेका थिए । ....... ‘बाबुरामजीले सौहर्दपूर्ण वातावरणमा जसपाबाट अलग हुन चाहनु भएको छ, यो कुरा उहाँले उपेन्द्र यादवजीसँग पनि राखि सक्नु भएको छ’, उनले भने, ‘उपेन्द्र यादवले पनि हुन्छ भनिसक्नु भएको छ, सायद बाबुरामजी त्यसको तयारीमा लाग्नु भएको छ ।’

‘गठबन्धनको ढोका बन्द गरेका छैनौं’ ‘तर नेकपा एमाले कसैलाई एकथान प्रधानमन्त्री बनाउन आफ्नो ढाड निहुराउने पक्षमा छैन ।’

जसपाको पनि सबै मन्त्री फेरबदल हुने, डा.भट्टराई र महेन्द्र यादवलाई कारवाही गर्ने भट्टराईले कार्यकारी अधिकार आफूले लिने रणनीति अनुसार गतिविधि गरिरहेको पाइन्छ । यसका लागि उनले पार्टीमा हस्ताक्षर अभियान चलाएका थिए । यो सबै कुराको चाल पाएको यादव पक्षले कार्यकारिणी समितिमा आफ्नो बहुमत भएको दाब गर्दै भट्टराई माथि नै कारबाही गर्न निर्णय लिएको हो ।

धनुषामा यस्तो हुन्छ संघिय भिडन्त, दुई फरक गठबन्धन बिच कडा प्रतिस्पर्धा
गठबन्धन भए/नभएको अवस्थामा यस्तो हुन सक्छ देशको राजनितिक समिकरण गठबन्धनबाट भने नेकपा एस र जसपालाई घाटा भएको देखिन्छ । विराटनगर महानगरपालिकामा उपप्रमुख, जनकपुरधाममा प्रमुख सहितको पद गुमाए पछि जसपा शसंकित बनेको छ । जसपा उचित भागबण्डा र विश्वसनिय आधार पाए मात्र गठबन्धनमा जाने सोचमा रहेको बताइन्छ नभए मधेशी दलहरु बिचको गठबन्धन जसपाले अर्को विकल्पको रुपमा लिएको छ । ....... बामदेवले ओली प्रधानमन्त्री छोडन तयार भएपनि प्रचण्डले नमानेको खुलासा गर्नु माधव र ओलीको गठबन्धनका लागि बामदेवले गर्न खाजेको सहजीकरणका रुपमा लिइएको छ । ........ नेकपा एसले गठबन्धन र सरकार छाडे लोसपालाई सरकारमा प्रवेश गराई सरकार टिकाउने दाउ प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको छ । त्यस अवस्थामा एकापटि पुन: लोसपा सहितको पाँच दलिय गठबन्धन हुने छ भने अर्को तर्फ एमाले, नेकपा एस र अन्य पार्टीको मिलन हुन सक्ने छ । ......... एमालेको भने क्यिलर भिजन छ । पहिलो गठबन्धनबाट कांग्रेस अलग्याउने नभए नेकपा एस र जसपालाई सम्मानजनक सिट दिएर गठबन्धन फोडने । ........ एता डा. सिके राउत नेतृत्वको जनमत पार्टीले पनि गठबन्धन गर्ने भनेकाले सम्भवत: एमाले नेतृत्वको गठबन्धनमा उनी जान सक्ने सम्भावना देखिन्छ । एमाले संग राप्रपा नेपाल पनि जान सक्ने बताइन्छ । राप्रपा भने वैकल्पिक विचारका साथ एकल चुनाव लडने मनस्थितीमा रहेको देखिन्छ ।



रातोपाटी ब्रिफिङ : एसपीपीबाट ‘ब्याक’ भयो सरकार, जसपामा उपेन्द्र र बाबुराम पक्षबीचको शक्ति संघर्ष उत्कर्षमा बढ्दो महँगीप्रति सरकार निरीह
दलहरू प्रदेश र संघको चुनावी तालमेलका लागि लेखाजोखा गर्दै
यस्ता छन् रवि लामिछानेको पार्टीका सात विशेषता
रवि लामिछानेलाई रवीन्द्र मिश्रको सुझाव– हामीबाट सिक्नु
राष्ट्रिय सभागृहमा रविको क्रेज, तस्बिरहरु हेर्नुहोस्
जसपाको प्रस्तावबारे लोसपाले छलफल गर्दै