Friday, November 03, 2017

नेपाल ले चीन र भारत दुबै सँग सिक्नुपर्छ























चीन र भारत लाई जुधाउन सक्ने, खेलाउन सक्ने शक्ति नेपाल होइन। काठमाण्डु ले आफ्नो self-importance त्याग्नुपर्छ र humility देखाउनुपर्छ। चीनसँग पनि, भारत सँग पनि सिक्नुपर्छ।  चीनको पनि, भारतको पनि सहयोग लिनुपर्छ। चीनको पनि पुँजी, भारतको पनि पुँजी तान्ने प्रयास गर्नुपर्छ। सकिन्छ भने चीन र भारत लाई जोड्ने पुल बन्नुपर्छ। चीन हिजो को भारत हो। भारत भोलि को चीन हो। दुबै विश्व शक्ति हुन। दुबै नेपाल लाई समृद्ध देख्न चाहेका शक्ति हुन।

लोकतंत्र र मानव अधिकार मा compromise हुँदैन। त्यसका अलावा समाजवाद भनेको के? कम्युनिस्ट, काँग्रेस, फोरम सबैले समाजवाद नै भन्छन। शिक्षा, स्वास्थ मा व्यापक लगानी गर। गरीब जनतासम्म रोजगारी, विकास, पूर्वाधार पुर्याउ। काम गर्न नसक्ने हरुको हेरचाह गर। कसले शिकायत गर्छ?

कुरा कुरामा भारत र चीन लाई दोष दिने, भारत र चीन लाई गाली गर्ने कुरा आफ्नो आंग को भैंसी नदेख्ने कुरा हो। Deal त गर्नुपर्छ दुबै छिमेकी सँग। कुनै पनि देशको आफ्नो self-interest हुन्छ नै। नेपालको छ। भारतको छ। चीनको छ। Deal गर्दा पर्याप्त गृहकार्य गरेर deal गर्ने, आफ्नो कार्यक्षमता प्रदर्शन गर्ने। अधिकांश त win win संभावना हरु नै बढ़ी छन।

समस्या चीन होइन। समस्या भारत होइन। समस्या प्रमुख रूपले आतंरिक हो। देशमा व्याप्त भ्रष्टाचार, गरीबी, उच्चतम राजनीतिक संस्कृति को अभाव। तर विस्तारै विस्तारै देश ट्रैक मा आउँदैछ। त्यति निराशाजनक अवस्था भने छैन। एउटा नया पीढ़ि तम्तयार देखिन्छ।

दुनिया को पहिलो र तेस्रो ठुलो अर्थतंत्र को बीचमा रहेको भौगोलिक स्थिति --- यो त नेपाल लाई चिट्ठा परेको हो।


Wednesday, November 01, 2017

सीके राउत र मधेस




सीके राउत ले प्रतिपादित गरेको लाइन जनमत संग्रह द्वारा मधेस अलग देश को सामुन्ने दुई ताजा उदहारण आएका छन: कुर्दिस्तान र केटलोनिआ। एउटा इराक मा अर्को स्पेन मा।

मधेसी ले समानता पाउने सबैभन्दा राम्रो बाटो अलग देश हो होइन त्यो वादविवाद आफ्नो ठाउँ मा छ। मधेसी विरुद्ध विभेद छ। तर त्यसको समाधान संघीयता/समावेशिता कि अलग देश।  त्यो प्रश्न नै उल्टो भो। समाधान दुबै हो। दुबै प्रयास गर्नुपर्छ।

तर अलग देश को वकालत गर्ने हरु ले त्यही कुर्दिस्तान र केटलोनिआ लाई हेरुन। दुबै ठाउँ मा संघीयता तहत प्रांतीय सरकार चलाएर बसेका क्षेत्रीय पार्टी हरु। सीके राउत ले जनमत संग्रह नै खोजेको हो भने पनि पहिलो कदम त पार्टी खोलेर, चुनाव जितेर प्रांतीय सरकार बनाउनु हो।

मत बदर को अभियान ले जनता लाई गुमराह मात्र पार्छ। दुनिया ले मत बदर बाट त्यस्तो के देख्छ जुन मधेसी क्रांति १, मधेसी क्रांति २, मधेसी क्रांति ३, र मधेसी क्रांति ४ मार्फ़त देखेन? बरु पार्टी खोलेर, फोरम-राजपा गठबंधन मा सामेल भएर वोट मागेको राम्रो।

कुर्दिस्तान र केटलोनिआ ले जनमत संग्रह गरे। अलग देश बन्यो त? इराक ले सेना पठायो, तेल सब कब्ज़ा गर्यो। केटलोनिआ को सदन डिसमिस गरियो, स्पेन ले प्रत्यक्ष शासन लादेको छ। कहाँ अलग देश बन्यो? पहिला जनमत संग्रह गर्न पाउने संवैधानिक प्रावधान का लागि त संघर्ष गर।





बिभेद त छ त। मेक्सिको का मानिस काम गर्न अमेरिका पसे जस्तै गरी मधेसका मानिस काठमांडु आउने रहेछन। सबैभन्दा कम ज्याला का काम मधेसी ले गर्नु पर्ने। यो औपनिवेशिक अवस्था नै हो।