सीके ले नेतृत्व प्रदर्शन गर्ने बेला हो यो

सिके राउतलाई ‘नेपालमा बस्न दिने’ ११ बुँदेको चिरफार!
राजपाका कारण अब प्रदेश २ को सरकार ढल्छ कि टिक्छ?
कांग्रेसको प्रश्न : गृहमन्त्रीलाई पत्याउने कि सिके राउतलाई?

सरकारले विखण्डनलाई मान्यता दियो : रामचन्द्र पौडेल
सहमतिपछि सिके राउतको गतिविधिले शंका उब्जायो : बाबुराम भट्टराई
प्रधानमन्त्रीलाई प्रचण्डको प्रश्न : जनकपुरमा के भएको हो?
सिके राउत : ७ सवाल, ३ सरप्राइज!
‘सिके राउतले ओकलेको विष फिर्ता भएको छैन’
स्वतन्त्र मधेसको नाराबारे गृहमन्त्री भन्छन् : अन्तिम विदाई कार्यक्रम हो
घन्कियो ‘स्वतन्त्र मधेस’ र ‘जनमत संग्रह’ ! गृहमन्त्री भन्छन्- कुरा पुरानै ठाउँमा जान्छ
बुद्धिजीवीको तर्क- सिके राउत ‘कार्ड’को खेलो अब सिद्धियो

सहमति को भाषाले सहमति जनमत संग्रह का लागि भएको होइन भन्ने कुरा स्पष्ट छ। नेपालको अहिलेको संविधानले दिएको लोकतान्त्रिक बाटोमा अगाडि बढ्ने भनिएको छ। माओवादी भनेकै बन्दुक को बलमा राज्य कब्ज़ा गर्ने संगठन हो। त्यस्तो संगठन शान्ति प्रक्रियामा आउनु एउटा ठुलो मोड़ थियो। सीके को संगठन ले मधेस अलग देश नै भन्दै आएको हो। जनमत संग्रह नै भन्दै आएको हो। तर त्यो फेज अब समाप्त भएको मान्नु पर्छ। जसरी कि माओवादी को हिंसात्मक फेज एक समयमा आएर समाप्त भयो। सीके ले अब आफ्नो नेतृत्व क्षमता देखाउने बेला आएको छ। आफ्नो संगठन लाई एउटा मोड़ दिनुपर्ने अवस्था हो यो। मधेसीलाई समानता र समृद्धि दिलाउने उद्देश्य प्राप्ति का लागि यो कदम चाल्नुपरेको भन्न सक्नुपर्छ। मुख्य उद्देश्य मधेस अलग देश त कहिले पनि थिएन। मुख्य उद्देश्य त जहिले पनि मधेसीलाई समानता र समृद्धि दिलाउने भन्ने नै थियो। त्यो उद्देश्य लाई सीके ले झन बलियो सँग समायेका छन। आफ्नो मुख्य उद्देश्य लाई दरो सँग समाएर राजनीतिक धरातल को तथ्यपरक विश्लेषण गर्दै सोही अनुसार स्ट्रेटेजिक र टैक्टिकल कदम हरु चाल्नुपर्ने हुन्छ। होइन भने संगठन भुमरीमा फस्छ।

‘स्वतन्त्र मधेश’को पक्षमा नरहेको राजपाको स्पष्टिकरण : डा.राउतसँगको सम्झौताको जानकारी माग
प्रदेश २ मा सरकार परिवर्तनको पक्षमा छैनौं : प्रचण्ड
‘फ्रि मधेश’को झण्डासहित हजारौं समर्थकद्वारा डा.राउतलाई स्वागत
फेरि शान्तिपूर्ण आन्दोलन थालिनेछ : लक्ष्मण थारु
‘जनअभिमत’ भनेको ‘जनमत संग्रह’ होइन : गृहमन्त्री
डा.राउतको ११ बुँदे सहमतिले कन्फयूज हुनेहरु यो भिडियो हेर्नुस्
डा.राउतको ११ बुँदे सहमतिले मधेशलाई यस्ता ११ फाइदा
रेशम चौधरी जब जेलभित्र रोए..... (जन्मकैदको फैसलापछि कुराकानीमा आधारित)
थुनामुक्त भएका डा.राउतलाई सरकारी सुरक्षागार्ड

जयमधेश – समर्पणवादी सोच में विलीन : रणधीर चौधरी
‘स्वतन्त्र मधेश’ गठबंधन के फौज ने डा. राउत का किया शाही स्वागत
डा.राउत और सरकार बिच हुये सम्झौता से मधेसी नेताओं का शिरदर्द बढा

जनमत संग्रहको रोइलो किन? सिके राउत प्रकरणले तरङ्गित बनेको राष्ट्रिय राजनीति
सरकार–राउत सम्झाैतामा भाषालाई दुवैले फरक व्याख्या गर्नु खतराको संकेत : कांग्रेस सांसद
राउतका समर्थकलाई प्रदेश सरकारको चेतावनी– 'फेरि यस्ताे हर्कत दाेहाेर्‌याए सहन्नौं'
सरकार–राउत सहमति अस्पष्ट : भट्टराई
राउतको प्रदर्शनबारे ओली-दाहालको समीक्षा राउतलाई शंका गर्नुपर्दैन : प्रधानमन्त्री

सीके र चुनावी अंकगणित

अहिलेको नेपालको संविधानमा अलग देश का लागि जनमत संग्रह गर्न पाउने कुनै प्रावधान नै छैन। त्यति मात्र होइन कुनै प्रदेश सरकारले त्यस किसिमको जनमत संग्रह गर्ने प्रयास मात्र गरे केन्द्र सरकारले प्रदेश सरकार बर्खास्त गर्ने प्रावधान छ। भने पछि लक्ष्य जनमत संग्रह नै हो भने पनि पहिलो लक्ष्य त्यस किसिमको संविधान संसोधन हो। त्यसका लागि मधेसी समुदाय को जनमत बटुल्नु पर्यो र जनजाति समुदाय लाई पनि रिझाउन सक्नुपर्यो।

भने पछि पार्टी निर्माण, संगठन विस्तार अनि पहाड़ पस्ने। फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर यदि एउटै पार्टी बनाइन्छ भने अहिले संविधान संसोधनको पक्षमा शक्ति जम्मा हुन्छ। र संसोधन हुन बाँकी रहने कुरालाई अर्को चुनावमा एजेंडा बनाउन पाइयो। त्यो एकीकृत पार्टीले स्वीप गर्छ। मधेस र थरुहट मा स्वीप गर्यो भने काँग्रेस कम्युनिस्ट पार्टी सँग पहाडमा प्रतिस्प्रधा गर्न बाध्य हुन्छ।

फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर यदि राष्ट्रिय फोरम नामको पार्टी बन्छ भने र त्यो पार्टी ले मधेसका २२ जिल्लामा ६५% मत र सीट लिन्छ भने र पहाडमा काँग्रेस र कम्युनिस्ट ले ५०-५० सीट र मत बाड़न पुग्छन भने राष्ट्रिय फोरम देशको सबैभन्दा ठुलो शक्ति पो बन्छ त।

त्यस अवस्थामा माग राख्ने होइन आफ्नो माग आफै पुरा गर्ने अवस्था आउँछ। भने पछि मधेसी समुदाय लाई अधिकार सम्पन्न बनाउन गर्नु पर्ने सबैभन्दा महत्वपुर्ण काम नै फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर एउटै एकीकृत पार्टी बनाउनु हो। संगठन विस्तार गर्नु हो।

हृदयेश को स्वतंत्र राजनीतिक समुह लाई पनि मिसाउँदा चार जना सह-अध्यक्ष हुने पो हो कि?

सुनसान प्रवास

speaking during an interview in July 1, 1983. (Photo credit: Wikipedia)

अस्ति मैले आनन्द विष्ट लाई जवाफ फरकाएं। आज रूद्र पाण्डे लाई जवाफ लेखें।

आनन्द विष्ट २००५-०६ ताका न्यु यॉर्क मा नेपाल को लोकतान्त्रिक आंदोलन का लागि तांगा को घोडा जस्तो खटेको मान्छे। लोकतंत्र र मानव अधिकार का लागि खट्ने मान्छे त जोसुकै मलाई घतलाग्ने हो। भने पछि कुरा कहाँ गएर बल्झिने रहेछ? रूद्र पाण्डे मुखमा चाँदी को चम्चा लिएर जन्मेको मान्छे होइन। अहिले अमेरिका को सबै भन्दा धनाढ्य नेपाली छन। अमेरिकन ले नै पनि सुपर रिच भन्नुपर्ने मान्छे। आफ्नो बलबुता मा। म एक चोटि भेट्न बोस्टन पुगेको थिएँ। ऑफिस मैं गएर भेटें। बोस्टन भित्रै लामो ट्रैन र बस यात्रा गरेर पुग्नुपर्ने।

हाम्रो कुरा कहाँ मिलेको छैन? मैले चाहेको संवाद हो।

अमेरिका मा काला हरुले गरेको civil rights movement जस्तो तराई मधेस मा जन प्रलय उरलेको छ। तर नेपाली प्रवास चुपचाप छ। प्रवासी नेपाली आ आफ्ना ethnic ओढ़ार मा लुकेर बसेका छन। संवेदनहीनता देखिन्छ। What is going on? हामी टूटनै पर्ने देश पो हो कि जस्तो लाग्छ कहिले काहीं। 

स्विट्ज़रलैंड मा पनि फ्रेंच, जर्मन, इटालियन जातका मानिस बस्छन्

नेपालमा खस, मधेसी, जनजाति बसे जस्तै।

नेपाली काँग्रेस भित्र का मधेसी हरु

मधेसी राष्ट्रपतिले ढाका टोपी लगाउनु परेको छ। नेपाली काँग्रेस भित्र का मधेसी हरु लाई नमजा लाग्नु पर्ने। तर स्पन्दन नै नभए जस्तो। नेपाली काँग्रेस ले महासमिति को निर्णय अनुसार मधेसी जनता सँग एक मधेस तीन प्रदेश भन्दै वोट माग्यो, तर चुनाव पछि झापा, मोरंग, चितवन, कैलाली, कंचनपुर मधेस बाट गायब गरेको नक्शा पेश गर्दैछ। नेपाली काँग्रेस भित्र का मधेसी हरु लाई नमजा लाग्नु पर्ने। तर स्पन्दन नै नभए जस्तो। मधेसका जिल्ला का सदरमुकाम हरु सार्ने त्यत्रो षड्यंत्र हुँदैछ। नेपाली काँग्रेस भित्र का मधेसी हरु लाई नमजा लाग्नु पर्ने। तर स्पन्दन नै नभए जस्तो।

म भारतीय होइन भने के हो? चाइनीज हो?

नागरिकता र जातीयता अलग अलग कुरा हुन। खस जातीयता हो, राष्ट्रियता होइन। खस जातीयतालाई नै राष्ट्रियता भन्दिने प्रचलन उपनिवेशीता हो। त्यस सोंचको डेट एक्सपायर भैसक्यो। नेपाली भाषा खस हरुको जातीय भाषा हो। दौरा सुरुवाल खस हरुको जातीय पोषाक हो। मैले जिन्दगीमा एक पटक लगाएको छैन। कहिले लगाउँदैन पनि।

सिक्किम, दार्जिलिंग, भुटान, आसाम, बर्मा का खस लाई नेपालको खस ले "नेपाली" भनिराखेको हुन्छ।  त्यो नागरिकता भनेको होइन त। त्यो त जातीयता भनेको हो। नागरिकता र जातीयता फरक फरक कुरा हुन।

फिजी मा छ। नागरिकता फिजी को, जातीयता भारतीय भएका मानिस त्यहाँ आधा जति छन। नेपालका मधेसी भनेका त्यस्तै हुन। मधेस मधेसीको भन्ने प्रमाण रामायण मा छ। त्यो भन्दा पुरानो प्रमाण के चाहियो? नेपालका एक करोड़ मान्छे भारतमा गएर बस्दिने अनि दुई चार लाख बिहार उत्तर प्रदेश का मानिस नेपाल आएर सान्तिनो काम गर्छन भने त्यसका लागि नेपालका मधेसीले क्षमायाचना को mindset नराख्ने हो। बिहार र उत्तर प्रदेश भारतमा गरीब राज्य होलान तर दुबै नेपालभन्दा आर्थिक रुपले धेरै अगाडि छन। तर ओपन बोर्डर को करामत, तैपनि दुई चार लाख मानिस काम खोज्दै आइ पुग्छन्। समस्या के पर्यो?

अमेरिका मा छ। अमेरिका मा जन्मेको हुन्छ, कहिले भारत गएको पनि हुँदैन, आफुलाई भारतीय भनिराखेको हुन्छ। भारतीय नभएको संसारमा कुनै देश नै छैन।

म भारतीय होइन भने के हो? चाइनीज हो?

Related articles

• Exemplary Relief And Reconstruction Through Digital Sharing

पहिचान समस्या कहिले देखि भयो?

Population Density Map Of Nepal (Photo credit: Wikipedia)

In Nepal, an elusive quest for consensus

एउटा भाषा छ, Esperanto नामको। त्यो कहीं पनि बोलिने भाषा होइन। बिभिन्न भाषा हरु मिसाएर बनाइएको भाषा त्यो। अंतर्राष्ट्रीय भाषा एउटा चाहियो भनेर बनाइएको। तर चलेन। कसैले pickup गरदिएनन्।

जातीय पहिचान नै नभएको भाषा अथवा धर्म अथवा भेषभुषा त्यस्तो छ कुनै नेपालमा? यदि पहिचान समस्या हो भने। पहिचान समस्या हो भने पहिचान मुक्त नेपालको निर्माण गरौं।

आफ्नो पहिचान र आफ्नो भाषा र आफ्नो भेषभुषामा देशको ढुकुटी रित्याउने तर अर्काको पहिचान को कुरा आउना साथ टाउको दुखाउने? आफ्नो पहिचान चाहिं चाहिने, अर्काको पहिचान विरुद्ध युद्ध ऐलान गर्ने?

पहिचान समस्या कहिले देखि भयो? पहिचान समस्या हुँदै होइन। अर्काको पहिचान मात्र समस्या भएको हो।