छलफल र वादविवाद Short Circuit गर्नु मुर्ख मान्छेको लक्षण हो

संघीयतामा जाने कि नजाने भन्ने विवाद नेपालमा औपचारिक रुपमा छैन। तर कुन किसिमको संघीयतामा जाने भन्ने विवाद र छलफल जारी छ। पहिलाको संविधान सभाको मैंडेट पनि सबै पार्टी मिलेर संविधान बनाउ भन्ने थियो, अहिले पनि त्यही हो।

भने पछि छलफल गर्ने हो, खुला बहस गर्ने हो। वाद विवाद गर्ने हो। संसदमा गर्ने हो। संसदबाहिर गर्ने हो। चोक डबलीमा गर्ने हो, इंटरनेटमा गर्ने हो, फेसबुकमा गर्ने हो, ब्लॉग र ट्वीटरमा गर्ने हो। चिया पसलमा गर्ने हो। दिउँसो गर्ने हो, बेलुकी गर्ने हो।

मुर्ख मान्छेलाई तर आत्थु आत्थु भइराखेको हुन्छ। छलफल जति लम्बियो त्यति टाउको दुख्छ। अनि उ छलफल र वादविवाद सकेसम्म कसरी short circuit गर्दिउ भन्ने ताकमा बसेको हुन्छ। जस्तो कि बाबा वामदेव।

वामदेवलाई मंत्री परिषदबाट हटाउने हल्ला फैलिएको थियो। सार्क गृह मंत्री स्तरीय भेला अगाडि त मिल्दैन भन्ने तर्क सारियो। उल्टो तर्क। झन सार्क गृह मंत्री स्तरीय भेला अगाडि नै हो उसलाई हटाउनुपर्ने। देशको त्यत्रो बेइज्जत भयो। त्यो बेइज्जती त जोगिन्थ्यो। कहाँ गए देशलाई माया गर्नेहरु?

Related articles

• वामदेव गौतम पहाड़ी Redneck हो?
• लोकतन्त्र आएको हो कि फेरि आन्दोलन गर्नु पर्ने हो?

निर्दलीय प्रजातन्त्र र आत्म निर्णयको अधिकार बिनाको संघीयता

आत्म निर्णयको अधिकार सहितको संघीयतावाला विचार अप्रिय मान्ने वामदेव र सुशीलहरुले या त आत्म निर्णयको अधिकार बिनाको संघीयता रुचाएका हुन, या त वीरेन्द्रबादवाला ५ "विकास क्षेत्र" वाला "संघीयता" (जुन कि संघीयता नै होइन -- बाहुनले च्याउ खाओस न स्वाद पाओस्) रुचाएका हुन, या त संघीयता नै नचाहेका हुन। 

संघीयता न चाहेको अवश्य हो। देशको एक मात्र राजधानी काठमाण्डुलाई बनाइ राख्ने इच्छा त हो यी बाहुनहरुको। देशमा १० वटा राजधानीले इनको सातो किन जाने हो त्यो चाहिं थाहा भएन। तर मट्ठर बयल जस्तो गरी चाहि नचाहि यिनीहरुले संघीयताको पक्षमै विगत दुई चुनावमा जनतासँग मत मागे। त्यो संघीयता यिनीहरुलाई घांडो भएको पनि हो। तर के गर्ने? ज्ञानेन्द्र र कमल थापाले चाहेर राजतन्त्र फर्किने वाला छैन, यी बाहुनले चाहेर संघीयता बिलाइ जाने होइन। 

संघीयता भनेको विकेन्द्रीकरण होइन। राजा वीरेन्द्रको ५ विनास क्षेत्रको अवधारणा विकेन्द्रीकरणको असफल प्रयोग थियो। त्यो आयो गयो सकियो। त्यो नक्शाको मोह हुनेहरु अझै पनि यो संघीयता नामको घांडोबाट उम्किन सकिन्छ कि भनी दिवा स्वप्न देख्नेहरु हुन। 

संघीयता नचाहेर नै हो पहाड़का जनजातिलाई जातीय संघीयता दिन्नौं भन्ने, तराईका मधेसीलाई भौगोलिक संघीयता दिन्नौं भन्ने। यो संघीयताको मुद्दा नियतको मुद्दा भइसक्यो। यी बाहुनहरुको नियत ख़राब छ। 

संघीयताको पक्षमा रहेका शक्तिहरुले के बुझ्नुपर्छ भने निर्दलीय प्रजातन्त्र र आत्म निर्णयको अधिकार बिनाको संघीयता  उस्तै उस्तै हो। हात्ती बलियो कि हात्ती छाप चप्पल बलियो? उस्तै उस्तै हो नानु। 

Related articles

• वामदेव गौतम पहाड़ी Redneck हो?
• प्रधानमन्त्रीका दुई पाटा
• The Kathmandu Post interview: When blogs were Twitter and Facebook

राजाको अपमान, देशको अपमान

Word "Nepali" in Devanagari Script. (Photo credit: Wikipedia)

एउटा जमाना थियो जति बेला राजाको कुरा काटेर बोल्नेलाई राजद्रोह र देशद्रोहको मुद्दा लाग्ने गर्थ्यो। त्यो राजतन्त्र गैसक्यो तर देश जहींका तहीं छ। भनेपछि देश भनेको राजा होइन रैछ भन्ने कुरा ढिलो चाडो थाहा भयो।

गणतंत्र जिन्दाबाद भन्दा गगन थापा नेपाली कांग्रेसको पार्टी कारवाहीमा र हिरासतमा परेकै हुन। अदालतमा उपस्थित गराईएकै हुन। जेल चलान भएकै हुन। त्यो गगन थापाले आज सीके राउतको कुरा नबुझ्नु बड़ो अचम्मको कुरा हो। बोलेको सुनिदैन। पार्टीले कारवाही गर्छ भन्ने डर हो कि?

CK Raut Autobiography (in Nepali)

त्यस्तै भोलिको संघीय नेपालमा रहेका मधेश राज्यहरु सहितको देश पनि देशै हुँदो रहेछ भन्ने कुरा थाहा पाउनेले थाहा पाउलान। अहिले काठमाण्डु राजधानी भएको देश मात्र देश भन्ने छ। तर काठमाण्डु जस्ता १० वटा राजधानीहरु खड़ा हुन सक्ने अवस्था छ। तर देश जहीँका तहीं रहन्छ। कतै जाँदैन। देशको माया लाग्नेहरूले सीके राउतलाई गाली पछि गर्ने पहिला टैक्स तिर्न अगाडि सर्नुपर्यो। काठमांडुका वासिन्दाले टैक्स तिर्न शुरू नगरेसम्म शहर सफा हुनेवाला छैन। माया लाग्ने देशलाई सफा पनि राख्ने हो कि? 

विशुद्ध संघीयतामा एउटा संघभित्रका राज्यहरुले चाहेमा छुटिएर अलग देश बन्न पाउने अधिकारको कुरा कुनै नौलो र अचम्मको कुरा होइन। त्यो छुट्टिन पाउने अधिकार नभएको संघीयता त संघीयता नै होइन। त्यो छुट्टिन पाउने अधिकार नभएको संघीयता भनेको वाक स्वतंत्रता बिनाको मानव अधिकार जस्तो हो। वाक स्वतंत्रता बिनाको मानव अधिकार त मानव अधिकार नै होइन। 

छुट्टिन पाउने अधिकार भएको संघीयताकालागि पनि प्रचण्ड र बाबुरामले गृह युद्ध थालेका हुन। उनी हरुको त्यो विचारमा कुनै फेरबदल आएको मलाई थाहा छैन। उनीहरूले त्यो विचारकालागि कतै क्षमायाचना गरेको मलाई थाहा छैन। मोरंग लगेर प्रचण्ड र बाबुरामलाई पनि सिके थुनेको खोरमै थुन्ने बेला आएको हो?

कमसेकम सीकेले बन्दुक त उठाएको छैन। 

वाक स्वतंत्रता बिनाको मानव अधिकार मानव अधिकार नै नभए जस्तै छुट्टिन पाउने अधिकार नभएको संघीयता संघीयता नै होइन। देशमा भएका विगतका दुई चुनावमा सुशील कोइराला अध्यक्ष भएको नेपाली कांग्रेस र केपी ओली अध्यक्ष भएको एमाले, औंठा छाप गृह मंत्री वामदेव गौतमको पार्टी एमाले दुवैले संघीयताको पक्षमा नै मत मागेका हुन। थाहा पाएर अथवा थाहा नपाएर, बुझेर अथवा नबुझेर, चाहेर अथवा नचाहेर यी बाहुनहरुले आफूलाई संघीयताको पक्षमा उभ्यायेकै हुन। छुट्टिन पाउने अधिकार नभएको संघीयता संघीयता नै नभएकोले यी बाहुनहरुले संघीय नेपालका राज्यहरुले छुट्टिन पाउने अधिकारको पक्षमा आफूलाई उभ्याएकै हुन। 

सीके राउतलाई थुनेको खोरमा सबभन्दा पहिला बाबा वामदेव बाहुनलाई लाने हो कि? कि सुशील र केपीलाई पनि सँगै लाने? छलफल गर्न सकिन्छ। 

नेपालमा संघीयताको स्थापना मधेसी क्रांतिले गर्यो। नेपाल संघीय भइसक्यो। त्यो घोषणालाई औपचारिक रूप मात्र दिने हो नया बन्ने संविधानले। त्यो संघीयता भनेकै राज्यहरुले छुट्टिन पाउने अधिकार सुनिश्चित भएको संघीयता हो। त्यो छुट्टिन पाउने अधिकार नया संविधानमा नलेखि सुखः? वाक स्वतन्त्रता नया संविधानमा नलेखि सुखः? 

तर त्यो लेख्दैमा देश टुक्रिहाल्ने होईन, टुक्राउने कि नटुक्र्याउने भन्ने जनमत संग्रह तुरुन्तै भइहाल्ने होइन। त्यसको एउटा प्रोसेस हुन्छ। शायद हस्ताक्षर संकलनको कुरा होला। मधेशको राज्य स्तरको संसदले केही कदम चाल्नुपर्ने होला। जनमत संग्रहको घोषणा भैहाले पनि चुनावी कैंपेन हुन्छ। भाषणबाजी हुन्छ। अनि त्यस चुनावमा वामदेव कूदे भो, कसैले त्यति बेला उसलाई रोक्दैन। जनताको मन जित्ने हो, चुनाव जित्ने हो। 

अहिले त प्रत्येक मधेशवादी दल र नेता मधेशलाई अलग देश बनाउने कुराको विपक्षमा देखिएका छन। वामदेवको देश टुक्रिन नदिने दिव्य इच्छा पुरा गर्न त्यति सारो गार्हो पर्ला जस्तो मलाई लाग्दैन।

बाबा वामदेवको बाप
७५ जिल्ला कायम राख्ने संघीयता
वामदेव गौतम पहाड़ी Redneck हो?
बाबा वामदेवलाई सन्देश
C K Raut's Arrest Is Illegal
राजा महेन्द्रका पुत्रहरु
मधेसी पार्टीहरुको एकीकरण
प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारीणी अध्यक्ष
NRN Dollars
Ideas, Execution And The Old Economy
संविधान निर्माणका विवादित विषयहरु
Beyond Federalism To Double Digit Growth
50 Millionaires

Related articles

• वामदेव गौतम पहाड़ी Redneck हो?

बाबा वामदेवको बाप

CK Raut Autobiography

Universal Declaration Of Human Rights भनेको यदि नेपालको अंतरिम संविधान वामदेव गौतमले लेखेको हो भने, त्यस संविधानको बाप हो। Universal Declaration Of Human Rights सँग बाझिने नेपालमा यदि कुनै संविधान छ अथवा कुनै कानुन छ भने त्यो संविधान र त्यो कानुन अमान्य हुन्छ।

अहिंसाको बाटोमा हिँडेर Universal Declaration Of Human Rights द्वारा प्रदान गरिएको आफ्नो Right to free speech र Right to peaceful assembly प्रयोग गर्दै हिँडेका सीके राउतलाई हिरासतमा लिएको यो सरकारले जघन्य अपराध गरेको छ।

मधेसीलाई सयकडौं वर्षदेखि गरिएको शोषण र दमनको मुद्दा त आफ्नो ठाउँमा छँदैछ। त्यो मुद्दाको न्यायपूर्ण निर्क्यौल यस संविधान सभाले ननिकाले राजनीतिक जटिलताहरु थपिंदै जाने निश्चित छ। तर त्यो secondary मुद्दा हो अहिले। अहिले तत्कालको मुद्दा Universal Declaration Of Human Rights को नै हो।

Related articles

• प्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईका दुई पाटा
• वामदेव गौतम पहाड़ी Redneck हो?