पहिचानवादीहरुको भोट ९,४२,२२३

पहिचानवादीहरुको भोट ९,४२,२२३ 

अंक गणित सजिलो। केमिस्ट्री गारहो। पार्टी भित्र आतंरिक लोकतंत्र नमानेको ले भांडभैलो भएको हो। 

एक भए निर्णायक तेस्रो शक्ति बन्ने थिए। 

कांग्रेस, एमालेको गढ धनुषा १ मा जनमत बन्यो पहिलो र बलियो पार्टी जसरी देशमा पत्रकार रविलामिक्षानेको पार्टीको पृथक उदय भएको छ त्यसरिनै डा. सिके राउतको मधेशमा उदय भएको छ । कांग्रेस, एमालेको बर्चश्व रहेको धनुषामा पनि जनमतले उपस्थिती जमाएको छ । ...... हामी नयाँ पार्टी र त्यो क्षेत्रको लागि शुन्य जस्तै थियौं तर परिणामले हौसला बुलन्द भयो जनमतका नेता विपी साहले भने । उनले जनादेशले पार्टी क्षेत्रमा पहिलो पार्टी बनेकोमा खुसी व्यक्त गरेका छन् । क्षेत्रको दुवै प्रदेशसभामा पनि जनमत तेस्रो स्थान हासिल गर्न सफल भएको छ । प्रदेशसभामा प्रथम र दोस्रो गठबन्धनकै उम्मेदवारहरु भएकाले प्रदेशसभा तर्फ समेत जनमत एक्लै सबै भन्दा बढि मत ल्याउने पार्टी बनेको छ ।



समानुपातिकतर्फ ७६ लाख मत गनियो, सबैभन्दा कम मत नेश्नलिष्ट पिपल्स पार्टीले पायो जनमत पार्टीले एक लाख ७८ हजार दुई सय ३२ मत, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले एक लाख ७५ हजार आठ सय ५९ मत, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीले एक लाख चार हजार तीन सय ४९ मत ....... कूल ६१ प्रतिशत मतदान भएको थियो । सो निर्वाचनमा एक करोड ७९ लाख ८८ हजार पाँच सय ७० मतदातालाई मताधिकार थियो

सरकार बनाउन ‘स्वतन्त्र’ सांसदको तानातान कांग्रेस, एमाले र माओवादी बाहेक यो पटक रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राजेन्द्र लिङ्देन नेतृत्वको राप्रपा लगायतका दल सरकार निर्माणका लागि संसद्मा निर्णायक बन्ने देखिएको छ । ...... ५ जना स्वतन्त्र सांसद निर्वाचित भएका छन् । मोरङ ५ बाट योगेन्द्र मण्डल, सर्लाही ४ बाट अमरेशकुमार सिंह, रौतहट २ बाट किरण साह, रौतहट ३ बाट प्रभु साह र बर्दिया २ बाट लालवीर चौधरी स्वतन्त्र उम्मेदवारका रूपमा निर्वाचित भएका छन् । यो अवस्थामा कुनै पनि दल वा गठबन्धनले सरकार बनाउन राप्रपा, रास्वपा तथा स्वतन्त्र सांसदहरूको सहयोग अनिवार्य लिनुपर्ने हुन्छ ।

सरकार बनाउन देउवा र प्रचण्डबीच छलफल बहुमतको लक्ष्यसहित कांग्रेस नेतृत्वको सत्ता गठबन्धनले चुनावी तालमेल गरे पनि त्यो असफल हुन पुगेको छ ।

किसान आन्दोलन ले राष्ट्रिय रूप लिनेछ

किसान आन्दोलन किन ? pic.twitter.com/WKLvwsgeAF

— Dr. CK Raut (@drckraut) January 5, 2022

यस मध्ये कुन माँग मधेस को किसान लाई चाहिने तर पहाड़ को किसान लाई नभए पनि हुने भन्ने छ? एउटा पनि? 

यस किसान आन्दोलन ले राष्ट्रिय रूप अवश्य लिन्छ। हामी लाई पहाड़े मधेसे भनेर जुधाउने मात्र रहेछन। आखिर यी चोर हरु सब एक रहेछन भन्ने हुन्छ जनता लाई देश भरि। कसै लाई एक पटक झुक्याउन सकिन्छ। दुई पटक। हुन त देउबा ले पाँच पाँच पटक झुक्याए। 

सार्बभौमसत्ता जनता मा छ भन्दै संविधान जारी गर्ने, अनि एक दुई पीढ़ि ब्रम्ह्लुट हुने, अनि ए भ्रष्टाचार पो हुँदो रहेछ, बेरुजु पो भएछ भन्दै नया कानुन ल्याउने, त्यो होइन। सार्बभौमसत्ता जनता मा छ भने नेपाल सरकार को एक एक पैसा जनता को हो। त्यो त चोरी नहुने कुरा संविधान मा इन-बिल्ट (in-built) हुनुपर्यो। होइन भने सार्बभौमसत्ता जनता मा भयो कसरी?

तर ल्याएका छन प्वाल नै प्वाल भएको संविधान। त्यो नजानेर अथवा झुक्किएर होइन। बड़ो सोंच समझ का साथ। 

जनता को छोरा छोरी खाड़ी देश जाने, कर तिर्ने, नेता हरु ले त्यो पैसा ले आफ्नो लाइफस्टाइल बनाउने। भएको त्यो हो। जानी जानी गरिएको हो। 

जनता ले लोकतंत्र माथि प्रश्न उठाएको होइन। लोकतंत्र भन्यौ लुटतंत्र किन दियौ भनेर प्रश्न गरेका हुन। 

अझ बढ़ी लोकतंत्र। नेता राज होइन जनता राज। 

CK PK KP SBD

Aarakshan

संविधान, समावेशिता र सर्वोच्च

थारू: टमाटर

टमाटर भनेको फलफुल पनि हो, तरकारी पनि हो। थारू भनेको मधेसी पनि हो, जनजाति पनि हो। 

आरक्षण बहस: राजेश अहिराज र तुला नारायण साह

Pros and Cons
Arguments For and Against Affirmative Action
The Case for Affirmative Action
The Best New Argument for Affirmative Action
7 Criticisms Of Affirmative Action That Have Been Thoroughly Disproved

सपा, राजपा, जपा र त्रिपा को एकीकरण

उपेंद्र यादव र बाबुराम वाला समाजवादी पार्टी, राजेंद्र महतो र महंथ ठाकुर वाला राष्ट्रिय जनता पार्टी, सीके राउत को जनमत पार्टी, र हृदयेश त्रिपाठी। यी चार एउटै झण्डा मुनि आउनु बड़ा जरुरी छ। उपेंद्र र बाबुराम त आइपुगे। वर्षौं प्रयास गरे। बल्ल आइपुगे। समय लाग्दो रहेछ त।

अर्को कदम हो समाजवादी पार्टी र राष्ट्रिय जनता पार्टी को एकीकरण। यो ५०-५० फोर्मुला मा गर्दा भइहाल्छ। नाम के राख्ने? त्यो सानो समस्या हो। पार्टी को पोलिटब्युरो भने बलियो हुने भो।

अहिले सीके राउत संगठन विस्तार गर्नमा सक्रिय छन। एक डेढ़ वर्ष त्यसकालागि समय दिन पर्छ। तर त्यसपछि सपा र राजपा एक गरेर बनेको पार्टीले सीके सँग पनि वार्ता थाल्नुपर्छ।

हृदयेश त्रिपाठी सँग एकीकरण गर्न सजिलो छ। हृदयेश को चुनाव क्षेत्र यस्तो विचित्र को बनाइएको छ कि अब त्यहाँ ढाका टोपी लगाएर नै भोट माग्नुपर्ने अवस्था आइसक्यो। अँग्रेजी मा gerrymandering भन्छन। नेपालीमा शायद जेरी पकाएको भनिन्छ होला। हृदयेश कपिलवस्तु, पर्सा, महोत्तरी जहाँ बाट चुनाव लड़े पनि भो। महंथ ठाकुर सर्लाही बाट महोत्तरी पुगिसके। राजेंद्र महतो सर्लाही बाट जनकपुर पुगे। हृदयेश ले नवलपरासी छोड़ने अब। हृदयेश त्रिपाठी सँग एकीकरण गर्न उनलाई एउटा चुनाव क्षेत्र दिनुपर्ने हुन्छ। बस।

यी चार को एकीकरण सँग थुप्रै साना सना पार्टी छन तिनी सँग पनि एकीकरण गर्नुपर्ने हुन्छ।

देशले तेस्रो ध्रुव खोजेको अवस्था छ। पाटन मा मशाल जुलुस निस्किनु भनेको तख्तापलट।

महाकाली भारत लाई बेचेर केपी ओली ले आफ्नो लागि महल खड़ा गरे। भारत लाई गाली गरेर दुई तिहाई। दुई तिहाई गन्हाइ सक्यो। काठमाण्डु उपत्यका का जनता कम्युनिस्ट लाई मन पराउन छोड़ेको काँग्रेस लाई मन पराउन नसकेको अवस्थामा छन। These are gathering storms. आकाशमें बादल मंडरा रहे हैं।

तर नेता हरुले आतंरिक गृहकार्य त गर्नुपर्छ। एकीकरण नै त्यो गृहकार्य हो।

सपा, राजपा, जपा र त्रिपा को एकीकरण https://t.co/y5C3b7jI0k @khardobad @tulashah @JpanandaJp @ramNewYork @dipjha @prashantktm @bpsah91 @digitalsubway @upendrayadavjee @rajendra20161 @madheshuk @surendramadhesi @drckraut @madheshvani @HimaliniNepal

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

समाजवादी पार्टी ले १० प्रदेशको कुरा उठाएर देशमा तेस्रो ध्रुवको निर्माण गर्न सक्छ

संविधान संसोधन मात्र भन्दा कुरा अस्पष्ट हुने गरेको छ। देशको विकास भने जस्तो। अस्पष्ट। तर १० प्रदेश भन्दा त्यो स्पष्ट हुन जान्छ। संविधान संसोधन मात्र भन्दा मधेसी मात्र को भन्ने अर्थ लाग्ने गरेको छ। १० प्रदेश भन्दा जनजाति पनि समाउने हुन्छ। गुठी विधेयक ले गर्दा पाटन मा मशाल जुलुस फेरि निस्कियो। त्यो त व्यवस्था नै ढालने किसिमको रोष हो। कम्युनिस्ट लाई पत्याउन छोड़ेको, काँग्रेसलाई फेरि मन पराउन नसकेको अवस्थामा देखिए काठमाण्डु उपत्यकाका जनता। देशमा तेस्रो ध्रुव को निर्माणको संभावना प्रबल भएर आएको छ।

त्यो तेस्रो ध्रुव अहिलेको अवस्थामा उपेन्द्र यादव र बाबुराम को समाजवादी पार्टी हुने प्रबल संभावना छ। 

सत्तामा हुनेहरुले सत्ताको दुरुपयोग गरेर प्रतिगमन गरेमात्रै प्रतिक्रान्तिको खतरा https://t.co/3YDOHoTxcw

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) June 29, 2019

सांसद यादवलाई कारबाही गरेकोमा पार्टीमै विरोध, कसले के भने ? https://t.co/cWFciH4fvk

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) June 29, 2019

समाजवादी पार्टी ले १० प्रदेशको कुरा उठाएर देशमा तेस्रो ध्रुवको निर्माण गर्न सक्छ https://t.co/AQUVC1tJb0 @brb1954 @HisilaPost @upendrayadavjee @ashokrai

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) June 29, 2019

फोरम-राजपा, पश्चिमी तराई र पहाडका जनजाति

२ नंबर प्रदेशमा त फोरम-राजपा ले प्रदेश सरकार बनाउने लगभग निश्चित भइसक्यो। तर त्यसरी प्रदेश सरकार बनाउनु फोरम-राजपाको प्रमुख लक्ष्य होइन। प्रमुख लक्ष्य त संविधान संसोधन हो।

त्यसका लागि मोरंग, सुनसरी मा र पश्चिम तराई मा सीट हरु जित्न सक्नुपर्यो। फोरमराजपा ले एकीकृत पार्टी निर्माण गर्ने पहिलो कदम चाले पछि अब पश्चिम तराई मा यो गठबंधन एउटा फैक्टर बनिसक्यो। मधेसमा फोरम-राजपा ले स्थानीय स्तरमा जितेको ले पश्चिम मा थारू हरु केही हौसिएको हुनुपर्छ। संभव छ भन्ने देखियो।

संगठन निर्माणमा उपेंद्र यादवले विशेष कुशलता देखाउँदै आएका छन। त्यसमा बीजेपी (भाजपा) वा अमित शाह को मसाला छर्किनु पर्छ। त्यो हो मिस्ड कॉल (missed call) ।  संगठन सँग जुड्न चाहने व्यक्ति ले मिस्ड कॉल गर्ने अनि लगत्तै त्यो व्यक्ति लाई कॉल गरेर उसको नाम ठेगाना आदि माग्ने र त्यस पछि संगठनको कुनै व्यक्ति ले त्यस नया व्यक्ति लाई उसको घरैमा गएर भेटघाट गर्ने। बुथ जित्यो कि चुनाव जित्यो भन्नेछ भाजपा को अमित शाहको। बुथ कमिटी निर्माण मा बड़ो ध्यान दिन्छन। राजपा ले भाजपा सँग सिक्ने हो। बुथ कमिटी हरु निर्माण गर्दै जाने हो।

फोरम ले तर पहाड़ पनि ताक्नु पर्छ। त्यहाँ सन्देश स्पष्ट भएन। आफुले भन्न खोजेको कुरा लाई एउटा दुईटा नारामा र चार पाँच बुंदा मा व्यक्त गर्न सक्नुपर्छ। जनजाति लाई चाहिने संविधान संसोधन के हो? संघीय नक्शा अहिले ठीक छैन भने जनजाति लाई पाइक पर्ने नक्शा के हो? त्यस बारे फोरम ले गृहकार्य गरेको छैन भन्ने होइन। तर विचार स्पष्ट छैन। दस्तावेज लाई नारा र बुंदा मा भने लान सकेको छैन। मधेसी जनजाति गठबंधन बन्ने कहिले हो कहिले, अहिले त एमाले ले मजा सँग बाहुन-क्षेत्री-जनजाति गठबंधन बनाएर देश खाएको अवस्था छ। मधेस लाई थिचोमिचो जनजाति लाई पनि मन परे जस्तो देखिन्छ।

पुर्वी पहाडको राई लिम्बु इलाका भयो। काठमाण्डु उपत्यका वरिपरिका तामांग बस्ती। पोखरा वरिपरिका गुरुंग बस्ती। ५ नंबर प्रदेशको पहाड़ी इलाका का मगर। यी ठाउँ हरु मा त फोरम ले खाता खोल्न सक्नुपर्ने हो। तर
बाहुन-क्षेत्री-जनजाति को संपर्क भाषा नेपाली भाषा भन्ने भएको छ। अझ कर्णाली का खस र मिथिला को इतिहास धेरै मिल्छ। ५०० वर्ष अगाडि को कर्णाली सभ्यता समृद्ध थियो। काठमाण्डु ले एक्लो पार्यो। चीन ले बॉर्डर सील गरिदियो। कर्णाली कंगाल भयो। नेपालका कम्निस्ट ले उत्तर तर्फ बोर्डर खोल्ने कुरा खोइ गरेको त? तिब्बत दक्षिण एशिया को अभिन्न अंग हो। सारा इतिहास साक्षी छ।

चुनाव पछि केंद्र मा एमाले-माओवादी ४०%, फोरम-राजपा २०%, काँग्रेस ३०%, राप्रपा-राप्रपा-अन्य १०% भएर आउन सक्ने संभावना छ। त्यहाँ संविधान संसोधन को अंक गणित खोज्नु फोरम-राजपा को प्रमुख लक्ष्य हुनुपर्छ। त्यति बेला थाहा हुन्छ ओली ले प्रचंड-बाबुराम निलेका हुन वा प्रचंड-बाबुराम ले ओली लाई।

Cluster Making In Nepal

खस आर्य एउटै समुह हुंदै होइन। यो त मधेसी जनजाति लाई एउटै क्लस्टर मा राखे भन्दा पनि बढ़ी अबैज्ञानिक भयो। कमसेकम मधेसी र जनजाति दुबै शोसित समुह त परे। खस भनेको दमजम अंतर्गत थप्नु पर्ने समुह। ५०० वर्ष अगाडि कर्णाली मा सभ्यता चलाएर बसेका हरु। पछि गोर्खाली को फंदा मा परेर सब गुमाएका हरु। खस भनेको कर्णाली को स्थानीय। ख द म ज म भन्दा पनि हुन्छ।

आर्य नामाकरण मिलेन। मधेसी पनि आर्य नै हो। नेपालको सन्दर्भमा दक्षिण भारतीय आर्य भन्नु पर्ने हुन्छ। बाहुन क्षेत्री भनेका। सबैभन्दा सजिलो बाहुन क्षेत्री भने भै गो। सीधा कुरा।

बाहुन क्षेत्री मिलाएर २४% पुग्ने होला। त्यो २४% ले ९०% ठाउँ ओगटेर बसेकोले न हो अरु लाई आरक्षण चाहिएको। त्यो बाहुन क्षेत्री लाई ख द म ज म को एउटा समुह सँग मिसाएर घुमी फिरी सबैभन्दा बढ़ी आरक्षण त्यही बाहुन क्षेत्री को थाप्लो मा राखि दिनु -- यो त आरक्षण को सिद्धांत को उपहास हो। महा उपहास।

क्लस्टर बनायो। क्लस्टर भित्र सब क्लस्टर पनि बनाउनु पर्ने हुन्छ। अनि मधेसी क्लस्टर भित्र पर्ने हुन्थ्यो: थारू, मुस्लिम, दलित।

आदिवासी जनजाति दुई क्लस्टर हुन। राउटे चेपांग लाई राई गुरुंग सँग मिसाउनु हुन्न।

दलित मा पहाड़ी दलित र मधेसी दलित छुट्याउनु पर्छ। होइन भने दलित को नाम मा पहाड़ी दलित ले सबै लान्छ। मधेसी दलित हेरेको हेर्यै।

खस र आर्य दुइ अलग समुह हो।  पहाड़ी आर्य लाई आरक्षण चाहिँदैन। मधेसी मा पनि सब क्लस्टर (sub cluster) हरु चाहियो। भु रा बा ल लाई आरक्षण चाहिँदैन। भुमिहार राजपुत बाभन लाला।

अर्थात पहाडको पनि मधेसको पनि बाहुन क्षेत्री लाई आरक्षण चाहिएको छैन।

बाहुनवाद चकनाचुर नपारेसम्म देश Liberate हुँदैन

बाहुनवाद भनेको के? Hereditary Bramhinism भनेको Hereditary Monarchy भन्दा 100 गुना बढी गलत कुरो, देशलाई अगाडि बढन बाट रोकने। Hereditary Monarchy चकनाचूर ध्वस्त भयो। Hereditary Bramhinism ठीक त्यसै गरी चकनाचूर ध्वस्त पारनुपर्छ। होइन भने देशमा लोकतंत्र, सन्घीयता, समावेशीता केही सम्भव छैन। प्रगति सम्भव छैन। Prosperity सम्भव छैन।

सुधारिएको राजतन्त्र भनेको के? सुधारिएको बाहुनवाद त्यस्तै हो। परमेश्वर र आम जनता बीच middle man बन्न खोज्ने बाहुन । सारा समाज लाई बन्धक बनाएर बसेको बाहुन । प्रगति को बाटो मा बाधा बाहुन।

राजतन्त्र मासेको क्रांति ले हो। बाहुनवाद मास्न क्रांति नै चाहिन्छ। सम्विधान लेख्ने क्रांति ले हो। अनुमोदन गर्ने सम्विधान सभा ले हो।

मानव ले परमेश्वर सन्ग सीधा सम्पर्क गर्ने हो। सीधा प्रार्थना गर्ने हो। The one true Living God, the Creator of Heaven and earth, the loving, kind, forgiving God, the Eternal Being.

बाहुनवादी भनेको सीधा नरक जाने झुंड हो। आम जनता लाई परमेश्वर सम्म पुग्न बाट रोक्ने हरू स्वर्ग पुग्ने सम्भावना जीरो हो। जो आफु नरक जादैछ उसले अरूलाई स्वर्ग कसरी लान सक्छ। बाहुन भनेका कन्स का सन्तति।

जातपात मान्ने जति सबै बाहुनवादी, बाहुन नभए पनि ।
जातपात भनेको शैतान को धर्म। The Devil. कर्मकाण्डी बाहुन, empty rituals वाला हरु ।

दलित सन्ग माफी माग्ने होइन कि जातपात को प्रथा नै समाप्त गर्ने हो।

पुजारी बन्न पढ्नु पर्छ, डीग्री प्राप्त गर्नु पर्छ, जन्म ले हुँदैन।

मधेसी जनजाति दलित ले क्रांति को तैयारी गरे भो। सीमान्कन सहित को अन्तरिम सम्विधान चाहियो।

Priests are not born to priests any more than kings are born to kings. गाउँ गाउँ मा क्रांति हुन्छ।

Kumar: Wake Up To God

म बाबुराम भट्टराई सँग सहमत छु

लोकतंत्र, मानव अधिकार, गणतंत्र, संघीयता, समावेशीता
सुशासन, शिक्षा, स्वास्थ्य, संरचना, सुलभता
E for Education, E for Entrepreneurship, E for Energy



भट्टराईले जनकपुरमा भने, ‘मधेसमात्र होइन, देशव्यापी आन्दोलन गरौं’

‘नयाँ संविधानमा मधेसी, थारु, आदिवासी जनजातिलगायतका जात–जाति, वर्ग तथा क्षेत्रसँग विभेद भएकै हो । यस राष्ट्रिय समस्याको समाधान मधेस आन्दोलनबाटमात्र सम्भव छैन । राष्ट्रिय आन्दोलनबाटै हुन्छ ।’ ...... मधेसीहरुले प्रमुखताका साथ उठाउँदै आएको सिमांकन सम्बन्धी मुद्दामा आफूहरु पनि सहमत रहेको उल्लेख गर्दै भट्टराईले मधेसी जनताका चाहना तथा समस्या बुझ्न मध्य मधेसका सप्तरीदेखि कपिलवस्तुसम्म स्वयं स्थलगत भ्रमण गर्ने जानकारी दिए । ..... नयाँ शक्ति नेपाल वैशाख ३ गतेदेखि १० गतेसम्म हुलाकी राजमार्गको स्थलगत भ्रमण गर्ने योजना बनाएको छ । सप्तरीबाट सुरु हुने यो भ्रमण कपिलवस्तुमा गएर सम्पन्न हुनेछ । ..... ‘संविधान च्यातेर काम हुँदैन । यसमा केही राम्रा कुराहरु पनि छन् । सालनाल सहितको बच्चा फाल्नु भन्दा सालनाल फाल्नु बुद्धिमानी हुनेछ ।’

मधेसी मोर्चाको नेतृत्व मा शुरू भएको त हो तर यो संसदीय लोकतंत्र को परिधि भित्र रहेको अहिंसात्मक आंदोलन हो। लोकतंत्र मा जन धन दुबै को सुरक्षा हुन्छ। भीडले कतै तोड़फोड़ गरेछ भने त्यो कार्यकर्ता लाई तालीम दिन नपुगेको हो। लोकतंत्र मा पुलिस ले मानव अधिकार को सुरक्षा गर्ने हो, बल प्रयोग गर्नै परेछ भने कानुन को दायरामा गर्नु पर्ने हुन्छ। पुलिस ले मानव अधिकार हनन गरेको छ भने त्यो लोकतंत्र नभएको कुराको प्रमाण हो।

संघीयता र समावेशीता त पछिको कुरा हो, मधेसी त २००७ साल देखि लगातार लोकतंत्र र मानव अधिकार का लागि लडेको लडयै छ। अहिले को पनि प्रथम लड़ाई फासिज्म का विरुद्ध हो।

आंदोलन अहिंसात्मक पनि हो र राजनीतिक पनि। यो जातीय आंदोलन होइन। राजनीतिक मुद्दा को आंदोलन मा मुद्दा को मात्र महत्व हुन्छ। अर्थात ११ बुँदे को समर्थनमा आएको पहाड़ी पनि बाहुन पनि आफ्नो पक्ष को मान्छे भयो। ११ बुँदे को विरोधमा उभिएको मधेसी पनि आंदोलन को विपक्षी भयो। विपक्षी हो तर शत्रु होइन। लोकतंत्र मा कुनै राजनीतिक मुद्दा को समर्थन र विरोध गर्ने अधिकार सबै लाई हुन्छ।

महंथ ठाकुर को राजनीतिक कमजोरी यस मानेमा देखियो कि (१) न तिनले कहिले आफुलाई औपचारिक रुपमा मधेसी मोर्चाको अध्यक्ष बनाए न आफु अध्यक्ष होइन भन्ने कुरा नै माने न सामुहिक नेतृत्व लाई नै औपचारिक रुपमा स्वीकार गरियो, र (२) तिनलाई लाग्यो कि यस आंदोलन को उद्देश्य सत्ता पक्ष लाई महंथ ले convince गरेर ११ बुँदे मा ल्याउनु हो।

कति उदेकलाग्दो विचार! सत्ता पक्ष लाई ११ बुँदे थाहा नभएको हो? लेखपढ गर्ने मान्छे होइनन तिनी? सत्ता पक्ष ले ११ बुँदे नबुझेर त्यसको विरोध गरेको कि बुझेर? यदि समझाइ बुझाइ नै गर्नु थियो भने त त्यो आंदोलन शुरू गर्नु अगाडि गर्नु पर्ने प्रयास हो। आंदोलन गर्नु भनेकै जति सम्झाउँदा पनि मानेन भनिएको हो। आंदोलन भनेको त शक्ति संतुलन आफ्नो पक्ष मा ल्याउने भनेको।

शक्ति संतुलन आफ्नो पक्ष मा कसरी आउँछ? प्रमुख त जनता हो। जनता सडकमा आउँछ भने। तर राजनीतिक मोर्चाबंदी पनि त हो। जनताले गर्नु पर्ने सबै गरेको हो। तर नेता को तरफ बाट राजनीतिक गृहकार्य को कमी कमजोरी देखियो। होइन भने विश्वको प्रत्येक प्रमुख शक्ति ले साथ दिएको छ मधेस आंदोलन लाई। सारा युरोप ले बीपी कोइराला को पक्ष मा कहिले वक्तव्य निकाल्यो? चीन र भारत दुबैले समर्थन गरेको छ।

तर १५ लाख मधेसी सडकमा आउने, ५ लाख मधेस संगठित नहुने कुरामा विश्व शक्ति ले रोल खेल्न सक्दैन। त्यो त मधेसी जनता र नेता ले नै गर्नुपर्ने कुरा हो। संगठन बनाउने काम विश्व शक्ति को होइन, राजनीतिक गृहकार्य गर्ने काम मधेसी जनता को होइन।

मख्य कमी कमजोरी नै राजनीतिक गृहकार्य को देखियो।

मधेसी र जनजाति ले मिलेर आफ्नो मोर्चाको स्पष्ट अध्यक्ष हुने किसिमले मोर्चाबंदी गर्ने हो भने ओली सरकार नै ढल्छ, यो संविधान नै ढल्छ। तर मधेसी मोर्चाका नेता हरु मा ओली प्रति यति सार्हो प्रेमभाव छ कि त्यो कदम लिनै सक्दैन, लिनै चाहँदैन। अनि त्यो कुरा जनताले नबुझ्ने पनि होइन। सबैलाई छर्लङ्ग छ।

५० जना शहीद भइसकेको आंदोलन को नेतृत्व्मा त यस्तो हुनपर्छ कि यो सरकार यो संविधान फाल्नु परे फाल्दिने। समानता पाउन देशलाई दुई त के गर्नुपरे २० टुकड़ा गरिदिने। देश भनेको जनता पनि होइन कि जनता मात्र हो। प्रकृति को देश हुँदैन। प्रकृति मनुष्य जस्तो संकीर्ण होइन। प्रकृति लाई देश कहिले चाहिएको नै छैन। प्रकृति त वसुधैव कुटुम्बकम। देश चाहिएको मनुष्य लाई मात्र हो। भने पछि देश दुई टुकड़ा हुनु हुँदैन भनेर कहाँ लेखिएको छ?

प्रगति गर्न नचाहेको पहाड़ी नेतृत्व छ र तिनलाई समर्थन गर्ने पहाड़ी जनता छ भने मधेसी आफ्नो बाटो लाग्नु पर्यो। कसलाई पर्खेको?


मधेसको समस्या समाधान नभएसम्म संविधान कार्यान्वयन हुँदैन : राणा

उनले नाकाबन्दीपछि पनि कालोबजारी रोक्न नसक्नु सरकारको कमजोरी भएको ..... नेता राणाले १९९० सालको भूकम्पले अहिलेको भन्दा बढी क्षति गरे पनि छ महिनामा पुनःनिर्माणको काम धेरै अघि बढेको तर अहिले एक वर्ष पुग्दा समेत काम अगाडि नबढेकामा असन्तुष्टि व्यक्त गरे ।

ओलीको चीन भ्रमणपछिको मधेस

ओली भ्रमणले चीनसँंग भौगोलिक र आर्थिक सम्बन्धको भविष्यमुखी सुरुआत गरेको थियो, जसबाट तत्कालका लागि कुनै फाइदा हुने थिएन। सन् २०२० मा केरुङ आउने चिनियाँ रेलको प्रयोग गर्न आवश्यक पूर्वाधारको तत्काल विकास गर्नसक्ने हाम्रो क्षमता र सम्भावना दुवै देखिँदैन। त्यो अवस्थामा ल्हासामा जतिसुकै सुन भए पनि नेपालीको कान बुच्चै रहन्छ। सरकारले जनतालाई यो व्यावहारिक कुरा बुझाउने आवश्यकता देखेन। ...... वक्तव्यको प्रक्षेपणपछि युरोपियन युनियन र भारतले नेपालको सार्वभौमसत्तामाथि हस्तक्षेप गरेको भन्दै प्रधानमन्त्री ओली एमाले संसदीय दलको बैठकमा निकै आक्रामक ढंगले प्रस्तुत भए। भर्खर बनेर जारी भएको संविधानलाई चीनले गरेको स्वागत र सम्मानबाट शक्ति आर्जन गरेर फर्केका प्रधानमन्त्री ओलीले ‘उच्च संवैधानिक विधिबाट निर्माण भएको संंविधानमा कुनै समस्या नभएको’ बताए। उनले प्रश्न गरे, ‘अलिकति भुइँचालो आयो, भूपरिवेष्टित भएकोले अलिकति अप्ठेरोमा छ। ......

भर्खरै सार्वजनिक भएको क्राइसिस ग्रुपको रिपोर्ट इयु र भारतको विज्ञप्तिको तुलनामा निकै कडा छ।

....... ओलीले मधेस समस्याको समाधानका लागि आवश्यक व्यापक राष्ट्रिय दृष्टिकोण राखेका छैनन्। ...... प्रधानमन्त्रीको व्यवहार आन्दोलनमा लागेका मधेसी नेतृत्वलाई दुत्कार्ने खालको छ। ...... एमाले केन्द्रीय समितिको बैठकमा उनले स्पष्ट रूपमा नै मधेस आन्दोलनलाई ‘प्रायोजित’ र मधेस समस्यालाई ‘नक्कली’ बताएका छन्। उनले मधेस आन्दोलनलाई प्रायोजित र नक्कली भने पनि यसले आफ्नो मौलिक चरित्र स्थापित गरिसकेको छ। ...... संविधान निर्माणमा सीमांकनको विवाद हुँदा त्यहाँ जस प्रकारको आन्दोलन भयो र त्यसमा जनशक्तिको परिचालन जुन हिसाबले भयो, त्यसैबाट थाहा हुन्छ, चुनावमा जय–पराजय भइनै रहन्छ। पराजित पक्षलाई पन्छाउने प्रवृत्तिले राजनीतिमा एकाधिकारवाद स्थापित गर्छ। ...... प्रधानमन्त्री नहुँदा पनि ओली सधैं समावेशी र सहमतिको संविधानका विपक्षमा उभिएका थिए। उनी बहुमतको दुहाइ दिंँदै एकतर्फी संविधान बनाउने विचारका पक्षपाती थिए। संयोगवश संविधान निर्माणको चटारोमा कांग्रेस र एमाओवादीले ओलीसँंग मत बझाएनन्। रक्तरञ्जित मधेस आन्दोलनका बीच संविधान बन्यो। तर जारी भएको संविधान लागु हुनसकेन। ...... मधेस आन्दोलनप्रति उनमा रहेको तिरस्कार र वितृष्णाभाव प्रधानमन्त्री बनेपछि पनि छुट्ने कुरा थिएन। .....

मधेसको मामिलामा प्रधानमन्त्री ओली संवादमा आउनै चाहेका छैनन्। उनी ह्याकुलाले मिचेर देश चलाउन चाहन्छन्। उनको यो त्रुटिपूर्ण दृष्टिकोणले नेपाल न समावेशी हुनसक्छ, नत संघीय सहकार्यमा नै जान सक्छ।

भारत र चीनसँग नेपालको सम्बन्ध

भारतीय कर्मचारीतन्त्रको नेपाल हेर्ने उही पुरानै सोच छ । ..... नेपाल भारतको प्रभाव क्षेत्र हो भन्ने मानसिकताबाट उनीहरू नेपाललाई हेर्छन् । यसै रूपमा नेपालको सूक्ष्म आन्तरिक विषयमा पनि हात हाल्न खोज्छन् । ..... अर्कोतर्फ झन्डै तीन करोड जनसंख्या र लामो ईतिहास बोकेको नेपाल स्वतन्त्र, सार्वभौम राष्टका रूपमा छरछिमेकी र विश्वको सामु उभिन चाहन्छ । यसरी भारतीय कर्मचारीतन्त्रको यथास्थितिवादी सोच र एक्काइसौं शताब्दीअनुरूप स्वतन्त्र राष्ट्रका रूपमा अघि बढ्न चाहने नेपाली जनताको चाहनाबीचको टकराबका कारण बेला बखतमा भारत र नेपालको बीचमा खटपट देखा पर्छ । ...... नेपाल र भारतको सम्बन्ध पुरानो अवस्थामा रहन सक्दैन । ...... आजको युगको मागअनुसार नेपाल–भारतको सम्बन्धको नयाँ परिभाषा गर्न जरुरी छ । ...... नेपाल र भारतले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई अध्ययन गर्न विज्ञ समूह बनाएका छन् । ..... विज्ञ समूहको संयुक्त बैठक एक महिनाभित्र काठमाडौंमा हुने समाचार आएको छ । यो साह्रै राम्रो कुरा हो । दुई देशबीचका सन्धिसम्झौता अध्ययन गर्ने, दुई देशबीचमा गएको साठी वर्षका तीतामीठा अनुभवलाई हेरेर आगामी दिनमा भारत–नेपाल सम्बन्धलाई सुमधुर, एकअर्काको सहयोगी, साझा समृद्धिमा हातेमालो गरी अघि बढ्ने, शान्ति र मित्रतालई सुदृढ गर्ने आधारको साझा प्रतिवेदन ६ महिनाभित्र पेस गर्न दुवै देशले आआफ्नो समूहलाई निर्देशन दिनुपर्छ । ...... भारतका केही सञ्चार माध्यममा भारत, चीन, नेपालको आर्थिक साझेदारीमा सक्रिय रूपमा भारतले भाग लिनुपर्छ भन्ने विचार आउन थालेको छ । प्रधानमन्त्री ओलीको चीन भ्रमणलाई भारतमा सकारात्मक रूपमा हेर्न थालिएको पनि छ । यो शुभसंकेत हो ।

६ बैशाख देखि काठमाडौमा नियमित प्रर्दशन गर्ने मधेशी मोर्चा र आदिवासी -जनजातीको तयारी ।

पदमरत्न तुलाधरको आदिवासी जनजाती संयुक्र राष्टिय आन्दोलन समिती समेत ६ बैशाख देखिको आन्दोलनमा सहभागी हुने छन । ...... ६ बैशाखमा मोर्चाले आदिवासी जनजातीहरु संग मिलेर आयोजना गर्ने कार्यक्रमको नाम नै संयुक्र राष्टिय जनआन्दोलन विषयक वृहत अन्तक्रिया राखिने छ । ...... पहिलो चरणमा १५ दिनको कार्यक्रम घोषणा गरिने तयारी छ, शनिवार बैठकमा सहभागी नेताहरु भन्छन, त्यस पश्चात आमहडाल वा अन्य कडा आन्दोलनमा कसरी जाने वारेमा ठोस निर्णय हुन सक्छ ।

मणिशंकर अय्यर लाई जवाफ

‘नेपाललाई श्रीलंकाको जस्तो अवस्थामा पुर्‍याउन नदिनुस्’

मणिशंकर अय्यर लाई जवाफ

• संविधान सभा मा व्हिप जारी गर्न पाइँदैन। त्यो विश्वव्यापी मान्यता हो। नेपालको संविधान सभा मा व्हिप जारी गरियो र त्यसलाई संसद बनाइयो। यो कुनै संविधान सभा ले पारित गरेको संविधान हुँदै होइन। 
• संविधान जारी हुनु केही वर्ष अगाडि देखि मधेसको कुना कुनामा सशस्त्र पहाड़ी लाई हात मा बन्दुक थमाएर कुना कुना चोक चोक मा उभ्याइयो। १००% पहाड़ी। सोच्न सक्ने ले सोच्न सक्नुपर्छ नेपाल कस्तो देश हो जहाँ मधेसी समुदाय लाई आफ्नो देशको प्रहरी सेवामा भर्ना गरिँदैन? नसोच्ने लाई त मतलब हुने भएन। 
• संविधान जारी गर्नु केही हप्ता अगाडि त्यसरी मधेस को चोक चोक मा उभ्याइएको सशस्त्र पहाड़ी लाई Shoot At Sight Order जारी गरियो। दंगा फसाद त पर को कुरा हो। सड़कमा कुनै नारा जुलुस पनि थिएन। दुनियाको इतिहास मैले धेरै पढ़ें, तर त्यसरी शांतिपूर्ण अवस्थामा Shoot At Sight Order जारी गरिएको त्यो पहिलो हो। मैले त्यस्तो कहीं पनि देखेको पढेको छैन। हिटलर र मुसोलिनी को शासन कालमा पनि निहुँ खोज्ने काम हुन्थ्यो। 
• खस एकाधिकार वाला सेना, प्रहरी, प्रशासन को नाङ्गो नृत्य थियो दोस्रो संविधान सभा को चुनाव। अलि अलि होइन टोटल धाँधली। मधेसमा मात्र होइन पहाड़मा पनि धाँधली। पहिलो संविधान सभा मा मधेसी र जनजाति ले चाहे जस्तो संघीयता आयेमा "देशमा रगतको खोलो बग्छ" भन्ने मान्छे प्रधान मंत्री बनेको थियो। के त्यो लोकतंत्र को भाषा हो? 
• मानव अधिकार को रक्षा भएको, सार्वभौमसत्ता जनता मा एक व्यक्ति एक मतको धरातलमा सुरक्षित रहेको देश मात्र सार्वभौम देश हो। तानाशाही/फासिस्ट हरुको पकड़मा रहेको देश को शासक ले सार्वभौमिकता को क्लेम गर्न पाउँदैन। र मधेसी कुन भारतीय अथवा चिनिया को मा गएर गुहार गुहार गरेको छ? त्यो गर्ने त पहाड़ी हो। आफै ले टाउको, छाती, पिठ्यु ताकी ताकी गोली हान्ने, आफै दुनिया को प्रत्येक राजधानी मा गुहार गुहार भन्न जाने? मधेसी वीर जाति हो। कतै गुहार गुहार भन्न गयेको छैन। मधेसी भारत को भुमि मा गएर क्रांति गरेको छैन। बॉर्डर पारिका आम जनता ले किन मधेसी लाई समर्थन गरे भन्ने प्रश्न गर्ने हरु यथार्थ भन्दा यति टाढा छन कि ती यस विवादमा नपर्नु नै बेस हुन्छ। एउटै मानिस लाई बॉर्डर वारि पारि पारिएको छ। अपना पराया छैन बॉर्डर वारिपारी। त्यति नबुझ्ने हरु यस वाद विवाद बाट टाढा बस! 
• मधेसी ले एक व्यक्ति एक मत भन्दा बढ़ी केही चाहेको छैन। मधेसी ले मानव अधिकार को मुद्दा मा विश्वको कुनै शक्ति सँग समझौता गर्ने छैन। काठमाण्डु का शासक त कुनै शक्ति नै होइन। यति का लागि एक मधेस दो प्रदेश त सानो कुरा हो। हामी जानै परे एक मधेस अलग देश सम्म जान तैयार छौं। त्यसका लागि हामीलाई भारतको संसद को अनुमोदन को जरुरत पर्ने छैन। 
• उही हो, हामी पहाडका जनजाति लाई फासिस्ट शासक को जिम्मा लगाएर हिड्न हामीलाई भाइचारा ले दिराखेको छैन। बिहार र उत्तर प्रदेश का मानिस सँग हाम्रो रगतको नाता छ भने नेपाल पहाडका जनजाति सँग हाम्रो त्यस्तै गहिरो राजनीतिक मुद्दा को नाता छ। होइन भने हामी मधेस अलग देशमा उहिले पुगिसक्ने। हाथी को जुट का धागा तोडना आता है। 
• मेरो समस्या यो छ कि भारत ले घोषित नाकाबंदी गरेको छैन। भारत दुनिया को सबैभन्दा ठुलो लोकतंत्र भन्ने मैले ठानेको थिएँ। होइन रहेछ। I am deeply disappointed in India. आफ्नो सबैभन्दा राम्रो सम्बन्ध छ भन्ने दाबी गर्ने देशमा त भारतले मानव अधिकार को रक्षा का लागि भारत ले केही गर्न सक्दैन, निरीह भएर बस्छ भने त्यो भारत विश्व शक्ति त पर को कुरा हो, म त्यस भारत लाई क्षेत्रीय शक्ति पनि मान्न तैयार छैन। Wake up India!
• जुन तराईका निर्वाचित सांसद को तपाइँ कुरा गर्दै हुनुहुन्छ ती सांसद काठमाण्डु मा किन लुकेर बसेका छन? वो वास्तवमें चुनाव जितके गए हैं तो अपने अपने क्षेत्रो में सीना तान के क्यों नहीं चल रहे हैं? क्या लोकतंत्र? कैसा लोकतंत्र? जिस देशमें देशकी सबसे बड़ी पार्टी चुनाव जितते ही अपनी मैनिफेस्टो खिड़की से बाहर फेंक दे उसको आप लोकतंत्र कहेंगे? इन लोगों को लगा जिस सेना प्रहरी के बल पर चुनाव जिते हैं उसी के कंधे पर चढ़ के एक गलत संविधान जनता पर लदबायेंगे। उन्हें गलत लगा। मधेसी को पहचाने नहीं हैं तो अब पहचान जायेंगे। 
• अभी तो सिर्फ एक नाका बंद किये हैं। ऐसा ही रहा तो प्रत्येक नाका बंद कर देंगे। तब वो किस किस राजधानी घुमते फिरेंगे? 
• मुझे आज बहुत अफ़सोस हो रहा है। मैं लोकतंत्र समझता हुँ। ना समझता तो मधेस आंदोलन ना समझता। प्रत्येक भारतीय का धर्म हिन्दु धर्म नहीं है, लेकिन प्रत्येक भारतीय का धर्म लोकतंत्र है। और दुनिया को पहला गणतंत्र दिया बुद्ध ने, तरवार के बल पर नहीं ज्ञान के बल पर। बुद्ध जो कि मधेसी थे। हम मधेसी कोइ जातीय दंगा फसाद नहीं कर रहे। हम लोकतंत्र के लिए लड़ रहे हैं। भारतीय Opposition मधेस को ना समझे, ना पहचाने, हमदर्दी ना रखे, वहाँ तक तो ठीक है। शायद मधेस दुर है। अभी तक आपके समझ और हमदर्दी के बगैर ही काम चला लिए थे, आगे भी चला लेंगे। लेकिन जो सांसद, जो Opposition अपने सटे पड़ोस में हो रही है लोकतंत्र की लड़ाई का नब्ज न थाम सके उसे क्या कहा जा सकता है? या तो आप लोकतंत्र समझते नहीं हैं, या फिर समझते हो लेकिन लोकतंत्र के लड़ाई को अपना समर्थन देने से डरते हो, कि भइ कौन जाए उतना माथापच्ची करने, मेरा समस्या थोड़े है? आखिर बात क्या है? 
• हम मधेसी भारतीय ही तो हैं। हम हिंदी बेल्ट के लोग हैं। इंडियन आइडल प्रशांत तामांग का जात नेपाली, हम मधेसी का जात भारतीय। नागरिकता नेपाली और जात भारतीय कहता तो ५० लाख मधेसी हैं जिनके पास किसी भी देशका नागरिकता ही नहीं है। वो मानव अधिकार का हनन है। एक ऐसा जिंदगी जहाँ आप डेली वेज पर काम करने के सिवा और कोई सपना देख ही नहीं सकते, क्या वो स्लेवरी नहीं है? दासता नहीं है? वो हमें मंजुर नहीं। उस दासता को हम अपने बलबुते पर खत्म करेंगे अभी। 
• जो लोग काठमाण्डु में अभी शासन कर रहे हैं वो वही लोग हैं जिन्होंने अंग्रेजो को भारत पर लाद्ने का काम किया। जभी अंग्रेजो का पैर डगमगा रहा था, लग रहा था भारतीय उन्हें बंगाल की खाड़ी में जा के फेंक देंगे तभी इन लोगों ने अंग्रेजो की जम के मदत की। क्यों कि? किस आधार पे? उनका चरित्र अभी तक बदला नहीं है। भारत के सांसदो, जाओ इतिहास पढ़ो। मधेस क्या है, मधेसी कौन है जरा पहचानने की कोशिश करो। हम मुग़ल साम्राज्य के अंग थे। काठमाण्डु के शासको ने भारत पर अंग्रेज को लाद्ने का काम किया। पुरस्कार स्वरुप हमारी भुमि अंग्रेज ने उन्हें दे दिया। तुम्हारा लड़ाई १९४७ में खत्म। हमारा लड़ाई अभी चल रहा है। तुम जित गए। हम भी जितेंगे। तुम्हे किस विश्व शक्ति ने मदत किया उस वक्त? हम भी खुद जित सकने की ताकत रखते हैं। 
• क्या भारत और अमेरिका के पास प्रहरी सेना नहीं? अपने भुमि, अपना अधिकार के सेवा में अगर जरुरत पड़ी तो मधेस अपना पुलिस अपना सेना खड़ा कर सकती है। जिस पृथ्वी नारायण शाह को ये लोग अपना राष्ट्रपिता मानते हैं उसका जान बख्सा हमारे पुर्वजो ने। नहीं तो वो एक ही लड़ाई में ख़त्म हो चूका था। वो तिरहुतिया फ़ौज आज भी खड़ी हो सकती है। 
• Ruling party और Opposition party का खेल आप बिहार में खेलो, उत्तर प्रदेश में खेलो। पश्चिम बंगाल, तामिलनाडु। सब जगह। आपका हक़ है। लेकिन मधेस के मुद्दे पर आप एक नहीं हो सकते। दुःख की बात है। अफ़सोस होता है हमें। 
• काठमाण्डु के शासक पैदायशी अंग्रेज नहीं हैं। ये १००% सब दक्षिण भारत से भाग के गए लोग हैं। मुघलों ने खदेड़ा तो ये भाग निकले। लेकिन ये भारत को उस कदर घृणा करते हैं जैसे किसी गोरा काला को ना करता हो। क्या वजह है। जो खुदको घृणा करे वे रोगी होते हैं। रोगका नाम है आत्म घृणा। 
• वही रोग शायद आप को भी है। आप प्रत्येक का धर्म लोकतंत्र। उस धर्म की लड़ाई हम मधेसी लड़ रहे हैं। और आप को दिखाई तक नहीं दे रहा है? लानत है आप पर। लोकतंत्र सिखो मधेसी से जो लोकतंत्र के लिए कुर्बान होना जानता है, ५० कुर्बान हो गए, ५० और लाइन में लगे हुवे हैं। 
• रह गयी चीन की बात तो आप जरा अख़बार पढ़ लिया करो। चीन भारत के साथ प्रतिस्प्रधा में नहीं है। नेपाल में नहीं। क्यों कि चीन को मालुम है मधेस के विरोध में वो जायेगा तो मधेस चीन के विरुद्ध अमरिका को खड़ा कर सकता है। तो आप चीनकी चिंता हम पर छोड़ दो। आप अपनी चिंता करो। कि ये जो धर्म युद्ध मधेसीयों ने छेड़ दिया है उसमें हिस्सा लेना है कि नहीं? ये महाभारत है। कुछ लोग डाल पर बैठ के टीवी सीरियल के तरह सिर्फ देखना पसंद करेंगे। उनकी मर्जी। मधेसी के तरफ से कोइ शिकायत नहीं। 
• महात्मा गांधी के बारे में बहुत नासमझी है लोगों में। गांधी ने कहा मैं चाहता हूँ आप अन्याय के विरुद्ध अहिंसा का अस्त्र प्रयोग करो। लेकिन अन्याय को बर्दास्त करने से अच्छा है आप हिंसा पर ही उतर जाओ। एक तीसरा रास्ता है। अपना अलग देश घोषणा करो और अपनी सेना खड़ा कर दो। हम अभी के अवस्था में अनिश्चितकाल के लिए नहीं हैं। या तो मधेसी नेपाल के भितर समानता लेगा या फिर अलग देश खड़ा करेगा। ये निर्णय सालों महिनों में नहीं हप्तो में लिया जाएगा। 
• भारत का नेपाल के साथ सम्बन्ध रहा ही नहीं अभी तक। तो ध्वस्त कैसे हो सकता है? ये एक बहुत अस्वस्थ सबंध रहा है जिसका ध्वस्त होना बहुत जरुरी है। भारत के प्रति घृणा नेपाल के शासक का धर्म रहा है। उसको आप सम्बन्ध कहते हैं? अंग्रेज से आप नहीं डरे, इन नेपाली खस लोगों से डर गए? इतनी जल्दी? 
• संविधान सभा में व्हिप जारी कर के उसको संसद बना देना, उससे पहले सिर्फ मधेस में Shoot At Sight Order जारी करना। जारी करने के बाद मधेस भर में अनिश्चितकालीन कर्फ्यू घोषणा कर के प्रत्येक मधेसी के घर को ही जेल बना देना। इसको आप लोकतंत्र कहते हैं? वो आपकी लोकतंत्र आपको सलाम। आप अपने देश में भी कुछ ऐसा हो लोकतंत्र लागु कर लो। तब देखेंगे। 
• शांतिपूर्ण प्रदर्शनकारियों पर ताक ताक के राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय कानुन और अपने ही सर्वोच्च अदालत के आदेश के विरुद्ध सर, सीना, पीठ पर गोली मारा गया है। हजारों घायल हैं। १०,००० और घायल होने को तैयार हैं। इसको आप लोकतंत्र कहते हो? कहाँ से लाए ऐसा बकवास डिक्शनरी! 
• मोदी और जयशंकर पर आप लांछना मत लगाओ। ये लड़ाई हमारी है, मोदी की नहीं, जयशंकर की नहीं। मोदी और जयशंकर एक जन निर्वाचित सरकार के अंग हैं। हो सकता है उन्हें अपने देश की चिंता हो। हो सकता है उन्हें बिहार और उत्तर प्रदेश की चिंता हो। वो शायद नहीं चाहते कि बात बिगर जाए और ३० लाख मधेसी बॉर्डर क्रॉस करे। उन्हें मधेस नहीं भारत की चिंता है। और होना भी चाहिए। I don't blame them. They have a job to do. 
• आपको किसकी चिंता है? आप उन लोगों के पक्ष में क्यों खड़े हैं जो चाहते हैं कि ३० लाख मधेसी बॉर्डर क्रॉस करे ताकि वो उनका जमीन हड़प सकें। आप मधेस की चिंता मत करो। लेकिन बिहार और उत्तर प्रदेश की चिंता तो कर लिया करो कभीकभार। 
• मेरे जीवनकाल में जिस आदर से मोदी ने नेपाल के प्रति देखा और एक नया शुरुवात करना चाहा, वैसा मैने किसी भारतीय प्रधान मंत्री को नहीं देखा। एक साल में कौन भारत का प्रधान मंत्री दो दो बार नेपाल जाता है? अधिकांश तो अपने कार्यकाल भर में एक बार भी गए कि नहीं गए। 
• एक ऐसा आदमी जो दुनिया का सबसे पॉपुलर पॉलिटिशियन बन चुका है, जो नेपालके प्रति अपने दिल में एक soft spot बनाये बैठे हो, जो नेपाल का आर्थिक कायापलट करने में मदत कर भी सकता है और करना भी चाहता है ----- उसके रास्ते में नेपालके फ़ासिस्ट शासक रोड़ा अड्काए बैठे हैं। इसका हिसाबकिताब नेपालके पहाड़ी मतदाता आगे २० साल तक लेती रहेगी। आप देख लेना। ये क्रुर लोग हैं जो नेपाल में गद्दी पर बैठे हैं। विश्व समुदाय ने चार बिलियन डॉलर दिया है भुकम्प पीड़ित लोगों के लिए। उसमें से २५% भारत का है। लेकिन नेपाल के क्रूर शासक उस चार बिलियन और भूकम्प पीड़ित के बीच में आ गए हैं। उसको आप लोकतंत्र कहते हो? फ़ासिस्ट लोगों की न अपनी जात होती है, न धर्म न देश, न मतदाता। ऐसे लोगों की आप तरफदारी कर रहे हो। शर्म आनी चाहिए। मधेसी को भुलो। कमसेकम पहाड़ के भुकम्प पीड़ित को दो मिनट याद कर लो। 
• नेपालमे सात साल के अथक प्रयास के बाद संविधान जारी नहीं हुवा। भुकम्प नहीं आया होता तो अभी भी जारी नहीं हुवा होता। भुकम्प आने के बाद नेपाल के शासकों को लगा, ये अच्छा मौका है, देश अस्तव्यस्त है, जनता सड़क पर आने के स्थिति में नहीं है। गलत संविधान जारी करने का यही अच्छा मौका है। तो मधेसी, जनजाति, दलित, महिला का घाँट निमोठ्ने वाला संविधान जारी किया गया। उनको पहले से मालुम था मधेसी नहीं पचाएंगे इसे। इसीलिए तो गली गली में सशस्त्र खड़ा कर के शूट एट साईट आर्डर जारी किया गया। आप के देश में भी संविधान जारी करने से पहले गली गली में सशस्त्र खड़ा कर के शूट एट साईट आर्डर जारी किया गया था क्या? किस पुस्तक में मिलेगी वो जानकारी? हमें भी पढ़ा दो कोई बकवास डिक्शनरी। 
• हमें ताज्जुब इस बात की है कि क्रांति करते हैं हम क्रेडिट मिलता है भारत के लोगों को। शहीद होते हैं हमारे बच्चे, क्रेडिट मिलता है भारत के लोगों को। बॉर्डर बंद करते हैं हम क्रेडिट मिलता है भारत के लोगों को। भारत सरकार ने मोदी सरकार ने डेढ़ साल में कोई काम किया ही नहीं कि आप हमारे कामों का भी क्रेडिट उन्हें ही दिए जा रहे हो? ये कैसा कांस्पीरेसी चल रहा है दिल्ली में? विपक्ष के लोग भी मोदी को क्रेडिट दे रहे हैं। ताज्जुब है। जो काम किया है उसका तो क्रेडिट देते नहीं, जो काम किया ही नहीं उसका क्रेडिट दे रहे हो। हमारे काम का क्रेडिट मोदी को क्यों दिया जा रहा है? I mean, we don't dislike him or anything, quite the contrary (मधेस के जनता में न जाने क्यूँ एक क्रेज सा है मोदी के प्रति) but please give credit where credit is due. आ जाओ एक बार  जनकपुर। क्रांतिकारियों से मिलवायेंगे। वीरगंज आ जाओ। बॉर्डर पर खाना भी खिलवाएंगे। मेस चालु है। लगता है रोज बारात आ रही है। जनता में क्रांति का नशा है। लगता है भांग खा के आ जाते हैं। झूमते रहते हैं। 
• कुछ लोग होते हैं। वैसे बहुत हैं। एक तो कभी चीन के लोगों से मुलाकात हुइ नहीं होती है। लेकिन जो दो चार दस बीस मिले होते हैं उन्हें उन सबका चेहरा बिलकुल एक दिखाई देता है। मेरे को लगता है ये आइडेंटिटी कन्फ्यूजन का मामला हो सकता है। काठमाण्डु के लोगों को २५० साल हो गए प्रत्येक मधेसी भारतीय दिखता है। बॉर्डर पर अवरोध किसने किया? भारतीय ने। बॉर्डर से ३० किलोमीटर उत्तर जुलुस नारेबाजी किसने की? भारतीय ने। उसके तो हम आदी हैं। उन्होंने तो हमें कभी नेपाली माना ही नहीं। लेकिन ये रोग दिल्ली तक कैसे पहुँच गया इबोला वायरस के तरह? 
• हमें नाकाबंदी का कोइ शौक नहीं था। कोई इरादा नहीं था। हम तो शांतिपूर्वक जुलुस नारेबाजी करना चाहते थे। You might be surprised but we are followers of Mahatma Gandhi. लेकिन हमें धक्का देते देते बॉर्डर पर पहुँचाने वाले वही लोग हैं जो आज आपको शिकायत कर रहे हैं कि देखो वो भारतीय लोग बॉर्डर पर जा के बैठ गए हैं। तो भइ धक्का क्युँ दिया? बॉर्डर पर जा के नहीं बैठेंगे तो आसमान में उड़ चले जाए हम? हम हनुमान हैं? हम तो साधारण मनुष्य। 
• हमारा राजनीतिक आंदोलन का क्या राजनीतिक समाधान है वो हम ने लिख के दे दिया है। क्यों कि वो तो माथापच्ची कर सके ये उनकी काबिलियत नहीं। ११ माँगे पुरा करो तो हनुमान अपनी पुछ बॉर्डर पर से हटा देंगे। 
• सुषमा स्वराज ने नेपाल में बहुत अच्छा काम किया है। जो काम किया है वो तो आपको मालुम भी नहीं। और लगातार डेढ़ साल का रिकॉर्ड है उनका। उसका क्रेडिट दो। हमारे क्रांति का क्रेडिट हमारे आंदोलनकारियों को दो। बहुत कठिन काम है जो वो कर रहे हैं। ये लोग जंतर मंतर में रैली नहीं निकाल रहे हैं। 
• ३० लाख बच्चे मारने पर कौन तुला हुवा है? जब देश में कोई मधेस आंदोलन था ही नहीं उस समय भी इन लोगों का भुकम्प पीड़ित के साथ ऐसा ही रवैया था जो आज है। This is a human hostage situation perpetrated by a fascist government in Nepal. 
• ५ लाख मधेसी काठमाण्डू में है। १५ लाख मधेसी और जनजाति काठमाण्डु में हैं। इस तथ्यांक को आगे लाने का मतलब? फिर से ह्रितिक रोशन दंगा करबाने की धम्की? वो भी भारत के संसद में? मेरा शर शर्म से झुक गया। इतना डर? भारतके संसद में? Never negotiate with fascists and terrorists. ह्रितिक रोशन दंगा का मास्टरमाइंड बामदेव गौतम ही तो वो व्यक्ति ही जिसने अभी हाल में ५० मधेसीयों को मौत के घाट उतार दिया। इस अपराध के बारे में भारत चुप क्यों रहना चाहता है? 
• कृपया स्थिति की तुलना श्री लंका से ना करें। तामिल भारत से श्री लंका पहुंचे होंगे। लेकिन मधेसी तो भुमिपुत्र हैं। We are the local people. भारत से आये लोग तो वो हैं जो शासक बन गए हैं। भगौड़ा लोग जो मुग़लों को सामना ना कर सके। We are not 12% of the country, more like 40%. And we are confident a peaceful, democratic movement will get us to our goal. 
• हम मधेसी जनजाति का साथ ले के नेपाल का नया शासक वर्ग बनना चाहते हैं। विजय प्राप्त कर के रहेंगे। हम मधेसी दिल्ली के साथ स्वस्थ सम्बन्ध चाहते हैं जिसके आधार पर नेपाल का विकास किया जा सके, हम चाहते हों नेपाल १००,००० मेगावाट जलबिद्युत पैदा करे ताकि नेपाल, बिहार, उत्तर प्रदेश में दिन में दिवाली रात में दिवाली की स्थिति आ जाए। भारत के प्रति सदा चरम संदेह करने वाले लोग ही नेपाल के गरीबी का कारण हैं। हम उस अस्वस्थता को ख़त्म करना चाहते हैं ताकि देश विकास के पथ पर आगे बढे। 
• Between us we Madhesis and Janajatis are two thirds of the country. Sri Lanka? What Sri Lanka? 

@INCIndia मणिशंकर अय्यर लाई जवाफ https://t.co/rQilAFJwwz @officeofrg @BJP4India @biharjdu @NitishKumar @narendramodi @PMOIndia @SushmaSwaraj

— Paramendra Bhagat (@paramendra) December 7, 2015

नाकाबंदी ले काम गरेको छ

नाकाबंदी अगाडि मधेसी लाई झिंगा जस्तै मारिरहेका थिए तीन बाहुन दल ले। नाकाबंदी पछि त्यो बंद भयो। नाकाबंदी ले काम गरेको छ। अब आंदोलन लाई थप उचाई मा लाने तरकीब हरु सोँच्नु पर्छ। पहाड़ र हिमाल का जनजाति लाई जगाउनु पर्यो। काठमाण्डु का मधेसी, जनजाति, नेवार लाई जगाउनु पर्यो। देशमा राणा शासन छ। राणा शासन मा देशको १००% बजेट ५०० मानिस ले निजी उपभोग गर्थे। अहिले देशको ५०% बजेट ५०,००० मानिसले निजी उपभोग गर्छन। दायरा फराकिलो भएको मात्र हो। राणा शासन समाप्त भएको छैन। संघीयता ले बलियो स्थानीय सरकार दिन्छ। लोकतंत्र लाई गाउँ गाउँ सम्म पुर्याउँछ। त्यो बाहुन हरु लाई पनि चाहिएको हो।

सरकार र संविधान नढालि गंतव्य मा पुग्ने बाटो हामीले ५० दिन खोज्यौ। अब सरकार र संविधान ढालने बाटो खोज्ने बेला आएको छ। काठमाण्डु छोप्ने बेला आएको छ। मधेसी ले दक्षिण मा नाकाबंदी, जनजातिले उत्तर मा नाकाबंदी। तर उत्कर्ष भनेको काठमाण्डु छोप्ने नै हो।

In The News (13)

Posted by Kanak Mani Dixit on Saturday, October 3, 2015

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, October 3, 2015

This is what happened to Subodh whose Sister,Rinku keshari was shot in abdominal region while she was on her terrace in Sarhochiya.....Biratnagar...... Last part of interview also shows overwhelming support for India's role in Nepal ......coutesy Hindustan Times associate editor Prashant Jha

Posted by Rakesh Mishra on Sunday, September 27, 2015

Has Narendra Modi's foreign policy bubble burst?

Its relationship with China has never been particularly strong; Maldives and India are straining at the edges and ties with Sri Lanka are only just back on track. And in recent weeks, India's relations with two of its most significant neighbours, Nepal and Pakistan, have turned decidedly rocky. ..... A spat with Nepal over the country's new constitution is threatening to break out into a full-fledged diplomatic row..... India is Nepal's powerful neighbour but is the only country that did not wholeheartedly welcome its new constitution after protests by ethnic communities living in the plains bordering India...... The protesters have blocked the main border crossings into Nepal from India, choking off a key supply route through which the landlocked country gets much of its requirements, including fuel......

Delhi has strongly denied this, saying truckers are refusing to cross the border because of the security situation on the other side.

..... Foreign Secretary Jaishankar is an acknowledged expert on China and the United States but has never directly handled any of India's neighbours.

नाकाबन्दी जारी रहनेः ठाकुर, बल प्रयोग भए प्रतिकारः महतो
राज्यले नै बेलायती सेनामा पठाउने अनि संविधानमा तिमीहरु नेपाली होइनौ भन्न मिल्छ ? : गुरुङ



Nepalis claim India is blockading fuel

India claims its truck drivers are reluctant to cross the border because of political unrest in Nepal’s Terai region ...... many Nepalis are convinced that their powerful southern neighbour is deliberately blockading their country, choking off its supply of fuel and food in violation of international law. They claim India, which has close ethnic, cultural, linguistic and socio-economic ties with the Madhesis, is trying to force Kathmandu to rewrite the constitution....... “There is no doubt this is an economic blockade under directions of New Delhi, nothing local,” said Kanak Mani Dixit, publisher of Himal Southasian, a Kathmandu-based regional magazine.

“What we don’t know is if that came from a renegade foreign ministry official or from the prime minister.”

...... The Madhesis, who make up around 32 per cent of Nepal’s population, believe the new constitution was deliberately drafted to curb their political influence.

मधेस आन्दोलनमा हराएका रामबाबु नभेटिँदा परिवार शोकमा

धनुषा बेलाएकडाडाका रामबाबु साह आन्दोलनका क्रममा बेपत्ता भएको तीनहप्ता वित्दापनि फेला नपरेपछि घरपरिवार शोकमा डुबेको छ । जनकपुर उपमहानगरपालिका १८ कुर्थामा रहेको ससुराली घरमा बसेर ज्याला ..... मजदुरी एवं रिक्सा चलाएर घरपरिवारको जोहो गर्ने ३६ वर्षे रामबाबु गएको भदौ २५ गते आन्दोलनको क्रममा जनकपुरको पिडारीचोकबाट वेपता भएको उहाँकी श्रीमती रेखादेवी साहले बताउनुभयो । ..... संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाकोे जनकपुर भर्ने कार्यक्रममा भाग लिन उहाँ कुर्थाबाट जुलुससँगै भदौ २५ गते जनकपुर आउनु भएको थियो । उहाँ आएको जुलसका सहभागी र प्रहरीबीच पिडारी चोकमा झडप भएको थियो । त्यति झडपपछि आफ्ना श्रीमान वेत्तपा भएको रेखाले बताउनुभयो । त्यो दिन जनकपुरको तीन स्थानमा मोर्चाको कार्यकर्ताहरुले कर्फ्यु घेरा तोडेर प्रदर्शन गर्न खोजेपछि प्रहरीले चलाएको गोली लागेर तीन जनाको ज्यान जानुको साथै ३३ जना घाईते भएका थिए । अस्पतालमा गएर पनि हेरेको, आफन्तकोमा पनि खोजी गरेको तर कतै पनि पति नभेटिएको रेखाले बताउनुभयो । उहाँले हराएका पतिको खोजी गरिदिन सबैलाई अपिल पनि गर्नुभएको छ । ...... वेपत्ता भएका रामबाबुको तीन छोरी छन् । घरको अभिभावक नै वेपत्ता भएपछि घरमा खाना लाउनसमेत समस्या भएको छ । प्रहरीलाई रामबाबु वेपत्ता भएको बारेमा मौखिक रुपमा जानकारी गराएको तर तर अहिलेसम्म कतै फेला नपरेको ससुरा नथुनी साह सोनाईले बताउनुभयो ..... । गएको बिहीबार बिस्पिट्टीमा वेवारिसे शव भेटिएको सुनेर त्यहाँ पनि रामबाबुको परिवार पुगेको थियो । तर त्यहाँ भेटिएका शवमा रामबाबुको शव थिएन । विस्पिट्टीमा भेटिएका शव अस्पतालले कानुनी प्रक्रिया पुरा गरेर व्यवस्थापन गरेका वेवारिसे शव रहेको पछि मात्र स्पष्ट भएको थियो ।

माग सम्बोधन नभए प्रादेशिक संविधान ल्याउने थारु नेताको चेतावनी

संघर्ष समिति कैलाली संयोजक तथा संघीय समाजवादी फोरम लोकतान्त्रिकका केन्द्रीय सदस्य होरीलाल चौधरीले कैलाली प्रशासनले थारु आन्दोलनकारीहरुलाई सदैव विभेदकारी दृष्टि हेर्दै आएको आरोप लगाउनु भएको छ। उहाँले धनगढीमा निशेषज्ञा तोडेर भारत विरोधी गतिविधि गराउनेलाई प्रहरी प्रशासन केहि पनि गर्न नसकेको तर दशगजा क्षेत्रमा शान्तिपूर्ण तरिकाले धर्नामा बसेका थरुहट कार्यकताहरुलाई लाठी चार्ज गरेर आफ्नाे हेपाहा व्यवहार देखाएकोे बताएका छन ।

धर्नामा बसेको थरुहटका कोषाध्यक्ष खडक चौधरी सहित तीन जनालाई पक्राउ गरेर चरम यातना समेत प्रहरीले दिएको ठोकुवा गर्दै उहाँले अखण्ड पक्षधर संग मिलेर यातना दिएको समेत खुलासा गर्नुभयो ।

..... थरुहट नेता तथा पूर्व सभासद कृष्ण कुमार चौधरी थारुहरुको माग सम्बोधन भएको देख्ने कतिपय थारु नेताहरुलाई रतन्धो रोगीको संज्ञा दिनुभयो । उहाँले एमाले नेतृ शान्ता चौधरीलगायत नेताहरुलाई लक्षित गर्दै थारुको खोल ओढेर एमाले अध्यक्ष केपी ओलीको नारा लगउँदै आएको तथा

ओलीकै कमैया/कमलहरी बसेको आरोप समेत लगाउँनु भयो ।

“मेरो धोती साथी” :गोकर्ण अधिकारी

सुन्दैछु त्यता त झन् एक महिना अघिदेखीनै बन्द र बिरोधले हामीजस्ता निम्छराहरुको बासभएपनि गाँसको समस्यामा पर्न थालेका छन् । ज्याला मजदूरीकै भरमा गुजारा गर्ने मधेशी दाजूभाईहरु आन्दोलनकारीको अवरोध र सुरक्षाकर्मीको छेकबारले भोकै घरमै बस्न विवश हुन थालेका छन् रे ! ..... उसले अस्ति मलाई गुनासो गरेर भन्दै थियो-‘यता हामी लडिरहँदा तिमिहरु केही बोलिदिंदैनौ अनि हाम्रा आवाज त्यो काठमाडौंले किन हतपत सुन्थ्यो र !’हुनत उसले भनेको कुरा सहि थियो । सत्तामा भएका र सत्ता बाहिर भएपनि सत्ता चलाईरहेकाहरु तिमिहरुका कुरा सुन्न आनाकानी गरिरहेको छ । जे होस् तिमिलाई चिठि लेख्छु भन्दा भन्दै यो पत्र लेखिरहँदा अहिले भने केही सुनेजस्तो गरि कुराकानी हुन थालेको छ । मलाई विश्वास छ अब तिमिहरुको आवाज सुनिनेछ ।मैले तिमिलाई पहिला पनि भनेको थिएं नि एउटा कुरा । त्यहि के त, माग जायज भएपनि उठाउने मान्छे गलत भईदिंदा त्यसको तौल घट्न जाँदो रहेछ भनेर । मलाई हिजो आज फेरी त्यही कुरा ठिक लाग्न थालेको छ ।हुन त अहिले ठेकेदार जस्तो बनेर आन्दोलनको नेता भन्नेहरुलाई तिमिहरुले उहिल्यै चुनावमा ठेगाना लगाईदिएका थियौ । तरके गर्नु, मुखियाहरुले चोरबाटो समातेर भनेपनि श्रीमतीदेखी साला, मामा समेतलाई तिमिहरुको मतको दुरुपयोग गर्दै जनप्रतिनिधि भनेर पठाए । तिमिनै भन्थ्यौ नि टाउकेहरुले तराई बिगारे भनेर ।अहिले फेरी तिनै टाउकेहरु टाउको ठडाउँदै आएका छन् । जसले गर्दा तिम्रा ईमान्दार अधिकारका माग कुरुप रुपहरुले गर्दाछायाँमा पर्न गएको छ । तर तिमि यसो भन्दैमा चिन्तै गर्नुपर्ने अवस्था भने छैन । तिमिले उहिले भेटमा भनेका मध्ये धेरैजस्तो कुरा संविधानमा लेखेको देखेको छु । बाँकी पनी अब यो आन्दोलनले दिलाउँछ नै होला ।मलाई किन किन तिमि ‘मेरो धोती साथि’ भएकोमा सँधै गर्व लाग्छ । ...... हाम्रो बिर गाथा गोर्खालीको नाममा लेखिएपनि बेलायती बिस्तारवादलाई रोक्न यता पहाड र हिमालकाले भन्दा तिम्रा पिता पुर्खालेनै आफुलाई आहुती दिएका थिए । तर पनि तिम्रो स्वाभिमान र देशभक्तीलाई केहीले सँधै परिक्षाको घडिमा राखिरहँदा तिमिलाई कत्ति नमजा लाग्ला म कल्पना मात्र गर्न सक्छु ।...... तर त्यो भन्दा बढी पिडा मलाई त्यतिखेर हुन्छ जव म त्यता आउँदा सिमा पारि जान्छु । त्यहाँ पनि हामीलाई भन्दा तिमिहरुलाई नै पारिकाले हेपेको पाउँछु ।यता आफ्नै देशकाले पराया सम्झने अनि परायाले पनि छिछि र दुरदुर गर्दै दपेटेपछि कस्तो होला अवस्था ? पारि जाँदा हामीलाई भन्दा तिमिहरुलाई बढी हेलत्तो गर्दै उनिहरुले गर्ने धरपकड अरुबेलामा समाचारमा पढिरहँदा मलाई सँधै तिम्रो सम्झना आउँछ । लाग्छ त्यो खप्की, कुटाई र कतिपय बेलामा ज्यान समेत लिएको घटनामा तिमी र कोही मेरै सहोदर आफन्त परिरहेका छन् । ..... भूकम्पका बेलामा तिमिले त्यहाँ उठाएर पठाएको त्रिपालले अझैपनि मेरो भत्केको घरको ईज्जत धानिरहेको छ । अब दशैं पनि त्यही छाप्रोमा मनाउँदैछौं ।यता हामीलाई भूकम्पले थला पार्यो उता तिमिलाई आन्दोलनले पारिरहेको छ ! पिडै पिडामा सँगै दशैं मनाउन पाए कति मज्जा हुनेथियो ..... अस्तिन कुनचाई नेताले धोतीसोती केके भन्यो रे ! त्यसको कुरामा तिमिले चित्त दुखाउन्नौ मलाई थाहा छ तर मलाई भने धोती मात्र हैन तिमि ‘मेरो धोती साथी’ भएकोमा समेत गर्व लाग्छ

I am a Madhesi and a Pahadi

I was born in Janakpur, where my maternal grandparents had moved some 50 years ago, and all my government issued IDs point to me being a resident of Bengadawar VDC in Dhanusha, Nepal, where my paternal grandparents moved 50 years ago from the neighbouring district of Sindhuli. The reason for the move: there was an easily accessible High School in Bengadawar, while the same was not possible in the hills. Even 50 years ago, there were roads, schools and development in the Terai. I have never known any other village, and when I go to the hills, I find it super difficult to climb the hills and it gets even worse, when I come down. You see, I am from the plains of Nepal. Yet, I am a ‘Pahade’ or a ‘Pahadiya’ depending upon the tone and mood of the speaker....... After some initial schooling in Janakpur and Kathmandu, I went to schools in Siraha, Biratnagar and then returned to Kathmandu after SLC. However, among these different schools, my experience in Siraha stands out for a couple of reasons. One was the small class size, and another was an unusually high number of smart students in it. My friends from that class are all brilliant professionals now. Many of them are doctors or engineers in Nepal as well as abroad, and I am always thankful for the memories I had there. They were all very good to me, in what was a difficult period of my life. I remember my friend Gaurab’s parents talking to me and calming me when I was crying at the park in Siraha. Those were good days with a lot of football, cricket, samosa chat and growing up. ....... made me realise that

for the elite of this country, there is absolutely nothing beyond the four corners of the valley.

If someone takes Kathmandu, or troubles Kathmandu, then there is going to be a response. Otherwise you could be dying somewhere and the State would probably not care. ....... Deaths in Surkhet changed the responses of delineation, and yet the deaths in Madhesh did nothing to stir up the Kathmandu elite and the chameleon politicians. Yes, the deaths of the policemen provoked a lot of thinking and reaction, partly, because a high-ranking policeman was among them, and also because the state identifies more with its policemen than civilians...... And just like certain communities seem never to be treated as Nepalis despite the centuries of existence in this country, generations of hill migrants seem forever to be excluded from the definition of ‘bhumiputra‘. ...... I do realise, I am speaking from a position of privilege. This country is unequivocally mine. I identify with the language, the nation builders, the heroes, the elite actors, the dress, customs and rituals. I have to accept that this is not the same for everyone....... most countries that emerged as a nation, have an identity; one that is appropriated by the majority/powerful community. You can see that all over South Asia: India (North Indian in contrast to so many other groups), Bhutan (homogenised identity of Dzongkha, Buddhism and GNH), Bangladesh (Islamist over other religious groups), Sri Lanka (Sinhala over Tamil/Muslim/Burghers), Pakistan (the dominant Punjabi identity), Afghanistan (the Pashto identity)...... Dauru Suruwal is no longer the national dress, the topi is not mandatory for your citizenship ID, we have reservation in government jobs, police and the army, and everyone accepts that sole cultural domination can no longer be the way forward. It is time for hitherto underprivileged communities to also see and acknowledge the progress that has been made in Nepal........ A country which has a very broad LGBT rights framework is discriminatory regarding the provision of citizenship on gender. The reason for this discrimination is the fear of being inundated by Indian citizens, given the roti-beti relationship of madhesi communities. The way our society works, we mostly take on the identity of our fathers. That is why my madhesi friends who have their maternal homes in Ranchi or Sitamarhi consider themselves Nepalis, despite having the opportunity to also claim Indian citizenship. Yet

a persistently used statistic is that there are over 4 million people living in Nepal have been rendered stateless. Is this claim true?

....... I believe that we should have non discriminatory laws on citizenship; and the same should be provided either through mother or father..... we need to either allow for dual citizenship, or if that is not allowed, then have a proper monitoring system of citizenship records.

Now let us get back to the claim of 4 million Stateless citizens. This is patently untrue.

...... After the promulgation of the Interim Constitution of Nepal, 2063, there was a grace period of 2 years, where it was very easy to get citizenships ... and resulted in over 2 and a half million people getting citizenships .....

Even though the claim of 4 million Stateless people is not true, there is no place for discriminatory laws regarding citizenship in today’s era and must be changed.

...... by creating different categories of citizens, the Constitution tells us that all citizens are not equal, especially when they have been naturalised ..... the 31st amendment to the Constitution of India, which ensured that States with a population of under six million would not have to follow the same formula for seat allocation. This is the same formula used behind giving at least one electoral constituency to each district so as to ensure that the hilly and Himalayan districts are not left without any directly elected representatives........ the need to have a border crossing with India is a relevant factor, given the necessity of trade and transit and the current strategy of the UMDF of blocking the customs offices. I think a reasonable way would be to create a Federal Commission to decide on these contentious districts, keeping mind the legitimate expectations of all different communities. Another reasonable way could be to have a district based referendum........ with regards to the districts of Kailali and Kanchanpur, it would perhaps be prudent to have some sort of province/special autonomous regions giving regard and recognition to the Tharus ..... Neither the Prime Minister nor the relevant Ministers have had the courage to visit Terai or give a televised address regarding those issues. The push for a ‘Deepawali’ while people were dying in the Terai only inflamed those passions, and nothing has been attempted since to calm the atmosphere in Terai....... I believe that the Madhesh issue is as much about dignity, as it is about rights. The response of the State has been callous at best. Without getting into the India debate, the major 3 parties could definitely have tried to address the situation in Terai. They have the organisational strength, prior presence and as elected representatives the duty and responsibility to address the concerns, explain the constitutional provisions and keep calm and peace. They failed miserably in their duty......

Social media has been one of the biggest game changers of our times. A quick glance at posts on facebook and twitter shows the dramatically high level of polarisation between the two communities: Madhesis and non-Madhesis. This has to end because there is no option but to co-exist.

........ Feelings of alienation can also lead to calls for ‘Swatantra Madhesh’, and it is not difficult to understand the allure of such a concept. At present, Dr. C.K. Raut is silent, but I am sure he will have used this time to further his ideas regarding secession. He is a smart man, and I am sure he has conviction in his beliefs. Yet, secession cannot be the answer, simply because Swatantra Madhesh is bound to have people from other communities as well, and even then we will have to co-exist.

वैइमान को…??? धोती… कि टोपी..( Pawan Shandilya)टिप्पणी
Protesters block border between Nepal and India



अन्तरवार्ता अशोक राई : आदिवासी र मधेशीको आन्दोलन मिल्दैछ

झन्डै ४० वर्ष कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लागेर तत्कालीन माले र पछि एमालेको राजनीति गरेका अशोक राई अहिले जनजाति तथा मधेसी समुदायको प्रतिनिधित्व गरेको मानिने संघीय समाजवादी फोरमका संसदीय दलका नेता छन् ।

दुईपटक सांसद, दुईपटक नै मन्त्री भइसकेका राई यसअघि एमालेमा लोकप्रिय थिए र पार्टीको केन्द्रीय उपाध्यक्ष पनि ।

...... सिंगो राष्ट्रको नेता हुने मापदण्डचाहिँ के हो ? के त्यो अशोक राईमा छैन ? ......

अहिले निश्चित जाति र वर्णबाहेकलाई राष्ट्रिय नेता नमान्ने प्रवृत्ति हुर्किएको छ ।

मधेसीलाई मधेसीको मात्र नेता, महिलालाई महिलाको मात्र नेता, दलितलाई दलितको मात्र नेता भन्ने गलत सोच विकास भएको छ । मेरो सिंगो जीवन नेपाल र नेपाली जनताका लागि समर्पित छ, बाँकी जीवन पनि समर्पित गर्नेछु । ....... ‘गौ–ब्राह्मण अवध्य’ अर्थात् राज्यले गौ र ब्राह्मणको संरक्षण गर्ने नीति लिँदै आयो । त्यसकारण राजनीतिमा लाग्नु ब्राह्मणलाई धेरै सुरक्षित पनि भयो । राज्यले धेरै सजाय गर्दा त्यही चारपाटा मुडेर जात खोस्नेसम्म मात्र गथ्र्यो । ...... पृथ्वीनारायण शाहको राज्य विस्तार अभियान नै नेपाललाई हिन्दूहरूको असली वासस्थान बनाउने सोचाइद्वारा निर्देशित थियो । त्यसले गर्दा हिन्दू धर्मको प्रभुत्व कायम हुन पुग्यो । त्यस्तै, शिक्षा आर्जनको माध्यम खस नेपाली भाषा भएकाले ब्राह्मण समुदायलाई बढी लाभ हुन पुग्यो । ..... मैले एमाले पार्टी परित्याग गर्ने वेलामा सर्लाही जिल्लाको पार्टी सदस्यताको उदाहरण दिने गर्थें ।

त्यहाँ ब्राह्मण समुदायको जनसंख्या लगभग १५ प्रतिशत होला, तर पार्टी सदस्यताचाहिँ तीन हजारजतिमा २२ जति ब्राह्मण समुदायको थियो ।

सकारात्मक रूपमा व्याख्या गर्ने हो भने राजनीतिक चेतनाका कारण ब्राह्मण समुदायबाट पार्टीमा प्रभाव बढी हुनु स्वाभाविक हो, तर यसलाई अर्को रूपमा पनि व्याख्या गर्न सकिन्छ । त्यो के भने पार्टीका नेतामा सबैलाई समेट्ने दृष्टिकोण नहुनाले, नेतृत्वमा एकपाखे दृष्टिकोण रहेको हुनाले, पार्टीलाई सबै समुदायबाट नेतृत्व पैदा गर्नुपर्छ भन्ने विवेक कमजोर रहेको हुनाले पनि ब्राह्मण समुदायबाहेकबाट पार्टीमा नेता पैदा नसकेका हुन् । एमालेमा हुँदा हामीले स्थायी समितिमा नौबुँदे प्रस्ताव बुझाएका थियौँ । त्यसको एउटा बुँदामा पार्टी स्वयं पावरहाउस भएकाले त्यसलाई पनि समावेशी बनाउनुपर्छ भन्ने उल्लेख थियो । तर, नेताहरूले यसलाई सकारात्मक रूपमा लिनुभएन । बरु यो प्रस्तावलाई जातिवादी भनेर व्याख्या गर्नुभयो । कम्युनिस्ट पार्टी जसले वर्गीय कुरा उठाउँछ, त्यस्तो पार्टीमा केको समावेशी समानुपातिक भन्नुभयो । .......... तपाईंं एमालेमै रहनुभएको भए पार्टी अध्यक्ष हुने सम्भावना थिएन र ? ...... म वास्तवमा नवौँ महाधिवेशनपछि पार्टी जिम्मेवारीबाट मुक्त भएर बस्ने मनस्थितिमा पुगेको थिएँ । एमालेले अब समाज परिवर्तनको एजेन्डा बोक्छ भन्ने विश्वास हराएको थियो । आठौँ महाधिवेशनपछि नेताबीच जुन खालको अविश्वास देखेँ, अध्यक्षलाई जुन खालको असहयोग देखेँ, बाँचे एउटै सिरान, मरे एउटै चिहान भन्ने साथीहरू साथीकै चिहान खन्न लागेपछि म एमालेबाट बिदा भएर अध्ययन–चिन्तनमा लाग्ने सोचमा थिएँ । ....... माक्र्सले के भनेका छन् भने वर्गसंघर्षको सिद्धान्त मेरो मौलिक योगदान होइन, मभन्दा अगाडिका अर्थशास्त्रीले नै यसबारे पर्याप्त खोज गरिसकेका छन् । उहाँले के पनि भन्नुभएको छ भने अहिले वर्गसंघर्षको युग हो, तर यो अनादि अनन्तसम्म चल्दैन, यति कुरा मात्र मेरो योगदान हो । कुनै वेला वर्गसंघर्ष थिएन, कुनै समयमा वर्गसंघर्ष बाँकी रहनेछैन । माक्र्सले कम्युनिस्ट घोषणापत्र र पुँजी लेख्दै गरेको युरोपेली समाजसँग दाँजेर निरपेक्ष ढंगले नेपालमा वर्गसंघर्षको कुरा गर्न सकिँदैन । युरोपमा त्यसबखत राष्ट्रिय–राज्यहरूको निर्माण भइसकेको थियो । त्यहाँ जातीय दमन र उत्पीडन हुने कुराको अन्त्य भइसकेको थियो । त्यहाँ औद्योगीकरण भइसकेकोले मजदुरमाथि चर्को शोषण भइरहेको थियो । त्यहाँ वर्गसंघर्ष प्रमुख साधन बन्न पुग्यो ।

हाम्रो समाजचाहिँ युरोपको जस्तो राष्ट्रिय–राज्य होइन, बहुजातीयता भएको, वर्णगत विभेद पनि भएको समाज हो ।

......... नेपालमा पहिलोपटक कम्पनी ऐन बनेको भनेकै १९३६ सालमा हो । त्यसबखत पनि नेपालको पुँजी नभएर भारतबाट पुँजी लगानी गर्न आमन्त्रित गरिएको हो । अहिले पनि राष्ट्रिय पुँजी जसलाई भनिँदै छ त्यसले ठूलो अनुपातमा उत्पादन गरिरहेको छैन । यी सन्दर्भहरूबाट हेर्दा युरोपमा औद्योगिक मजदुरले, चीनमा आउँदा किसान र मजदुर मिलेर वर्गसंघर्ष गरेकोजस्तो अवस्थामा हामी छैनौँ । २००७ देखि अहिलेसम्म भएका परिवर्तनले राजनीतिक रूपमा सामन्तवादको अन्त्य, आर्थिक–सांस्कृतिक रूपमा पनि सामन्तवादको अन्त्य गर्दै गएर लोकतान्त्रिक व्यवस्था स्थापना गरिरहेको हुनाले उत्पीडित जाति, क्षेत्र, लिंगले आफ्नो अधिकार माग्नु एकदम सही समय हो ।

नेपालको सन्दर्भमा वर्गसंघर्ष भन्नु नै जातीय समानताका लागि संघर्ष गर्नु हो ।

.......... माक्र्स महान् सिद्धान्तकार त हुनुभयो, तर युरोपको नेता हुन सक्नुभएन । नेताचाहिँ लेनिन हुनुभयो । हामीले बोकेको विचारमा कतै खोट छ भन्ने मलाई लाग्दैन । यो विचारले नेपालमा नयाँ लेनिन जन्माउनेछ भन्ने मेरो विश्वास छ । ....... पृथ्वी घुम्दैन भन्ने मान्यताविरुद्ध सायद वैज्ञानिक जर्दानो ब्रुनोले पृथ्वी घुम्छ भनेपछि पादरीहरूले मृत्युदण्ड दिएका थिए । उनलाई चितामा राखेर आगोले जलाउने वेला अन्तिम इच्छा सोध्ने क्रममा ‘पृथ्वी घुम्दैन भन तिमीलाई छाडिदिन्छौँ’ पनि भनेका थिए । तर, वैज्ञानिक ब्रुनोले भनेका थिए,

‘मैले पृथ्वी घुम्दैन भने पनि यो घुम्न छाड्दैन । किनभने, मैले घुम्छ भनेर पृथ्वी घुमेको होइन ।’

ती पादरीले झैँ संविधान दुईतिहाइ बहुमतले पारित गरेको हो, यो मान्नुपर्छ भन्नु एकदम कमजोर तर्क हो । ....... धर्मनिरपेक्षतालाई पूरै उल्ट्याइएको छ । धर्मनिरपेक्षता भनेको राज्यको धर्म हुँदैन भन्ने हो, तर धर्मनिरपेक्षताको थप व्याख्या गर्दै सनातनदेखि मान्दै ल्याएको धर्म मान्न पाउने स्वतन्त्रता हो भनिएको छ । त्यसो भए राज्यले मान्दै ल्याएको धर्म–संस्कृति के हो त ? धर्म हिन्दू, संस्कृति आर्य । यो त कस्तो भयो भने धर्मनिरपेक्षता माग गर्नेलाई धर्मनिरपेक्षता शब्द देखाइदिने, हिन्दू धर्म हुनुपर्छ भन्नेलाई परिभाषा देखाइदिने । एउटै धारामा विपरीत अर्थ लाग्ने व्यवस्था गरिएको छ । दोस्रो, समानुपातिक समावेशीको हो । हाम्रो देश अल्पमतहरूको देश हो । जहाँ लामो समयदेखि एकलजातीय प्रभुत्व चल्दै आएको छ । राज्यमा सबैको समान अनुपातमा पहुँच हुनुपर्छ भन्ने मागलाई लत्याएर अन्तरिम संविधानबाट समानुपातिक प्रतिनिधित्वको व्यवस्था हटाएर समावेशी भन्ने मात्र राखिएको छ । यो भनेको हिजोकै एकलजातीय प्रभुत्वलाई निरन्तरता दिने कुरा हो । तेस्रो, निर्वाचन प्रणाली पूर्ण समानुपातिक हुनुपर्छ । नभए कम्तीमा ६० प्रतिशत समानुपातिक, ४० प्रतिशत बहुमतद्वारा निर्वाचित हुनेलाई त निरन्तरता दिनुपथ्र्यो । तर, उल्ट्याएर समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीबाट ४० मात्र गरिएको छ ।...... अन्तरिम संविधानको धारा १३८ (१)(क) मा प्रस्टै लेखिएको छ कि मधेसी जनताको मधेस प्रदेश र आदिवासी जनजातिलगायतको स्वायत्त प्रदेशको चाहनाको सम्मान गर्दै राज्य पुनर्संरचना गर्दा नामांकन, सीमांकन र अधिकार तोकिने भनिएको छ । संविधानसभाको समितिले दुई वर्ष छलफल गरेर १४ प्रदेशको प्रस्ताव ल्याएको थियो । उच्चस्तरीय सुझाब आयोगले ११ प्रदेश प्रस्ताव गरेको थियो । त्यस्तै, पहिचानका पाँच र सामथ्र्यका चार आधारमा नामांकन र सीमांकन गर्ने कुरामा सबै दल सहमत थिए । तर, सात प्रदेश बनाउँदा यी आधारलाई वास्ता गरिएको छैन । प्रदेश रचना गर्दा पञ्चायती संरचनालाई जस्ताको तस्तै कायम राख्ने, खण्डित नगर्नुपर्ने समुदायलाई चाहिँ खण्डित गरिएको छ । पाँचौँ, राज्य पुनर्संरचना गर्ने भनेको न्यायप्रणालीमा पनि पुनर्संरचना गर्ने भनिएको हो । तर, अहिले पञ्चायती अदालती व्यवस्थालाई जस्ताको तस्तै राखिएको छ । संवैधानिक अदालत बनाउने कुरालाई पनि खुम्च्याइएको छ । जिल्ला अदालतभन्दा तल अदालत नहुने व्यवस्था गरिएको छ । अदालतलाई जनताको पहुँचमा पुर्‍याउँदा न्यायमा सबैको पहुँच हुन्थ्यो, तर त्यस्तो गरिएको छैन । छैटौँ, अधिकारको सूची बनाउँदा केन्द्रबाट तलतिर अधिकार वितरण गर्ने होइन जुन यो संविधानले गरेको छ । संघीयता भनेको त स्थानीय निकायले जति अधिकार प्रयोग गर्न सक्छ, त्यो उसलाई दिने हो । प्रदेशले जति अधिकार प्रयोग गर्न सक्छ त्यति अधिकार प्रदेशलाई दिने हो । अनि प्रदेशले प्रयोग गर्न नसक्ने अधिकार केन्द्रले लिने हो । कतिपय आलोचकले त प्रदेशलाई जिल्ला विकास समितिमा खुम्च्याइएको बताइरहेका छन् ।............ जहाँसम्म पहाडमा उठ्न सकेन भन्ने कुरा छ, त्यो आदिवासी जनजातिहरूले जिम्मेवारी लिनुपर्छ । आदिवासीहरूको मुद्दा उठाइरहेका दल र शक्तिहरूले आन्दोलन उठाउन सक्नुपथ्र्यो, तर सकेनन् ।

आन्दोलन त छ, तर मधेसको हाराहारीमा छैन ।

यसैको आधारमा अस्तित्व नै समाप्त भयो भन्ने हो भने त्यो सही हुँदैन । आन्दोलन उठाउन लामो समय लाग्छ, संगठनात्मक रूपमा पनि हामीले बलियो भइनसक्नु, जनतालाई हाम्रो एजेन्डा पर्याप्त नहुनुजस्ता कारण रहेका छन् । ........ ठूला दल र सरकारले समयमै वार्ता गरेर सम्बोधन गरेको भए भारतले बोल्नै पाउँदैनथ्यो, बोलेको भए पनि हास्यास्पद हुन्थ्यो । ...... सरकारले ५०औँजना मान्छे मारिसक्यो र पनि मुद्दा सम्बोधन गर्ने सुरसार छैन । यस्तो अवस्थामा आन्दोलनको रूप परिवर्तन गरेर सिमाना नाकाबन्दी र राजमार्ग जाम गरिएको हो । यसो भएपछि क्षति पनि कम हुने, दबाब पनि पैदा हुने भयो । ...... नेपालको बहुभाषिकता, बहुधार्मिकता, बहुजातीयतालाई व्यवस्थापन गर्न नै संघीयता चाहिएको हो । यो भयो भने नेपाल १०–१५ वर्षमै शान्त र समृद्ध मुलुक बन्न सक्छ ।