बालेन को डोजर

जनताले निर्णय गर्ने हो। निर्णय गरिसकेको हो। बालेन लाई जिताउने निर्णय नै त्यो निर्णय हो। एउटा पार्टी डॉन ले सड़क मिच्दा १०,००० आम जनता लाई पीड़ा भइरहेको हुन्छ। सम्पुर्ण जनता को सड़क एक जनाले मिचेर बसेको हुन्छ। दलीय तानाशाही मा हुने भनेको त्यही हो। 

यो डोजर चलेको त्यो दलीय तानाशाही माथि हो। अब चाहिएको साँचिकै लोकतंत्र। 

चोरको खुट्टा काट भन्दा महेश बस्नेत देखि नाना थरि ले खुट्टा हटाएको अवस्था छ। 

बागमती मा सरसफाइ अलि पछि गरे पनि हुन्छ। मुख्य सरसफाइ चाहिएको देशको राजनीतिमा हो। 

फोहर नउठाएर पनि काठमाण्डु को अर्थतंत्र ले फड्को मार्छ? सड़क मिचेर घर बनाउने, खोला ब्लॉक गरेर घर बनाउने? आम जनता ले बुझ्नुपर्ने कुरा हो। बुझिरहेका छन। 

चुनाव को समय मा डोजर चलनेवाला छ। बालेन न उम्मेदवार हो न उसको कुनै पार्टी नै छ। तर यो बालेन को काठमाण्डु, बालेन को देश होइन। एक जनाको होइन। सारा जनता जाग्नुपर्ने अवस्था हो। जागेको त हो। होइन भने बालेन लाई कसरी जिताए? 

बालेनजी, तपाईंलाई लाख शुभकामना! काठमाडौंका अनधिकृत संरचना हटाउने तपाईंको अभियानलाई शुभकामना! यो काम सफल हुन जरूरी छ। कानुन बन्ने तर पालना नहुने, पालना नगर्नेलाई सजाय नहुने रोगले मुलुक नै ग्रस्त छ। त्यसैले त्यो बदलिन जरूरी छ। ........ बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री हुँदा सुरू भएको काठमाडौं उपत्यकाका सडक विस्तारको काम कसरी सफल भयो? मानिसलाई घर भत्किँदैछ भन्ने सूचना नदिएर, उनीहरूलाई अदालत जाने बाटो रोकेर सफल भयो कि अदालतले सडक विस्तारको काम गर्न अन्तत: बाटो खोलिदिएर सफल भयो? ....... सबै मानिसलाई उनीहरूको घर, घरको भाग वा कम्पाउन्ड भत्किँदैछ भनेर महिनौं पहिले नै जानकारी दिइएको थियो। ....... महिनौंअघि प्रत्येक घरमा गएर राज्यका प्रतिनिधिहरूले घर वा पर्खाल कहाँसम्म भत्किन्छ भनेर 'रातो धर्को' तानेका थिए। ....... कतिपय ती मानिसहरू अदालत गए, कतिपय ठाउँमा समुदाय नै गयो। अदालतले उनीहरूको कुरा सुन्यो। कहिलेकाहीँ 'स्टे अर्डर' पनि दियो। कतिपय ठाउँमा पीडितलाई क्षतिपूर्ति दियो। काम ढिलो भयो। तर अन्तत: अदालतले काठमाडौंको बाटो विस्तारको काम रोकेन। अदालतको आदेशपछि नै काठमाडौं उपत्यकाको सडक विस्तार सम्पन्न भएको हो। ....... तपाईंले डोजर लिएर बिनासूचना संरचना भत्काउँदै हिँडेपछि त्यसको मारमा परेका पाँच जना मानिसका प्रतिक्रिया मैले सुनेँ। चार जनाको कुरा मैले मिडियामा आएका भिडिओमा सुनेको हुँ। एक जनासँग मैले आफैं कुरा गरेको हुँ। यी चार जना साना व्यवसायी हुन्, एक जना सायद घरधनी हुन्। ......... तपाईंको डोजर अभियानको मारमा उनीहरू परे। भोलि पनि ठूलो मारमा पर्ने यस्तै मानिस हुन्। तपाईंले गाउनुभएको र्‍यापमा भनिएको 'गरिबको चमेली बोल्दिने कोही छैन' भन्ने कुरा आज ठ्याक्कै उनीहरूलाई मिल्छ। किनभने उनीहरूको कुरा न तपाईंले सुन्नुभएको छ, न संघीय सरकारले, न तपाईंको कामको हर्षबढाइँ गरिरहेको मिडियाको ठूलो हिस्साले। .......... शनिबार वनस्थलीमा १७ वर्षदेखि मासुपसल गरिरहेकी एउटी दिदीको छाप्रो तपाईंले पठाएको डोजरले भत्कायो। पसल भत्किएपछि उनले भनिन्, 'हामीलाई सुरूमै खबर गरेनन्। आज शनिबारको दिन (मासु धेरै बिक्ने दिन) पसल खोलिसकेका थियौं। मासु ल्याइसकेका थियौं। १५ मिनेटअघि मात्र आएर डोजर आउँदैछ, यो पसल भत्किन्छ, सामान हटाऊ भनियो। हामीले हतारहतार मासु बाहिर निकाल्यौं। दुइटा फ्रिज बाहिर निकाल्यौं। अरू केही सामान निकाल्न पाइएन!' ........ पसल भत्किएपछि उनले मिडियासँग भने, 'आरबी कम्प्लेक्समा मेरो खाजा पसल थियो। महानगर आएर त्यो भत्कायो। भत्काउन आउँदा हामीलाई केही जानकारी छैन। जानकारीबिनै भत्कायो। हामीले त्यो दिन तयार पारेको सबै खाने कुरा डस्टबिनमा फाल्नुपर्‍यो। हाम्रो जति पनि क्षति भएको छ, जति पनि लगानी खेर गएको छ, त्यसको क्षतिपूर्ति आरबी कम्प्लेक्सले तिर्नुपर्छ।' .......... कानुनको यो लामो बाटो हिँडेर तपाईं धेरै टाढा पुग्नु हुनेछ। तपाईंको राजनीति धेरै टाढा पुग्नेछ। ........ तपाईंले भीडको लहडमा लाग्ने र कानुन हातमा लिने काम रोक्नु भएन भने धेरै टाढा पुग्नुहुन्न। ........ भीड निर्दयी हुन्छ- आज उचाल्छ, भोलि छाडिदिन्छ। उल्टो खेद्न थाल्छ, पछार्छ। भीड अरूको सम्पत्तिमाथि आक्रमण गर्दा रमाउँछ। अरूको पीडामा मजा लिन्छ। आफू वा आफ्नो परिवारमाथि राज्यको लाठी बजारिएपछि मात्र ऊ झल्याँस्स हुन्छ अनि चेत खुल्छ। तर राज्य नागरिकको अभिभावक हो, ऊ परपीडक हुन मिल्दैन। .......... 'पार्टीहरू भ्रष्ट भए, बेथिति धेरै भयो, राजा आऊ देश बचाऊ' भनेर मानिसहरूले भने। ज्ञानेन्द्र शाहले उक्सिएर २०६१ सालमा सत्ता आफ्नो हातमा लिए र तानाशाह लाद्न खोजे। एक वर्षपछि नै मानिसहरू सडकमा उत्रिएर ज्ञानेन्द्रको सत्ता फाले। ......... बालेनजी, त्यसैले तपाईं थामिनुहोस्। कानुनअनुसार अघि बढ्नुहोस्। विधि र प्रक्रियाअनुसार अघि बढ्नुहोस्। तपाईंले काम पनि फच्चे गर्नु हुनेछ। अनि एउटा कानुन र विधि मान्ने दृढ इच्छा शक्ति भएको राजनीतिज्ञको जन्म हुनेछ जो धेरै टाढा पुग्नेछ, समाजलाई धेरै टाढा पुर्‍याउनेछ।

उपत्यकाको फोहरको राजनीतिबारे एक वर्षअघि नै मैले यस्तो लेखेको रहेछु। pic.twitter.com/fCXauq1HSD

— Gajendra S. Budhathoki ♿ (@gbudhathoki) August 29, 2022

Tucker can always be counted on to be more enthusiastic for Putin than even Russian TV. Aid to Ukraine has saved millions of Ukrainians from the slavery of dictatorship, thousands from torture and death. Irrelevant to this scum. https://t.co/Ewdyth0n4U

— Garry Kasparov (@Kasparov63) August 30, 2022

सीके राउत को चर्को आलोचना

अबको चुनाव सीके राउत का लागि अंतिम मौका हो राष्ट्रिय पार्टी बन्ने। सीके राउत व्यक्तिगत स्तर मा मलाई आज पनि त्यति नै पसन्द छन जति दुई महिना अगाडि थिए। बहुत पसन्द। यो आलोचना व्यक्तिगत होइन राजनीतिक हो। 

देश पहिला बहुदल मा जानुपर्थ्यो। त्यस पछि गणतंत्र मा। त्यस पछि बल्ल संघीयता मा। यदि बहुदल र गणतंत्र स्कीप गरेर एकै चोटि संघीयता मा जाने कुनै बाटो थियो भने मैले त्यही बाटो तय गर्थें। तर थिएन। 

जुन नेपाली र मधेसी जनता ले लगातार डेढ़ दशक सम्म आन्दोलन पछि आन्दोलन दियो त्यो उच्चतम राजनीतिक चेतना भएको जनता हो। बिजनेस मा भनिन्छ कस्टमर सधैँ सही हुन्छ। तपाईं को सामान अथवा सेवा ग्राहक ले किनेन भने ग्राहक गलत होइन। 

राजनीति भनेको मुद्दा को आधार मा हुन्छ। अब त जनमत ले एउटा चुनाव पनि लडिसक्यो। 

अबको चुनाव सीके राउत का लागि अंतिम मौका हो राष्ट्रिय पार्टी बन्ने। के सीके राउत को राजनीति को लक्ष्य देश लाई अर्को राष्ट्रिय पार्टी दिनु नै हो? देशमा राष्ट्रिय पार्टी हरु को कमी छ? 

स्वीकार गरे पनि नगरे पनि जसपा, राजपा, जपा र त्रिपा मधेस आन्दोलन का राजनीतिक पांग्रा हरु हुन। २०४६ का कांग्रेस र वाम मोर्चा। सन २००६ का सात पार्टी र माओवादी। 

जनमत ले एक्लै चुनाव लड्यो, गल्ती गर्यो म भन्दिन। फेरि एक्लै चुनाव लड़े गल्ती गर्नेछ त्यो पनि भन्दिन। 

बहुदल पाउन कांग्रेस र वाम मोर्चा एक हुनु परेको थियो। गणतंत्र सम्म पुग्न तत्कालीन सात पार्टी र माओवादी एक हुनु परेको थियो। कांग्रेस र वाम मोर्चा २०३६ मा नै एक भएको भए बहुदल  अझ चाडो आउने। तर शीत युद्ध को यथार्थ थियो। मुद्दा लाई हेरेर गरिएको यथार्थपरक गठबन्धन थियो। 

मुद्दा हेर्ने हो भने जसपा, राजपा, जपा र त्रिपा त्यसै गरी एक ठाउँ आउन करै लाग्छ। चुनावी नतिजा को अंकगणित त्यही भनिरहेको छ। सन १९८९ मा बीजेपी र विपक्षी दल हरु किन एक ठाउँ आउनुपरेको? अंकगणित। अहिले त चार वटै राष्ट्रिय पार्टी स्टेटस गुमाउने ठाउँ मा पुगेका छन। राष्ट्रिय पार्टी स्टेटस गुम्नु भनेको संविधान संसोधन को मुद्दा हराउनु हो। 

मधेस आन्दोलन लाई भ्रष्टाचार को विरोध गर्नु नपरेको छैन। मधेस आन्दोलन लाई किसान आन्दोलन चाहिएको हो। आर्थिक क्रांति चाहिएको हो। तर पहिला बहुदल, त्यस  पछि गणतंत्र, बल्ल संघीयता भने जस्तै अहिले प्रथम कदम संविधान संसोधन हो। जसपा, राजपा, जपा र त्रिपा लाई एक ठाउँ मा ल्याउने मुद्दा भनेको त्यो संविधान संसोधन। 

एक पार्टी बनेर चुनाव अगाडि नै एकता महाधिवेशन गर्न सकिन्छ। अथवा चुनावी मोर्चा बनाउन सकिन्छ। टीका लगाउ मलाई म अध्यक्ष बन्छु होइन कि महाधिवेशन गर्ने, चुनाव लड्ने। इच्छा लागेको जोसुकै। अझ तमलोपा पनि। केही ठाउँ चुनाव जित्न भ्याएको छ। 

जसपा, राजपा, जपा, त्रिपा र तमलोपा। 

एक पार्टी नबने पनि, चुनावी मोर्चा नबने पनि वार्तालाप त हुनुपर्ने। लोकतंत्र मा विचार अस्वीकार गर्न सकिन्छ तर व्यक्ति लाई अस्वीकार गर्न सकिँदैन। यी पाँच ध्रुव हरु को त उठबस पनि छैन। वार्ता गर्नुपर्छ। टीवी रेडियो मा वादविवाद गर्नुपर्छ। छलफल गर्नुपर्छ। आफु आफु मा गपसप पनि नगर्नु भनेको लोकतंत्र नमान्नु हो। मुद्दा पाँच वटा को एउटै तर बोलचाल पनि छैन। अनि त्यो मुद्दा गणतव्य सम्म कसरी पुग्छ त? 

कांग्रेस र वाम मोर्चा एक ठाउँ आए जस्तै, सात पार्टी र माओवादी एक ठाउँ आए जस्तै जसपा, राजपा, जपा, त्रिपा र तमलोपा मुद्दा का आधार मा एक ठाउँ आउन करै लाग्छ। होइन भने खैरियत छैन। जसपा कै पनि राष्ट्रिय पार्टी स्टेटस गुम्न सक्छ। 

एक पार्टी बन्ने निर्णय गरेमा भर्खर भएको चुनाव मा पाएको मतको आधारमा पदको भागबण्डा गर्ने नै होइन। एकीकरण पार्टी महाधिवेशन गर्ने र सबै समस्या को समाधान महाधिवेशन मार्फ़त खोज्ने हो। त्यति बेला सम्म कामचलाउ कमिटी हरु। 

पाँच एक ठाउँ, एक चुनाव चिन्ह सम्म पुग्छन भने १५ लाख भोट पाउने पार्टी बन्ने हो। केन्द्र मा नै निर्णायक हुन सक्छ। सीके राउत मधेस प्रदेश को मुख्य मंत्री बन्न सक्छन। 

पहिला घर झगड़ा मिलाउने अनि बल्ल संविधान संसोधन। नाम जनता पार्टी। चुनाव चिन्ह पंजा छाप। केन्द्रीय पदाधिकारी सबै निर्वाचित। केन्द्रीय समिति सबै निर्वाचित। पार्टी एकीकरण भनेको ईगो मैनेजमेंट हुन सक्दैन। 

ठीक छ मधेस प्रदेश मा भ्रष्टाचार भएको छ तर काठमाण्डु मा ३० वर्षे मेलम्ची ले सयकडौँ बंगला हरु बनाएको कुरा खोइ गरेको? देश भरि स्थानीय तहमा भ्रष्टाचार भयो। पहाड़ी पुर्वाग्रही अख्तियार ले मधेस प्रदेश लाई मात्र टारगेट गर्यो। ऑफिस पनि कहाँ भन्दा बर्दीबाँस। पुर्वाग्रह त्यही देखियो। जनमत त्यस ट्रैप मा परयो। त्यो आत्म घृणा (Self-Hate) हो। त्यसले मधेस सशक्त हुँदैन। बुढ़ा हरु लाई फाल्ने तरिका हो पार्टी एक गर्ने, एक महाधिवेशन परखिने र दोस्रो महाधिवेशन मा पार्टी अध्यक्ष का लागि लडेर देखाइदिने। जित्ने। बोस्टन मा जे काम गर्दै थिए अहिले त्यस्तै काम जनकपुर बसेरै गर्न सकिन्छ। गर्ने। हप्ता को दुई दिन। उदाहरण पनि बन्छ नया पीढ़ि का लागि। शिक्षित बन, देश मैं बसेर दुनिया भरि काम गर। 

राजनीति भनेको मुद्दा हो। मुद्दा ले यी पाँच पाण्डव लाई एक पार्टी बनाउन करै लाग्छ। 

December 14: Hridayesh Tripathi

एउटा राम्रो संभावना: एमाले जसपा छ वर्ष सत्तामा

महामारी को समय मा चुनाव गराउने प्रयास नहोस। मेरो प्रथम प्राथमिकता त्यो हो। त्यस का लागि संसद पुनर्स्थापना हुनुपर्छ। हुन्छ जस्तो लाग्छ मलाई। अदालत ले गर्छ। त्यति सम्म सजिलो हो। त्यस पछि को एक कदम गारहो हो। त्यसरी फर्केर आएको संसद फेरि विगठन हुनु भएन। त्यस का लागि सबैभन्दा उपयुक्त भनेको एमाले र जसपा को उपधारा (२) अनुसार को सरकार। माधव कामरेड सीपी मैनाली बन्ने बाटोमा जानु हुँदैन। ओली ले आफु सँग रक्षा राखेको उपेंद्र यादव का लागि हो। जसपा एक ढिक्का भएर सरकार मा सहभागी हुनुपर्छ। त्यसो हो भने समय अगाडि निर्वाचन गर्नु परेन। 

 

उपधारा (२) अनुसार को एमाले जसपा सरकार ले संविधान संसोधन गर्नुपर्छ। त्यस का लागि कांग्रेस र माओवादी को पनि समर्थन चाहिन्छ नै। विज्ञ हरु को कार्यदल चाहियो। फ़ास्ट ट्रैक मा नै गर्नुपर्छ। 

त्यस पछि एमाले र जसपा देशव्यापी नै चुनावी गठबंधन मा गए चुनाव पछि पनि सरकार बनाउन सकलान। मधेसमा कांग्रेस को सफाया गर्न एमाले ले जसपा लाई मदद गर्दा एमाले लाई केंद्र मा फाइदा हुन्छ। हुन त अब जसपा ७७ जिल्ला मा छ। पश्चिम तराई मा पनि गठबंधन हुन्छ। पहाड़मा पनि। 

जसपा त पहिला एक हुनुपर्यो। भावनात्मक रूपले नै एक हुनुपर्यो। त्यस पछि हृदयेश त्रिपाठी सँग एकीकरण गर्नुपर्यो। माथि एक जना बीपी, अनि त्यस मुनि तीन जना गणेशमान, कृष्णप्रसाद र गिरिजा, त्यस्तो संरचना पो चाहिन्छ कि? महंथ र महंथ मुनि उपेंद्र, राजेंद्र, हृदयेश। एकीकरण गर्नुमा सबै पक्ष लाई फाइदा छ। चार जना लाई पार्टी बाट निकालेको नै मिलेन भन्ने निर्णय आउँदा अर्को नौ जना लाई निकालेको घोषणा गर्ने काम ले हुने भनेको जगहँसाई मात्र हो। लेनिन ले भनेको दो कदम आगे एक कदम पिछे। अहिले एक कदम पिछे लिने समय हो, महंथ र उपेंद्र दुबै का लागि। 

‘महन्थ ठाकुर र उपेन्द्र यादव एक स्टेप पछाडि हटेर एकता जारी राख्नुपर्छ’

देउबा र प्रचंड को गठबंधन संभव छैन। प्रचंड लाई छोडेको प्रत्येक जसो सीट मा कांग्रेस को बागी उम्मेदवार खड़ा हुन्छ। नेपाली कांग्रेस एउटा अनुशासनविहीन "लोकतान्त्रिक" पार्टी हो। ३० वर्ष सत्ताधारी पार्टी का रुपमा असफल, तीन वर्ष विपक्षी पार्टी का रुपमा असफल। अब कांग्रेस को जरूरत नै छैन। प्रचंड बहुदल नमान्ने मान्छे। जबज नमान्ने भनेको के? हॉकी को खेलाड़ी भकुन्डो मैदान मा। असफल हुनु स्वाभाविक छ। कहिले लट्ठीले यसको खुट्टामा हानेको छ, कहिले उसको। 

संविधान संसोधन पछि आर्थिक विकास प्रमुख मुद्दा हो। दुई अंक को आर्थिक वृद्धि दर दिन सक्छ चुनाव पछि को एमाले जसपा सरकार ले। 

बाबुराम को जसपा भित्र को उपस्थिति ले जसपा लाई २० बढ़ी सांसद दिन्छ पहाड़मा। अशोक राई ले अब चुनाव जित्ने समय आएको बेला पार्टी फोडेर हिड्ने? राजेंद्र श्रेष्ठ ले कीर्तिपुर मा चुनाव जित्छ। राजेंद्र महतो का नातागोता ले भोट देलान। 

अर्को संसद मा एमाले को १०० र जसपा को ६० हुन सक्छ। पार्टी दुबै एक छन भने। कम्फर्टेबल सरकार बन्छ। 

आयोग जाने पीडितहरु हुन्, हामी निर्णयलाई पर्खन्छौँ  : महन्थ पक्ष

हृदयेश त्रिपाठी, राजेन्द्र महतो

पार्टी खोल्न लागेको हल्ला निराधार ः मन्त्री त्रिपाठी आज पश्चिम नवलपरासीमा पत्रकारहरुसंग कुराकानी गदै मन्त्री त्रिपाठीले आफुले केही नेताहरुलाई मात्र मान्ने र महन्थ ठाकुर पनि त्यसमा पर्ने मन्त्री त्रिपाठीले बताए । मन्त्री त्रिपाटीले अहीलेको अवस्था सहज भएपछि म आफैले नयाँ पार्टी खोल्ने बताए ।

बरियतामा आफूभन्दा जुनियरको मातहत बस्‍न उचित नठानेर मन्त्रीबाट हटेँ : हृदयेश त्रिपाठी ‘म जिल्लाबाटै फर्कदै थिए, आज मलेखु आइपुग्दा प्रधानमन्त्रीको फोन आयो’ त्रिपाठीले इकाजसँग भने, ‘प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो कि उनीहरु (जसपा) उपप्रधानमन्त्री नदिइकन नआउने भए । उनीहरूलाई मैले उपप्रधानमन्त्री नदिइकन भएन । राजेन्द्र महतो आउने भए, त्यसमा तपाईंको के स्थिति हुन्छ ?’ ....... यद्यपि प्रधानमन्त्रीले रघुबीर महासेठ उपप्रधानमन्त्री हुने उल्लेख गरेका थिएनन् । मैले प्रधानमन्त्रीसँग भने, ‘बरियताक्रममा आफूभन्दा जुनियर मातहत बस्न मिल्दैन भनेँ । तर म मन्त्रालयको जिम्मेवारीमा असन्तुष्ट होेइन र भाग्न खोजेको पनि होइन, त्यो पनि महामारीका बेला । बरियता तलमाथि भएमा मलाई गाह्रो हुन्छ ।’ ........ यो मन्त्रिपरिषद् गठन हुँदा जुन बरियता आयो, ती मभन्दा जुनियर नै आए । उनीहरुको मातहतमा मलाई नैतिक रुपले त्यहाँ बस्न गाह्रो भयो । ......

मभन्दा जुनिएर उपप्रधानमन्त्री हुन आएपछि उनीहरुको मातहतमा बस्न नैतिकताले दिएन ।

...... म महामारीको चुनौतीबाट भाग्न खोजेको होइनँ । मैले के-कति गर्न सकेँ, सकिनँ, मैले मूल्यांकन गर्ने विषय होइन । दोस्रो त, मेरो राजनीतिक विजय के भइसकेको थियो भने मैले एमालेसँग चुनावी तालमेल गरेको थिएँ, त्यसबेला तराई -मधेशमा दुई पार्टी थिए, उपेन्द्र यादव नेतृत्व र राजपा थिए । तिनले मलाई भक्कुमार गाली र आलोचना गरेका थिए । तर, चुनावी परिणाम आएपछि हतार गर्दै उपेन्द्र यादव त सरकारमा सामेल भए । अर्काे पक्ष जो मलाई पानी पिई पिई गाली गरिररहेको थियो, राजपा आज सरकारमा सामेल भएपछि मेरो नैतिक विजय भएको छ । ....... महामारीबाट भाग्ने मेरो विचार र इच्छा चाहिँ होइन ।

प्रदेश-२ मा केन्द्रकै मोडलको सहकार्य, कांग्रेस उपसभापति निधि बाधक प्रदेश-२ मा निधिका कारण नै कांग्रेस पटक-पटक समस्या परेको भनिरहँदा यादवले निधिसँग वार्ता गरेका हुन् । निधिले बिहीबार शेरबहादुर देउवासँग भेटेर केन्द्रमा जे भए पनि प्रदेशमा केपी शर्मा ओली पक्ष एमालेसँग मिलेर सहकार्य गर्ने विषय सुनेपछि यादवले निधि भेटेका हुन् । संविधान जारी भएपछिको पहिलाे आम निर्वाचनमा माओवादीसँग कांग्रेसले गर्ने भनेको सहकार्य प्रदेश दुईमा नै कुरा नमिलेपछि बिग्रिएको यथार्थ कांग्रेसको हो । ....... राउतलाई निकालेर कांग्रेस नेतृत्वको सरकार त्यहाँ बनाउन जुन खाले सहकार्य पनि गर्न सक्ने प्रकारको धारणा निधिको छ । ...... ओली समूहसँग कांग्रेस मिलेमा अन्यले बल नै गर्न नपर्ने अवस्था रहेकाले निधि कांग्रेसको तर्फबाट मुख्य मन्त्री लिएर ओलीसँग मिल्न पनि तयार देखिएका हुन् ।

उपप्रधानमन्त्री राजेन्द्र महतो भन्छन्– अब नेपाललाई बहुल राष्ट्रिय राज्यतिर लैजान मुक्ति आन्दोलनको तयारी गर्छौं लामो अवधि मन्त्री खान गएको होइन, जति दिन चल्छ–चल्छ ...... नवनियुक्त उपप्रधानमन्त्री राजेन्द्र महतोले अब नेपाललाई बहुल राष्ट्रिय राज्यतर्फ लैजानका लागि राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनको तयारी गर्ने बताएका छन् । ....... ‘हाम्रासामु दुईवटा कार्यभार छन् । एजेन्डालाई सम्बोधन गर्ने एउटा कार्यभार छ भने भविष्यको कार्यभार भनेको यो देशलाई बहुल राष्ट्रिय राज्यका रुपमा लैजानलाई राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनको तयारी गर्नु हो ।’ ....... ६ महिना मधेसमा त्यत्रो घनघोर आन्दोलन भएको थियो । दर्जनौंले साहदत दिएका थिए । सयौं घाइते भएका थिए । तेस्रो मधेस आन्दोलनका माग र मुद्दाहरु काँधमा थिए र छन् । त्यो पूरा गर्नु हाम्रो दायित्व हो । त्यो दायित्व निर्वाह गर्न हामीले सरकारसँग निरन्तर रुपमा वार्ता गर्यौं । त्यसमध्ये केही सवालहरु पूरा भएका थिए । मुद्दा फिर्तादेखि लिएर संविधान संशोधनका लागि कार्यदल बनेको छ । नागरिकताको विषय समाधान भयो । अब थप विषय सरकारमा बसेर पूरा गर्दै जान्छौं । ...... हिजो हाम्रो माग मुद्दा सम्बोधन भएका थिएन । अहिले आएर केही सम्बोधन भएका छन् । केही अब हामी गर्दै जान्छौं । ......... यो लक्ष्यमा जनता समाजवादी पार्टी सरकारमा भए पनि नभए पनि अगाडि बढिरहन्छ । .......

विघटनको मुद्दा अदालतबाट टुंगो लाग्ला हेर्दै जाउँ ।

....... बरु हाम्रा अर्का मित्रहरु विपक्षी समीकरण बनाएर सरकार बनाइहाल्ने काममा लाग्नुभएको छ । उहाँहरुसँग मधेसको कहाँ एजेण्डा छ ? कुन एजेण्डा छ ? ..... केही नेता यता–उता हुन्छन् । तर, पार्टी विभाजन हुँदैन । जनतमत र कार्यकर्ता एक ठाउँमा रहन्छ ।

राजेन्द्र महतोको ‘बहुराष्ट्रिय राज्य’ को अभिव्यक्तिको योगेशद्वारा विरोध उनले पहिलो र दोश्रो संविधानसभामै असान्दर्भिक भैसकेको बहुराष्ट्रिय राज्यको बहसले संकेत राम्रो नगरेको उल्लेख गरेका छन्। उनले देशलाई फेरि द्वन्द्वतिर फर्काउने यस्ता अभिव्यक्तिमाथि प्रधानमन्त्रीले बेलैमा लगाम लगाउनुपर्नेमा समेत जोड दिएका छन् । विविधतामा आधारित नेपाली राष्ट्रियता नै साझा राष्ट्रियता भएको भट्टराईले सामाजिक सञ्जालमार्फत बताएका छन् ।

मन्त्री बनेपछि केही बचत, घरायसी सामान र पुस्तकबाहेक मेरो अरु सम्पती थपिएको छैन : प्रदीप ज्ञवाली
पदबहाली पछि राजेन्द्र महतोले भने– अदालतले के भन्छ त्यो हाम्रो सरकारको विषय होइन देशमा वैकल्पिक शक्ति निर्माण गर्ने विषयलाई पार्टीको एजेण्डा बनाउने बताए । उनले भने, ‘बहुल राष्ट्रिय राज्यको स्थापनाका लागि राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनको तयारी गर्ने काम पार्टीको एजेण्डा हो, पार्टीको एजेण्डा अगाडि बढाउँदै जाने र विगतका आन्दोलनका माग र मुद्दालाई पनि सम्बोधन गर्दै लैजाने तयारी गरेका छौं ।’ उपेन्द्र समूहलाई आफ्नो केही भन्नु नभएको बताए । महतोले भने, ‘जो जो सहमत छैनन्, असहमति व्यक्त गर्न सक्छन् केही छैन ।’



धनुषालाई ओलीको उपहार, अहिले सम्म दुई उपप्रधान समेत छ मन्त्री र महत्वपुर्ण मन्त्रालय धनुषा निर्वाचन क्षेत्र नं. ३ बाट निर्वाचित राजेन्द्र महतो उपप्रधान र शहरी विकास मन्त्री, क्षेत्र नं. ४ बाट निर्वाचित रघुविर महासेठ उपप्रधान र परराष्ट्रमन्त्री तथा निर्वाचन क्षेत्र नं.२ बाट निर्वाचित जसपाका उमाशंकर अरगरिया बन तथा वातावरण मन्त्री बन्ने भएका छन् ।

उपेन्द्रको रणनीति : बाहिर विरोध, भित्रभित्रै मन्त्रालयका लागि बार्गेनिङ्ग प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कट्टर विरोधीको रुपमा छवि बनाएका जनता समाजवादी पार्टी नेपालका दोस्रो वरियताका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले भित्रभित्रै सरकारमा सहभागी हुन बार्गेनिङ्ग गरिरहेको समाचार प्राप्त भएको छ । शेरबहादुर देउवा नेतृत्वमा सरकार बनाउनका लागि कांग्रेस, माओवादी केन्द्रसँग गठबन्धन बनाएर उपेन्दै यता पनि मन्त्री पाउने रणनीति अपनाएका छन् भने अर्को ओलीकै सरकारमा सहभागी हुन लविङ्ग गरिरहेका छन् । देउवाको नेतृत्वमा सरकार बन्ने आधार कमजोर हुँदै गर्दा उपेन्द्रले ओलीसँगै सरकारमा जाने बार्गेनिङ्गमा लागेको उनीनिकट एक नेता बताउँछन् । तीन नेताले आफ्नो नाम सार्वजनिक नगर्ने सर्तमा भनेका छन्, ‘उपेन्द्रजी जसरी पनि सत्तामा जान लालायित हुनुहुन्छ । ओलीको सरकारबाट अपमानजक बहिर्गमनमा परेकोले उहाँले खुलेर नै विरोध गर्नुभयो तर देउवाको नेतृत्वमा सरकार बन्ने आधार बलियो नभएर अन्ततः ओलीसँग बार्गेनिङ्ग गरिरहेका छन् ।’ स्रोत भन्छ, ‘यसपटकको संसद विघटनविरुद्ध सर्वोच्चमा मुद्दा परेपनि प्रधानमन्त्री ओलीको पक्ष बलियो छ । यसपटक संसद पुनस्र्थापना हुने सम्भावना न्यून छ ।’ भनेपछि संसद पुनस्र्थापना हुने आधार कमजोर भएको देखेर उपेन्द्र यादवले आफूसहित महेन्द्र यादवलाई पनि सरकारमा सहभागी गराउनुपर्ने शर्त प्रधानमन्त्री समक्ष राखेको स्रोत बताउँछन् । यता प्रधानमन्त्री ओली उपेन्द्रप्रति सकारात्मक छैनन् ।

यदि महेन्द्र यादवलाई पनि सरकारमा सहभागी नगराए महन्थ समूह छोडेर आएका उनी पुनः महन्थकै गुट जाने अवस्था रहेको छ ।

महेन्द्र यादवलाई पनि एउटा मन्त्रालय दिनुपर्ने उनको इच्छा देखिएको छ ।

मधेस, जसपा, जनमत र ओली कांग्रेस

तरल राजनीति 

अर्को संसदको अंकगणित जेसुकै भए पनि राजनीति अहिलेको जस्तो तरल हुँदैन। अर्थात संविधान संसोधन त्यो पनि फ़ास्ट ट्रैकमा त्यो समय नै अहिलेको समय हो। संसद पुनर्स्थापना हुन्छ। तर त्यति काम फत्ते गर्न का लागि जसपा एक ढिक्का हुनुपर्छ। कदम कदम मा सर्वसम्मत निर्णय गर्दै जानुपर्छ। 

ओली त्यति बेला मधेस विरोधी पनि होइन, अहिले मधेस समर्थक पनि होइन। त्यति बेला पहाडमा जुन पीठो बिक्यो त्यो बेचे। अहिले संसदको अंक गणित आफ्नो हातमा पार्न संविधान संसोधन पनि गर्न तैयार। 

महामारी को समय छ। चुनाव मा देशलाई धकेल्नु हुँदैन। संसद पुनर्स्थापना हुन्छ। जसपा एक ढिक्का भएर जुन पक्ष मा गए पनि चुनाव हुँदैन। अर्थात चुनाव को घोषणा हुन्छ भने दोष जसपा को हुनेवाला छ। दोस्त को नजदिक, दुश्मनको और ज्यादा नजदिक राख्ने समय हो। ओली दुश्मन हो। 

महंथ नाम 

बरु महामारी को समय मा चुनाव होस तर महंथ लाई प्रधान मंत्री स्वीकार गरिँदैन। त्यसमा ओली र देउबा एक मत छन। प्रचंड को मत को कुनै मतलब छैन। यद्यपि प्रचण्डको मत पनि त्यही हो। तर महंथ को कथन छ, एक त म प्रधान मंत्री बन्ने संभावना मीडिया बाहेक राजनीतिक वृत्तमा आएको छैन। तर म प्रधान मंत्री भएर संविधान संसोधन नहुनु भन्दा बरु संविधान संसोधन होस। मैंने प्रधान मंत्री पदको लात मार दिया भनेको होइन। लात त्यहाँ सम्म पुग्दै पुग्दैन। 

तर संविधान संसोधनको बढ़ी विपक्षमा एमाले रहेकोले दोस्त को नजदिक, दुश्मनको और ज्यादा नजदिक राख्ने समय हो। ओली दुश्मन हो। जसपा संविधान संसोधनको मुद्दा का साथ ओली सरकारमा जानुपर्ने कारण त्यो हो। संविधान संसोधन कार्यदल बनेको छ। हुने भनेको फ़ास्ट ट्रैकमा नै हो। प्रत्येक दफा उपदफा पढ्दै हिड्ने फुर्सद कसलाई पो छ र? ओली ले व्हिप जारी गर्ने, राजेंद्र ले व्हिप जारी गर्ने। अनि देउबा र प्रचंड लाई व्हिप जारी गर्न करै लाग्छ। 

मुख्य कुरा संसद आफ्नो पुर्ण काल चल्छ। महामारी को समयमा चुनावको घोषणा हुँदैन। 

देउबा कम आकर्षक 

देउबा कम भ्रष्ट, देउबा कम प्रतिगामी हुँदै होइन। ओली ले देउबा को भ्रष्टाचारको रेकॉर्ड त तोड़े तर प्रतिगमन को रेकॉर्ड अझै तोड्न सकेका छैनन। त्यहाँ सम्म पुग्न बेबी किंग बेबी किंग भन्नुपर्ने हुन्छ। बाप बेटा दोनों बदनाम। (देश र कांग्रेस)

तर देउबा सँग जसपा सरकारमा छ भने संविधान संसोधन का लागि दुई तिहाई पुग्दैन। ओली ले झन चर्को बोल्छ संविधान संसोधनको विपक्षमा। (जसपा विवाद र संविधान संसोधन को संभावना) 

जसपा को एकता 

आमने सामने गफ गर्ने। कदम कदम मा सर्वसम्मत निर्णय गर्दै जाने। बरु संसदीय दलको निर्वाचन एक पटक फेरि गर्ने। संसदीय दल कायम छ। संसद कोमा मा हुनु भनेको संसद दल कायम हुनु हो। उपेंद्र राजेंद्र दुबैले उम्मेदवारी दिने, अनि उपेंद्र ले फिर्ता लिएर सर्वसम्मत राजेंद्र लाई संसद दलको नेता बनाउने। 

रेशम नै रिहा हुन्छ भने त सरकारमा जान करै लाग्छ। बरु राजेंद्र शरद ले उपेंद्र लाई माइनस नगर्ने। जसपा सरकारमा जान्छ भने उपेंद्र यादव मंत्री किन हुँदैन? उपेंद्र जी ले विदेश मंत्रालय चाहेको छ। स्वास्थ्यमा हृदयेश र विदेशमा उपेंद्र भए पछि महामारी को समयमा उपयुक्त काम हुन्छ। अहिले त स्वास्थ्य मंत्रालय नै विदेश मंत्रालय भएको छ। 

ध्रुवीकरण हावा गफ हो 

जनता भेड़ाबाख्रा होइन। प्रचण्डको मतदाता ले कांग्रेस लाई भोट दिने, कांग्रेसी ले प्रचंड लाई भोट दिने, त्यो संभव छैन। प्रचंड को त राष्ट्रिय पार्टी स्टेटस सखाप हुनेवाला छ। माधव अब बामदेव हो। बामदेव लाई पनि पार्टी फोड़दा ४०% आफुसँग भए जस्तो लागेको। 

ओली ले संविधान संसोधन गरे अर्को चुनावमा देश भरि नै एक पद एक उम्मेदवारको अवधारणामा एमाले सँग जसपा ले चुनावी गठबंधन बनाउने रोडमैप सही हो। किनभने त्यो बाटो संविधान संसोधन हुन्छ। 

देउबा ले त उपेन्द्रजी सँग त्यो बारे केही गफ पनि गर्ने जमर्को गरेको छैन। लोकतंत्र बचाउनु त पर्छ तर सन २००५ मा देउबा बाट बचाउनु परेको लोकतंत्र। 

जनमत 

जनमत ले भ्रष्टाचारको मुद्दा दरो सँग अझ समाएको छैन। समाए स्वीप गर्छ। त्यो चार पार्टीको प्याराडाइम (paradigm) बाहिरको कुरो। (पुरानो पुस्ताको हाराकिरी) 

मधेस, जसपा, जनमत र ओली कांग्रेस https://t.co/bclLJS0FUS #nepal #madhesi @upendrayadavjee @JpanandaJp @sarita_giri @madheshvani @rajendra20161 @sanghiyaonline @HisilaPost @brb1954 @khardobad @tulashah @JpanandaJp @dipjha @prashantktm @madheshuk

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) June 2, 2021

"Old power works like a currency. It is held by few. Once gained, it is jealously guarded, and the powerful have a substantial store of it to spend. It is closed, inaccessible, and leader-driven. It downloads, and it captures."

"New power operates differently, like a current. It is made by many. It is open, participatory, and peer-driven. It uploads, and it distributes. Like water or electricity, it’s most forceful when it surges. The goal with new power is not to hoard it but to channel it."

हृदयेश त्रिपाठी उवाच

मधेस आन्दोलन को गंतव्य, दलीय लोकतंत्रको अभ्यास

In Denmark we haven't had a majority party in my lifetime. What you guys call a "hung parliament", we just call a "parliament".

It leads to such awful things as dialogue, negotiation, balance, and compromise. I kid you not. It really is THAT frightening.

— Dr. Sune Auken, #FBPE #HaveDemocracy #DDFE (@GenreResearch) December 12, 2019

अहिले नेपालको राजनीति नेकपा युगमा छ। यो युग ५ वर्ष चल्छ कि १० वर्ष नै त्यो समयले बताउला तर २०४६ पछि नेका युग चलेको हो। सद्भावनाका संस्थापक गजेन्द्र नारायण सिंह काँग्रेस पृष्ठभुमि बाट आएका थिए। उपेन्द्र यादव एमाले माओवादी हुंदै आएका वाम पृष्ठभुमि का हुन। नेका युग समाप्त भएर नेकपा युग शुरू हुनु वाम पृष्ठभुमि का उपेन्द्र यादव र वैचारिक वाम पृष्ठभुमि कै हृदयेश त्रिपाठीलाई त्यति असजिलो नलागेको हुन सक्छ। मधेस मधेस मात्र भनेर राजनीति हुँदैन।

गलत संविधान का धारा उपधारा लेख्ने कानुन मन्त्रालयका कर्मचारी हरु नै हुनुपर्छ। अब उपेन्द्र यादव ले घुम्दै फिरदै कानुन मंत्रालय सम्हालेका छन। शक्तिमा छ नेकपा भने पछि संविधान संसोधन यदि गर्छ भने गर्छ कसले भन्ने उपेन्द्र यादव को लाइन हो। अलि लचिलो भएर हुन्छ कि कसरी हुन्छ यसै नेकपा सँग संविधान संसोधन गराउँछु भन्ने अड़ान हो।

त्यो एउटा यथार्थवादी अड़ान हुन सक्छ। त्यसका आफ्नै फाइदा बेफाइदा हरु छन। एक वर्ष त राजपा ले पनि त्यही लाइन लिएको हो। मधेस आन्दोलन लाई तथानाम गाली गरेरै पहाड़मा हीरो बनेका ओली। त्यो ओली ले किन गर्थ्यो संविधान संसोधन! मलाई चाहिं त्यस्तो लाग्छ।

अर्को संसदमा कसैको पनि बहुमत न आए हुने हो कि? नेकपा भित्र ओली काल समाप्त भएर प्रचण्ड काल शुरू हुनु पर्ने हो कि? प्रचण्ड काल आएर पनि नहुने हो कि?

क्रांतिको बाटो र धैर्य र सम्वादको बाटो
संविधान संसोधनको संभावना पटक्कै छैन
उपनिर्वाचनको पाठ: सीके राउत ले अर्को फड्को मार्नु पर्छ
सपा, राजपा र जपा को एकीकरण को जरुरत सबैभन्दा बढ़ी जपा लाई छ

संविधान संसोधनको संभावना पटक्कै छैन

चौथो संविधान दिवस : ‘अग्रगतिमा बाधा परे मात्र संविधान संशोधन’ घुमाउरो भाषामा संविधान संशोधन गर्न नसकिने बताएका ओलीले तराईमा पृथकतावादी आन्दोलन गरिरहेको सिके राउतलाई मूलधारको राजनीतिमा लिएको विषयलाई निकै चर्चा गरे ।

संविधान संसोधनको संभावना पटक्कै छैन। केपी ओली ले संविधान संसोधन गर्छ भन्ने पारखाईमा बस्नु राजा महेन्द्र को निगाह बाट गणतंत्र प्राप्त हुन्छ भनेर कुरेर बस्नु सरह हो। केपी ओली को यो कार्यकाल मा संविधान संसोधन को संभावना देख्नु हुंदै नभएको कुरा देख्नु हो। अँग्रेजी मा डिनायल (Denial) भनिन्छ।

चार पटकको मधेसी क्रान्ति ले देखेको संविधान नै चाहेको हो भने देशलाई अर्को संविधान सभा तर्फ लानुपर्ने हुन्छ। त्यो दुर भविष्यको मधेसी जनजाति जनगठबन्धन बाट सम्भव हुने कुरा हो।

अहिले मधेसी क्रान्ति भयंकर रक्षात्मक अवस्था (Defensive Posture) मा छ।

समाजवादी पार्टी संविधान संसोधन गर्न सरकारमा बसेको होइन। राजपाले संविधान संसोधन का लागि एक वर्ष सरकारको समर्थन गरेको होइन। अँग्रेजी मा डिनायल (Denial) भनिन्छ। 

‘काँग्रेस र नेकपा नै जनताका वैकल्पिक शक्ति, तेस्रो शक्ति आउने अवस्था देखिएन’ जनताको ध्यान डाइभर्ट गर्न कालापानी मुद्दा उचालिदैछ : राजपा उपाध्यक्ष सर्वेन्द्रनाथ शुक्लासँगको अन्तरवार्ता

Federalism: Unfinished Business In Nepal

The republic has been established, a basic democracy has been established, but the federalism in Nepal is in name only. Federalism in Nepal today feels like democracy in 1988. It is unfinished business. A cosmetic federalism has been enshrined in the constitution, but even that limited federalism is thwarted by the state in practice every step of the way.

The Nepali Congress that held sway over the country from 1990 to 2005 and the Nepal Communist Party that has become the new status quo both are inherently anti-federalist forces. Their commitment to federalism can be compared to the commitment of the royalist party RPP to democracy. It is in name only. They never wanted it, and so worked in tandem to dilute it as much as possible. The fascist suppression of the Madhesi uprising after the unfair constitution was promulgated is a wound in history that is still gaping. The NC and the NCP are the very reason Nepal has been denied genuine federalism. Only when they are downsized into oblivion will Nepal see federalism the way it was meant to be.

The party that is in the best position to lead Nepal to that promised federalism right now is the Samajwadi Party that was formed when Upendra Yadav and Baburam Bhattarai joined forces. It also has illustrious leaders like Ashok Rai and Rajendra Shrestha. Other parties with similar commitments to social justice have to do the math and realize it is in unification with the Samajwadi Party that victory lies. The immediate candidates for unification are the Mahanth Thakur led Rashtriya Janata Party, the CK Raut led Janmat Party and the independent political group led by Hridayesh Tripathy. They all are mass-based. There are also smaller parties, many of them Janajati, that are ripe candidates for unification. If this unification can be brought about over the next two years, the party that emerges will be in a good position to sweep the 22 districts in the Terai. The magic of doing that is that then you force the NC and the NCP to compete with each other in the Pahad. The Samajwadi Party's 10 state proposal, explained well, will see it do well also in the Pahad among the Janajati groups.

It would be unrealistic to think the NC and the NCP might get wiped out. But if they are only sufficiently downsized that will force them to change tack. They might then support the constitutional amendments that will give Nepal genuine federalism.

Before the leaders ask the people for sacrifice, they should be willing to do their own internal homework. For the federalists in Nepal, that homework is the work of party unification.

समावेशिताबाट मात्र समृद्धि https://t.co/up9yukPvS8

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

अब आन्दोलनमा जान्छौँ https://t.co/jam9RI4Q6U

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

Politics of marginalization https://t.co/2Fc3CXdcQG

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

विपक्ष क्या होता है, भारतीय लोकतंत्र को पहली बार यह बताने वाले राम मनोहर लोहिया ही थे https://t.co/FWIoLksXWc via @satyagrahnews

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

Money Moved, Value Created https://t.co/YS6qahAsUP @raypaxful @paxful @skyzer4ever @msantoriESQ @ChrisConeyInt

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

The Underbanked And The Blockchain https://t.co/gQCgQTE9pN @blockchain @Cointelegraph @CocosBCX @goBLOCKCON @coindesk @AskBlockchain @celiaszadeh @bchaininsider @calblockchain @rashmiranjan @ibm @howardlindzon @nycbigapps @anoopkansupada @ibmblockchain @teedubya @chainleak

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

प्रदेश सफल र असफलको फैसला त तब मात्र गर्न सकिन्छ, जब उसलाई अधिकार सम्पन्न बनाएर काम गर्न दिइन्छ । काम गर्न दिए पो मूल्यांकन गर्ने, कामै गर्न नदिएपछि मुल्यांकन गर्न पाइन्छ त ? @dipjhahttps://t.co/LYm8lwFrAo

— Naya Patrika (@NAYA_PATRIKA) July 7, 2019

आरक्षणको अपहरण https://t.co/p9jiPSBmck

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

Federalism: Unfinished Business In Nepal https://t.co/SN7FNRRDft @brb1954 @khardobad @tulashah @JpanandaJp @ramNewYork @dipjha @prashantktm @bpsah91 @digitalsubway @upendrayadavjee @rajendra20161 @madheshuk @surendramadhesi @drckraut @madheshvani @HimaliniNepal @Online_khabar

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

सरकार निकम्मा भइसक्यो : राजेन्द्र महतो, नेता राजपा https://t.co/yugu9OASs3 via @YouTube

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 19, 2019

सपा, राजपा, जपा र त्रिपा को एकीकरण

उपेंद्र यादव र बाबुराम वाला समाजवादी पार्टी, राजेंद्र महतो र महंथ ठाकुर वाला राष्ट्रिय जनता पार्टी, सीके राउत को जनमत पार्टी, र हृदयेश त्रिपाठी। यी चार एउटै झण्डा मुनि आउनु बड़ा जरुरी छ। उपेंद्र र बाबुराम त आइपुगे। वर्षौं प्रयास गरे। बल्ल आइपुगे। समय लाग्दो रहेछ त।

अर्को कदम हो समाजवादी पार्टी र राष्ट्रिय जनता पार्टी को एकीकरण। यो ५०-५० फोर्मुला मा गर्दा भइहाल्छ। नाम के राख्ने? त्यो सानो समस्या हो। पार्टी को पोलिटब्युरो भने बलियो हुने भो।

अहिले सीके राउत संगठन विस्तार गर्नमा सक्रिय छन। एक डेढ़ वर्ष त्यसकालागि समय दिन पर्छ। तर त्यसपछि सपा र राजपा एक गरेर बनेको पार्टीले सीके सँग पनि वार्ता थाल्नुपर्छ।

हृदयेश त्रिपाठी सँग एकीकरण गर्न सजिलो छ। हृदयेश को चुनाव क्षेत्र यस्तो विचित्र को बनाइएको छ कि अब त्यहाँ ढाका टोपी लगाएर नै भोट माग्नुपर्ने अवस्था आइसक्यो। अँग्रेजी मा gerrymandering भन्छन। नेपालीमा शायद जेरी पकाएको भनिन्छ होला। हृदयेश कपिलवस्तु, पर्सा, महोत्तरी जहाँ बाट चुनाव लड़े पनि भो। महंथ ठाकुर सर्लाही बाट महोत्तरी पुगिसके। राजेंद्र महतो सर्लाही बाट जनकपुर पुगे। हृदयेश ले नवलपरासी छोड़ने अब। हृदयेश त्रिपाठी सँग एकीकरण गर्न उनलाई एउटा चुनाव क्षेत्र दिनुपर्ने हुन्छ। बस।

यी चार को एकीकरण सँग थुप्रै साना सना पार्टी छन तिनी सँग पनि एकीकरण गर्नुपर्ने हुन्छ।

देशले तेस्रो ध्रुव खोजेको अवस्था छ। पाटन मा मशाल जुलुस निस्किनु भनेको तख्तापलट।

महाकाली भारत लाई बेचेर केपी ओली ले आफ्नो लागि महल खड़ा गरे। भारत लाई गाली गरेर दुई तिहाई। दुई तिहाई गन्हाइ सक्यो। काठमाण्डु उपत्यका का जनता कम्युनिस्ट लाई मन पराउन छोड़ेको काँग्रेस लाई मन पराउन नसकेको अवस्थामा छन। These are gathering storms. आकाशमें बादल मंडरा रहे हैं।

तर नेता हरुले आतंरिक गृहकार्य त गर्नुपर्छ। एकीकरण नै त्यो गृहकार्य हो।

सपा, राजपा, जपा र त्रिपा को एकीकरण https://t.co/y5C3b7jI0k @khardobad @tulashah @JpanandaJp @ramNewYork @dipjha @prashantktm @bpsah91 @digitalsubway @upendrayadavjee @rajendra20161 @madheshuk @surendramadhesi @drckraut @madheshvani @HimaliniNepal

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) July 18, 2019

एक मधेसी दल ले निर्णायक भुमिका खेल्न सक्छ

फोरम, राजपा र सीके राउतको संगठन लाई एकीकृत गरेर बनाइएको एउटै राजनीतिक पार्टीले देशको राजनीति मा निर्णायक भुमिका खेल्न सक्छ। संघर्ष काठमांडु को सत्ता सँग मात्र छैन। संघर्ष आफ्नो पक्ष भित्र पनि छ। बाह्य र आतंरिक दुबै किसिमको संघर्ष गर्न तैयार हुनुपर्ने हुन्छ।

पहिलो संविधान सभाको अन्त्य तिर चितवन बाहेक एक मधेस दो प्रदेश को प्रस्ताव आउदा स्वीकार नगर्नु गल्ती थियो भनेर आत्मालोचना गरेको खोइ मधेसी नेता हरुले? जनतासँग अंतिम बलिदान को अपेक्षा राख्ने, आफुसँग भने सकुशल वार्ता गर्ने कलाको पनि अपेक्षा नराख्ने?

सात प्रदेश को नक्शा जुन अंततः पारित पनि भयो र लागु पनि भयो त्यो पहाड़ी पार्टीका नेताहरुले कोरेको हुँदै होइन। पोखरा बाहेक प्रत्येक प्रदेश राजधानी मधेसमा राखिएको छ। मधेसलाई माइनस नै गर्ने ध्येय हो भने राजधानी सकेसम्म मधेसमा नराख्ने सोच हुनुपर्ने। छैन। त्यो त स्थायी सत्ताका ब्यूरोक्रैट हरुले कोरेको नक्शा हो। काठमाण्डु छोड़नै परे सुगम ठाउँ मात्र जाने सोंच हो। सात प्रदेश को नक्शा त स्थायी सत्ताले कोरेको नक्शा हो। विराटनगर, जनकपुर, हेटौंडा, भैरहवा, सुर्खेत, धनगढ़ी: प्रदेश राजधानी जति सबै मधेसमा। एउटा पोखरा चाहिं परेन। तर पोखरा लाई दुर्गम ठाउँ भन्न मिल्दैन।

एक मधेस एक प्रदेश, पछि एक मधेस दो प्रदेश खोजेका हरुले अन्त्यमा त देशका सात मध्ये ६ वटा प्रदेश पाएको देखियो। सात मध्ये ६ वटा राजधानी।

काठमाण्डु निजगढ फ़ास्ट ट्रैक बने पछि र निजगढ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बने पछि देशको अर्थतंत्र को सेण्टर ऑफ़ ग्रेविटी काठमाण्डु बाट सरेर मधेस पुग्छ स्वतः कुरा। भने पछि संघीयता को सेण्टर ऑफ़ ग्रेविटी पनि सात मध्ये ६ राजधानी मा। देशको अर्थतंत्र को सेण्टर ऑफ़ ग्रेविटी पनि।

मधेस हारेको होइन। मधेस ले केन्द्र मा झण्डा गाड्ने तरखर गर्दैछ।

हाइड्रो हाइड्रो भन्छन। हाइड्रो भन्दा अब सोलर को जमाना आउँदैछ। उर्जा को क्षेत्रमा मधेस नम्बर वन हुन्छ। पोल्ने घाम पो लाग्छ मधेसमा।

सांगठनिक एकीकरण पछि हुन्छ संविधान संसोधन

हृदयेश त्रिपाठी समय समय मा मीडिया मा आएर जनगिंछन। मैले क्षेत्रीय पार्टी छोड़ें राष्ट्रिय पार्टी समाते ताकि राष्ट्रिय पार्टी ले संविधान संसोधन गरोस तर मैले त्यो राष्ट्रिय पार्टीको सदस्यता लिएको छैन, संविधान संसोधन गरेकै छैन कसरी सदस्यता लिने!

आधुनिक मधेसी आन्दोलनमा वास्तवमा गजेंद्र नारायण सिंह पछिको सबैभन्दा पुरानो मान्छे हृदयेश। त्यो मेरो निजी प्रत्यक्ष ज्ञान नै हो। र अहिलेको कदमलाई मैले न विचलन मानेको छु न वेदानन्द झा प्रवृति। पार्टी भन्दा जनता माथि हो। तर दलीय राजनीति गर्ने ले एउटा न एउटा पार्टी समाउनै पर्छ। अहिले हृदयेश पानी बिनाको माछो, पार्टी बिनाको नेता बनेका छन। २०४६ पछि नै लगातार देखिएको कुरा, हृदयेश संसदीय राजनीतिमा रमाउने तर दलभित्रको राजनीति सकेसम्म ऑउटसोर्सिग गर्ने मान्छे भएकोले यो अवस्थामा आइपुगेको हो। अब त मधेसमा दलभित्रको राजनीति पनि संसदीय राजनीति जतिकै रोचक भएको छ। हृदयेश त्रिपाठी ले अब निर्णायक भुमिका खेल्नुपर्ने हुन्छ पार्टी एकीकरण मा। हृदयेश प्राइम मिनिस्टर मटिरिअल मान्छे त हो, तर प्राइम मिनिस्टर बनने नबनने त समयले बताउने कुरा हो। सीके पनि विदेश पढेको, बृक्खेश पनि बिदेश पढेको, हृदयेश पनि बिदेश पढेको। प्रचंड चाहिं जङ्गलमा पढेको।

राजेन्द्र महतो को केपी ओलीसँग सीधा क्लैश भएको मधेस आंदोलन ताका। तर केपी ओलीसँग कम उपेंद्र यादव सँग बढ़ी बाझ्ने नेता पो हुन कि राजेंद्र!

आफ्नो निजी राजनीतिक करियर भन्दा मधेसको मुद्दा लाई माथि मान्नुपरयो र समाधान तर्फ जानुपर्यो। महाधिवेसनले यदि उपेन्द्र यादवलाई अध्यक्ष निर्वाचित गरेछ भने त्यसलाई मान्छु भन्ने माइंडसेट बनाउनु परयो। पार्टीमा अध्यक्ष नै त सबै थोक होइन। अरु पनि शीर्ष पद हुन्छन्।

एउटै पार्टी राष्ट्रिय फोरम र ६ जना सह-अध्यक्ष

अझ अशोक राइ लाई थपेर सात नै बनाउनु श्रेयस्कर हुन्छ कि! पहाड़मा पनि जुन संगठन विस्तार जो गर्नु छ।

बाबुरामको प्रश्न : सिके राउतसँग सेटिङ, रेशमलाई जन्मकैद?
सिकेसँगको सम्झौता राष्ट्रघाती, ओलीले खण्डन गर्नुपर्छ : देउवा
सिकेसँग झुक्ने होइन, समातेर कारबाही गर : कमल थापा
राजपा नेता भन्छन्- सिके राउतको ‘दोकान’ चल्दैन!
‘सिके राउतले आत्मसमर्पण गरेका होइनन्’
प्रधानमन्त्रीको सम्बोधनः जनमत संग्रह, मृत संस्था र चन्दा असुली!
युएनपीओमा सिके राउत ! ‘मधेस’ लाई ताइवान र तिब्बतकै ‘स्टाटस’

र यी सात पनि महाधिवेशन सम्म मात्र हो। महाधिवेशन पछि त एक जना मात्र निर्वाचित अध्यक्ष हुने हो। र अहिले लाई यी सात बाहेक अरु लाई एउटा पोलिटब्युरो बनाएर राखदिने। राजपा का अध्यक्ष मंडलका अरु हरु, त्यति नै संख्यामा फोरम का, सीके र हृदयेश का संगठनका मानिस। २१ जनाको पोलिटब्युरो।

सरकार सँग वार्ता सफल नभएको यो सांगठनिक एकीकरण न गरेर हो। आफ्नो आंगको भैंसी देख्ने।

सीके राउत र केपी ओली बीच सम्झौता र आफैमा बाझियेका तर्कहरू

सीके र चुनावी अंकगणित

अहिलेको नेपालको संविधानमा अलग देश का लागि जनमत संग्रह गर्न पाउने कुनै प्रावधान नै छैन। त्यति मात्र होइन कुनै प्रदेश सरकारले त्यस किसिमको जनमत संग्रह गर्ने प्रयास मात्र गरे केन्द्र सरकारले प्रदेश सरकार बर्खास्त गर्ने प्रावधान छ। भने पछि लक्ष्य जनमत संग्रह नै हो भने पनि पहिलो लक्ष्य त्यस किसिमको संविधान संसोधन हो। त्यसका लागि मधेसी समुदाय को जनमत बटुल्नु पर्यो र जनजाति समुदाय लाई पनि रिझाउन सक्नुपर्यो।

भने पछि पार्टी निर्माण, संगठन विस्तार अनि पहाड़ पस्ने। फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर यदि एउटै पार्टी बनाइन्छ भने अहिले संविधान संसोधनको पक्षमा शक्ति जम्मा हुन्छ। र संसोधन हुन बाँकी रहने कुरालाई अर्को चुनावमा एजेंडा बनाउन पाइयो। त्यो एकीकृत पार्टीले स्वीप गर्छ। मधेस र थरुहट मा स्वीप गर्यो भने काँग्रेस कम्युनिस्ट पार्टी सँग पहाडमा प्रतिस्प्रधा गर्न बाध्य हुन्छ।

फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर यदि राष्ट्रिय फोरम नामको पार्टी बन्छ भने र त्यो पार्टी ले मधेसका २२ जिल्लामा ६५% मत र सीट लिन्छ भने र पहाडमा काँग्रेस र कम्युनिस्ट ले ५०-५० सीट र मत बाड़न पुग्छन भने राष्ट्रिय फोरम देशको सबैभन्दा ठुलो शक्ति पो बन्छ त।

त्यस अवस्थामा माग राख्ने होइन आफ्नो माग आफै पुरा गर्ने अवस्था आउँछ। भने पछि मधेसी समुदाय लाई अधिकार सम्पन्न बनाउन गर्नु पर्ने सबैभन्दा महत्वपुर्ण काम नै फोरम, राजपा र राउत को गठबंधन एकीकरण गरेर एउटै एकीकृत पार्टी बनाउनु हो। संगठन विस्तार गर्नु हो।

हृदयेश को स्वतंत्र राजनीतिक समुह लाई पनि मिसाउँदा चार जना सह-अध्यक्ष हुने पो हो कि?

फोरम राजपा दोस्रो शक्ति बन्ने बाटो

(तस्वीर: यो लेख लेख्दा को चुनावी परिणाम)

अंतिम नतिजा आउँदा सम्म प्रचंड नै पाँच वर्ष प्रधानमंत्री बन्ने संभावना भएको अंकगणित उजागर हुन सक्छ। उमेर पनि छिप्पिँदै छ। यो प्रचंड को अंतिम अवसर नै हो। तर एमाले एक्लै ले बहुमत ल्याए प्रचंड एकीकृत पार्टी को पार्टी अध्यक्ष बन्न शायद बढ़ी रुचाउलान। प्रत्यक्षमा नंबर तीन पार्टी बने पनि समानुपातिक को नतिजा आउँदा सम्म काँग्रेस नंबर दुई पार्टी बन्छ होला। एमाले माओवादी एकीकरण गरेर अत्यन्तै ठुलो पार्टी अनि त्यसको तुलनामा एक तिहाई आकारको सानो नाम मात्रको नंबर दुई पार्टी काँग्रेस। एमाले माओवादीले एकीकरण गरे जस्तै फोरम राजपा ले एकीकरण गर्ने पक्का पक्की छ। प्रदेश नंबर दुई मधेस प्रदेशमा सजिलै दुई तिहाई पुगेको पार्टीले त्यस पछि राष्ट्रिय स्तर मैं काँग्रेस लाई उछिनदै नंबर दुई पार्टी बन्ने कदम हरु चाल्न थाल्नुपर्छ। नेपालको काँग्रेस अब भारतको काँग्रेस जस्तो भयो। गणतंत्र भारतमा राजा रजौटा हरुको हविगत जस्तो।

एमाले एक्लै ले बहुमत अथवा झन्डै झन्डै बहुमत ल्याउने, एमाले माओवादी मिलेर झन्डै झन्डै दुई तिहाई ल्याउने र सात मध्ये छ प्रदेशमा सरकार बनाउने अवस्था आएमा एकीकृत कम्युनिस्ट पार्टीले फोरम राजपा लाई सरकार मा डाक्दैन। फोरम राजपा सँग प्रदेश २ मा प्रदेश सरकार रहन्छ। त्यहाँ बाट आफ्नो पदछाप (footprint) बढाउन फोरम राजपा ले के गर्ने? कम्युनिस्ट ले लगातार ५० वर्ष त शासन गर्दैन (हिटलर ले १,००० वर्ष भनेथ्यो) तर 5 वर्ष शासन गर्ने गारंटी भइसक्यो। त्यो 5 वर्ष पछि केन्द्रमा फोरम राजपा को सरकार बनाउने बाटो के?

पहिलो कदम: पार्टी एकीकरण 

फोरम र राजपा ले तुरन्ता तुरुन्तै पार्टी एकीकरण गर्नु पर्यो। एमाले माओवादीले गरेभन्दा पहिला गर्नुपर्यो। एकीकृत पार्टी को नाम के हुने? राष्ट्रिय समाजवादी फोरम? चुनाव चिन्ह छाता वा मशाल? शायद मशाल। महंथ ठाकुर, उपेंद्र यादव र राजेंद्र महतो लाई समायोजन कसरी गर्ने? महंथ ठाकुर सर्वोच्च नेता, उपेंद्र यादव अध्यक्ष, राजेंद्र महतो वरिष्ट नेता? शायद।  अशोक राई पनि वरिष्ठ नेता। ११ सदस्यीय पोलिटब्युरो मा सरिता गिरी महिला नेत्री। लेखी लाई पनि पोलिटब्युरो मा ल्याउनुपर्छ।

दोस्रो कदम: संगठन सुदृढ़ीकरण

केंद्रीय समिति ३१ जनाको हुन्छ। एउटा कोठामा बसेर छलफल गर्न मिल्ने किसिमको हुनुपर्छ। काठमाण्डु मा वडा समिति मा बस्नुपर्ने मानिस हरुलाई पार्टी को केंद्रीय समिति मा राख्ने परिपाटी ले पार्टी लाई कमजोर बनाउँछ। दुई पार्टी को एकीकरण पछि वडा देखि केंद्र सम्म एकीकृत समिति हरु बनाउँदै जानुपर्ने भो।

तेस्रो कदम: Shopping: हृदयेश त्रिपाठी 

हृदयेश त्रिपाठी ले एमाले प्रवेश गरेको होइन, मधेसवाद छोडेको होइन। सुर्य चिन्ह मा जितेको स्वतंत्र सांसद हो। एमाले ले संविधान संसोधन गर्दैन भने त्रिपाठी ले मंत्री खान पनि मिल्दैन। मंत्री खायो कि त्यसपछि राजनीति समाप्त भयो। विजय गच्छेदार जस्तो। त्रिपाठी लाई फेरि पार्टी मा ल्याउनुपर्छ। वरिष्ठ नेता बनाउनुपर्छ। अर्को पटक उसको क्षेत्र मा कांग्रेस ले उम्मेदवारी दिँदैन। फेरि जित्छ उ। त्रिपाठी बिना पस्चिम तराई मा पार्टी लाई बलियो बनाउनु गार्हो काम हो। र पश्चिम तराई मा बलियो नबनेसम्म पहाड़ छिर्न सकिँदैन।

चौथो कदम: Shopping: बाबुराम भट्टराई + सीके राउत 

बाबुराम भट्टराई लाई पार्टी अध्यक्ष अथवा संसदीय दलको नेता चाहिएको होइन। वरिष्ठ नेता भए पुग्यो। दमजम ले पाउनु पर्ने अझै पाइनसकेको भन्ने गहिरो आभाष छ। तर बाबुरामको प्रमुख महत्व चाहिं कहाँ छ भने नेपालको आर्थिक क्रांति का लागि जुन किसिमको राजनीतिक स्पष्टता बाबुरामको दिमागमा छ त्यति स्पष्ट सँग अरु कसैको दिमागमा छैन नेपालको समसामयिक राजनीति मा। मोदीले तेली तेली भन्दै माथि पुगेका होइनन। विकास विकास भन्दै पुगेका हुन। राष्ट्रिय समाजवादी फोरम ले कम्युनिस्ट लाई उछिन्ने बाटो आर्थिक क्रांति मात्र हो। मधेसी मधेसी जनजाति जनजाति भन्दै उछिन्ने ठाउँ छैन। त्यस अर्थमा समस्त फोरम राजपा जमात बाबुराम बाट infect हुनु जरुरी छ। एकीकरण भए राष्ट्रिय पार्टी वाला बखेड़ा पनि समाप्त। बाबुरामले त्यो चाहेको हो।

सीके राउत लाई integrate गर्न जुन किसिमको गृहकार्य गर्नुपर्ने हो त्यो प्रयास गरेको देखिएन। मत बदर अभियान ले मधेस अलग देश त बन्दैन तर सीके राउत लाई irrelevant चाहिं पक्कै बनाउँछ।

पाँचौ कदम: महाधिवेशन

देशव्यापी व्यापक सदस्यता वितरण गरे पछि पार्टी महाधिवेशन गर्नु पर्छ। अशोक राई एक्लै ले गर्न नसकेको अशोक राई र बाबुराम भट्टराई मिले भने गर्छन कि! पहाडका जनजाति ले कहिले हो पत्याउने?

अर्को स्थानीय चुनाव 

पुर्वी तराई मा पकड़ कायम राख्दै पश्चिम तराई मा नंबर एक बन्नु पर्छ। पहाड़मा विभिन्न ठाउँ मा खाता खोल्नुपर्छ। नंबर दुई पार्टी बन्नुपर्छ। १० लाख बढ़ी वोट ल्याउनु पर्छ।

काँग्रेस: जुनियर पार्टनर

अर्को संसदीय चुनावमा त्यति बेलाको तेस्रो ठुलो पार्टी काँग्रेस लाई जुनियर पार्टनर बनाएर चुनावमा होम्मिनुपर्छ र सत्ता कब्ज़ा गर्नुपर्छ।

https://t.co/IftlqYzUFd

— Paramendra Bhagat (@paramendra) December 9, 2017

एमाले माओवादी एकीकरण ले देशको राजनीति तख्तापलट भयो

गठबन्धन फेरबदलको गृहकार्य https://t.co/Wo2ZUxsZMI

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

संशोधन प्रस्तावको पक्षमा रहेका शक्तिहरूसँग गठबन्धन-सह अध्यक्ष श्रेष्ठ https://t.co/X7PIr9nXkK

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

अबको निर्वाचनमा हामी गठबन्धन गर्छौं, पहिलो प्राथमिकतामा संघीय समाजवादी फोरम नै हो : मनिष सुमन https://t.co/Om61Rw6f1L

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

समाजवादी फोरमसँग चुनावी तालमेलकाे तयारीमा राजपा https://t.co/FUf7cqLufZ

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

हामीले पार्टीलाई ‘रिकभर’ गरेका छौँ, एक्लै लड्न सक्छौँ : उपेन्द्र यादव https://t.co/YjTBL3KHdF

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

हृदयेश त्रिपाठीसहितका पाँच जना नेताले राजपा छाडे, एमालेको चिन्ह लिएर चुनाव लड्ने https://t.co/otSCo9eTOf

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

हृदयेश लगायत राजपा नेता एमाले छिरे सरह https://t.co/rRc6cMjGXO

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

एमाले र माओवादीबीच चुनावी तालमेल, पार्टी एकीकरणको सहमति https://t.co/TMEH9Keci0

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 3, 2017

गगन थापा भन्छन्–एमाले र माओवादी एकता असम्भव - https://t.co/w0ib6WtjMS

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

हृदयेश त्रिपाठीले राजपा छाडे, सूर्य चिन्हमा चुनाव लड्ने - https://t.co/n9gGx1anln

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

माओवादी केन्द्र र एमालेबीच पार्टी एकताको तयारी, एकताको अधिकार तीन नेतालाई - https://t.co/1aIe9O1mxG

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

प्रदेश र प्रतिनिधिसभा चुनावः एमाले र माओवादी केन्द्र एउटै चुनाव चिन्हमा लड्ने - https://t.co/mOmaSzXLXN

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

त्रिपाठीले राजपा नेपालबाट विद्रोह गरि एमालेबाट चुनाव लड्ने | सहारा टाइम्स https://t.co/SzYTaPiEcs via @@edumanduonline

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

देख मधेशी देख तेरा नेता क्या कर रहा है ? हृदयेश सहित पाँच नेता एमाले से चुनाव लड़ेगें https://t.co/pDL3FNSrmcदेख-मधेशी-देख-तेरा-नेता-क्.html

— Paramendra Bhagat (@paramendra) October 2, 2017

एमाले माओवादी एक पद एक उम्मेदवार मा गयो। नेपाली काँग्रेस विपक्षी दल बन्यो। हेर्दा ओली ले बाजी मारे जस्तो देखिन्छ। तर यो प्रचंड को चतुर्याई हो। स्थानीय चुनाव पछि हाफ साइज पनि नभएको दल ले झन्डै ५०-५० को औसत मा डील गर्यो। दुई नंबर प्रदेश को जनता लाई ठाडै झुक्याइ दिए। संसोधन प्रस्ताव फेल हुन्छ र मात्र माओवादी र काँग्रेस ले सपोर्ट गरेका हुन।

नवलपरासी मा छाता चुनाव चिन्ह कुनै ब्रांड नेम नै होइन। अनि हृदयेश ले सुर्य समाते। मधेसको पद्म रत्न? संविधान संसोधन बारे आफ्नो अडान एमाले ले फरक बनाएको समाचार कतै आएको छैन।

यस विकासक्रम ले काँग्रेस, राजपा र फोरम माथि व्यापक दबाब डालेको छ। कि चुनाव अगाडि नै हार मान कि व्यापक गठबंधन गर। राजपा र फोरम ले अहिले को अहिले एकीकरण गर्नै पर्छ। र प्रदेश २ मा ६० राजपा र ४० काँग्रेस का हिसाबले जानुपर्छ।