एक किसिमको नेपाली भयो सांस्कृतिक नेपाली। मातृभाषा नेपाली भएको आधारमा। त्यसमा ओली हरु खास पर्दैनन्। ओली प्रचंड सुशील। कोही पर्दैन। इनका पुरखा कर्नाटक बाट आए पछि when in Rome, do as the Romans do भन्दै खस को भाषा लाई आफ्नो बनाएका हुन। खस-आर्य भन्छ। त्यो भारतमा हिन्दु मुस्लिम भाइ भाइ भने जस्तो हो। खस भनेको अर्कै आर्य भनेको अर्कै। तर ठीक छ, खस आर्य भाइ भाइ। नेपाली भाषा र सनातनी धर्म। हिन्दु होइन। हिन्दु फरक हो। सनातनी भनेको यहुदी जस्तो, हिन्दु भनेको इसाई जस्तो। विद्या ले जुत्ता लगाएर जानकी मंदिर पस्नु सनातनी ले हिन्दु लाई बाल गन्दिन भनेको हो। यहुदी ले आज पनि भन्छ, जीजस जन्मेको हो, हाम्रै गाउँ घरमा जन्मेको हो, हामीले उसलाई भेटेको हो, तर उ मान्छे थियो। अर्थात उ भगवानको छोरो होइन। तर ओल्ड टेस्टामेंट यहुदी ईसाई दुबैले पढ्छन्।
वेद पुराण सनातनी को र हिन्दु को पनि। तर हिन्दु ले जानकी मंदिर मा राम सीता लाई भगवान मानेर पुजा गरेको देख्दा सनातनी लाई अचम्म लाग्छ। आम्मै, भगवानको पनि हात खुट्टा हुन्छ? भन्छ। सनातन धर्म र अरुको टिपेको नेपाली भाषा अपनाएको सांस्कृतिक नेपाली। अहिले को सबै समस्याको जड़। मैले इनलाई बाँदर पनि भन्ने गरेको छु। अनुहार पनि व्यवहार पनि। फैमिली ट्री जीव विज्ञानं पढ़ने ले कोरून।
राजस्थान का हिन्दु राजा ले संविधान मा राखेको हिन्दु धर्म हटाएर त्यसको ठाउँमा सनातन धर्म लेख्न का लागि सनातनी ले १७,००० मान्छे मारेको। अहिंसा सभ्य मान्छे को भाषा हो। सनातनी ले हिंसा लाई न गरीबी लाई समस्या मान्छ। बाघले हरिण मारे जस्तो गरी भारतीय उपमहाद्वीप बाट सम्पुर्ण बौद्ध भिक्षु लाई भौतिक रुपले सखाप पारेका यिनै सनातनी ले। एउटा आधुनिक राज्य ले इनको हिंसा को प्रवृति लाई छेकबार लगाउनु पर्छ।
जातपात को प्रथा सनातनी ले हिन्दु लाई कोलोनाइज़ गरेको। दलित भनिन्छ। देशको नाम Colonized थिएन, समुदायको नाम Oppressed हुन सक्दैन। वास्तवमा हरिजन हो। अर्थात रामभक्त। कृष्ण का संतति यादव। रामभक्त भनेका हरिजन। रावण र वाल्मिकी दुबै सनातनी शैतान। वाल्मिकी रामायण ले राम लाई अमरीश पुरी, शक्ति कपुर, प्रेम चोपड़ा बनाएर छोडेको छ।
नेपाली भाषा सनातनी स्याल ले ओढेको मात्र हो। त्यो उसको होइन भन्ने उसलाई थाहा छ। आजका विद्यार्थी ले जसरी फिजिक्स पढ्छ त्यसरी सनातनी ले नेपाली पढेको। Tool -- औजार।
भने पछि पहिलो किसिमको नेपाली भनेको सनातनी मात्र। नेपाली शब्द सँग उसको कुनै सरोकार छैन। न उ यस भुमिको हो। न यो भाषा उसको। नेपाल भन्ने शब्द त नेवार को हो। खस को भाषा त खस भाषा हो। नेपाल भन्ने शब्द नेवार सँग लुछेको। नेवार स्थानीय हो। नेवार र मिथिला बीच वैमनस्य नहुने इतिहास को कारण नै यो हो कि दुबैले उच्च कोटिको सभ्यता हासिल गरेका। नेवारी संस्कृति विश्व कै धनी संस्कृति हरु मध्ये पर्छ आज पनि।
दोस्रो मा पर्छन ती जसको भाषा नेपाली र धर्म हिन्दु। जस्तो कि राजस्थान बाट आएका हरु। राजस्थान मा नेपाली भाषा छैन। When in Rome do as the Romans do.
तेस्रो किसिमको नेपाली खस। जसको भाषा सनातनी ले चोरे। भाषा चोर्यो तर अरु सबैलाई जस्तै खस लाई पनि ठग्यो। सनातनी को नेपाल प्रवेश अगाडि खस हरु अहिले भन्दा बढ़ी समृद्ध थिए। अर्थात आज विज्ञान प्राविधि को युग २१ औं शताब्दी मा भन्दा ५०० वर्ष अगाडि खस हरु बढ़ी समृद्ध थिए। कर्णाली सभ्यता भनिन्छ।
चौथो किसिमको नेपाली जसले सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएको छ। धर्म जेसुकै भए पनि, घरमा जुन सुकै भाषा बोले पनि सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएका मध्ये पहाडका जनजाति पर्छन। सबै। यसमा भारतीय नागरिक प्रशांत तामांग पनि पर्छ। उसले त मातृभाषा नै बनाई सकेको। यस समुह लाई मधेस मा कहिले पहाड़ी कहिले नेपाली भन्ने गरिन्छ।
मधेसी यो चार मध्ये कुनै मा पर्दैन। यद्यपि मधेस बाट काठमाण्डु पुगेर घरमा पनि नेपाली बोल्न थालेका थुप्रै मधेसी परिवार छन। तर तिनले acceptance पाएको पनि छैन, पाउने छाँटकाँट पनि छैन। जीब्रो होइन अनुहार ले हुने रहेछ।
पाँचौं केटेगरी त्यो हो जसको अहिले छलफल देखि आंदोलन सम्म हुँदैछ। त्यो हो नागरिकता नेपाली। पहिलो चार किसिमका नेपाली ले सांस्कृतिक पहिचान र नागरिकता लाई फरक नमान्नु पर्ने भएकोले समस्या बड़ो विकराल हुन जान्छ।
मधेसी लाई हेर्छन् र सोंचछन् ---- न यो Category A नेपाली हो, न यो Category B नेपाली हो, न यो Category C नेपाली हो, न यो Category D नेपाली हो ----- भने पछि यसले के मागेको र के खोजेको?
तर जनकपुर को मान्छे ले सोच्छ, इ हेर जानकी मंदिर। राजा जनकका हामी संतति। तेरो आदिकवि जन्मिनु ४०० वर्ष अगाडि हाम्रो आदिकवि जन्मेको। त भन्दा अगडि मल्ल राजाको दरबार हामी पुगेको। हामी मित्र बनेर पुगेको। त जङ्गली शत्रु बनेर पुगिस।
मधेसी भनेको नेपाली जस्तै एउटा छाता सांस्कृतिक पहिचान हो। त्यसमा हिन्दु मात्र छैन। थुप्रै भाषाभाषी छन। दलित पनि छन। मधेसी ले बॉर्डर पारि बिहे गरेको हुँदै होइन। त्यो ब्रिटिश ले कोरेको गलत बॉर्डर हो।
अहिले को समस्या को समाधान गार्हो खास छैन। हामीले अहिले कुरा गरेको नागरिकता नेपाली को हो भन्ने बुझ्ने प्रयास गर्ने हो भने। एउटा आधुनिक राज्य (modern state) को सन्दर्भमा नागरिकता। त्यो एक व्यक्ति एक मत मा आधारित हुन्छ।
नेपालमा मुख्य रूपले दुई वटा राष्ट्रियता छ, एउटा पहाड़को नेपाली राष्ट्रियता र अर्को मधेसको मधेसी राष्ट्रियता। यो सांस्कृतिक कुरा हो। त्यसलाई एउटा राज्य मा राख्न सकिन्न भन्ने होइन। तर त्यो राजनितिक समानता का आधारमा मात्र संभव छ।
तर काठमाण्डु का शासक ले मधेस चाहिने मधेसी नचाहिने किसिमको सोंच झोला मा हात्ती राख्न खोजे जस्तो हो। संभव छैन। देशलाई १५ बिलियन डॉलर को चुना लागिसक्यो। केही दिनमा ओवरनाइट पाँच बिलियन अरुको चुना लाग्न लागेको छ। तर सनातनी भनेको बाँदर, न हिंसा न गरीबी लाई समस्या मान्छ। तर पाखंडी सनातनी फरक हो। तस्करी र कालाबाजारी ले अहिले उसको यति धेरै कमाई भएको छ यो आंदोलन टुंगिए उसको रोजीरोटी समाप्त हुन्छ।
वेद पुराण सनातनी को र हिन्दु को पनि। तर हिन्दु ले जानकी मंदिर मा राम सीता लाई भगवान मानेर पुजा गरेको देख्दा सनातनी लाई अचम्म लाग्छ। आम्मै, भगवानको पनि हात खुट्टा हुन्छ? भन्छ। सनातन धर्म र अरुको टिपेको नेपाली भाषा अपनाएको सांस्कृतिक नेपाली। अहिले को सबै समस्याको जड़। मैले इनलाई बाँदर पनि भन्ने गरेको छु। अनुहार पनि व्यवहार पनि। फैमिली ट्री जीव विज्ञानं पढ़ने ले कोरून।
राजस्थान का हिन्दु राजा ले संविधान मा राखेको हिन्दु धर्म हटाएर त्यसको ठाउँमा सनातन धर्म लेख्न का लागि सनातनी ले १७,००० मान्छे मारेको। अहिंसा सभ्य मान्छे को भाषा हो। सनातनी ले हिंसा लाई न गरीबी लाई समस्या मान्छ। बाघले हरिण मारे जस्तो गरी भारतीय उपमहाद्वीप बाट सम्पुर्ण बौद्ध भिक्षु लाई भौतिक रुपले सखाप पारेका यिनै सनातनी ले। एउटा आधुनिक राज्य ले इनको हिंसा को प्रवृति लाई छेकबार लगाउनु पर्छ।
जातपात को प्रथा सनातनी ले हिन्दु लाई कोलोनाइज़ गरेको। दलित भनिन्छ। देशको नाम Colonized थिएन, समुदायको नाम Oppressed हुन सक्दैन। वास्तवमा हरिजन हो। अर्थात रामभक्त। कृष्ण का संतति यादव। रामभक्त भनेका हरिजन। रावण र वाल्मिकी दुबै सनातनी शैतान। वाल्मिकी रामायण ले राम लाई अमरीश पुरी, शक्ति कपुर, प्रेम चोपड़ा बनाएर छोडेको छ।
नेपाली भाषा सनातनी स्याल ले ओढेको मात्र हो। त्यो उसको होइन भन्ने उसलाई थाहा छ। आजका विद्यार्थी ले जसरी फिजिक्स पढ्छ त्यसरी सनातनी ले नेपाली पढेको। Tool -- औजार।
भने पछि पहिलो किसिमको नेपाली भनेको सनातनी मात्र। नेपाली शब्द सँग उसको कुनै सरोकार छैन। न उ यस भुमिको हो। न यो भाषा उसको। नेपाल भन्ने शब्द त नेवार को हो। खस को भाषा त खस भाषा हो। नेपाल भन्ने शब्द नेवार सँग लुछेको। नेवार स्थानीय हो। नेवार र मिथिला बीच वैमनस्य नहुने इतिहास को कारण नै यो हो कि दुबैले उच्च कोटिको सभ्यता हासिल गरेका। नेवारी संस्कृति विश्व कै धनी संस्कृति हरु मध्ये पर्छ आज पनि।
दोस्रो मा पर्छन ती जसको भाषा नेपाली र धर्म हिन्दु। जस्तो कि राजस्थान बाट आएका हरु। राजस्थान मा नेपाली भाषा छैन। When in Rome do as the Romans do.
तेस्रो किसिमको नेपाली खस। जसको भाषा सनातनी ले चोरे। भाषा चोर्यो तर अरु सबैलाई जस्तै खस लाई पनि ठग्यो। सनातनी को नेपाल प्रवेश अगाडि खस हरु अहिले भन्दा बढ़ी समृद्ध थिए। अर्थात आज विज्ञान प्राविधि को युग २१ औं शताब्दी मा भन्दा ५०० वर्ष अगाडि खस हरु बढ़ी समृद्ध थिए। कर्णाली सभ्यता भनिन्छ।
चौथो किसिमको नेपाली जसले सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएको छ। धर्म जेसुकै भए पनि, घरमा जुन सुकै भाषा बोले पनि सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएका मध्ये पहाडका जनजाति पर्छन। सबै। यसमा भारतीय नागरिक प्रशांत तामांग पनि पर्छ। उसले त मातृभाषा नै बनाई सकेको। यस समुह लाई मधेस मा कहिले पहाड़ी कहिले नेपाली भन्ने गरिन्छ।
मधेसी यो चार मध्ये कुनै मा पर्दैन। यद्यपि मधेस बाट काठमाण्डु पुगेर घरमा पनि नेपाली बोल्न थालेका थुप्रै मधेसी परिवार छन। तर तिनले acceptance पाएको पनि छैन, पाउने छाँटकाँट पनि छैन। जीब्रो होइन अनुहार ले हुने रहेछ।
पाँचौं केटेगरी त्यो हो जसको अहिले छलफल देखि आंदोलन सम्म हुँदैछ। त्यो हो नागरिकता नेपाली। पहिलो चार किसिमका नेपाली ले सांस्कृतिक पहिचान र नागरिकता लाई फरक नमान्नु पर्ने भएकोले समस्या बड़ो विकराल हुन जान्छ।
मधेसी लाई हेर्छन् र सोंचछन् ---- न यो Category A नेपाली हो, न यो Category B नेपाली हो, न यो Category C नेपाली हो, न यो Category D नेपाली हो ----- भने पछि यसले के मागेको र के खोजेको?
तर जनकपुर को मान्छे ले सोच्छ, इ हेर जानकी मंदिर। राजा जनकका हामी संतति। तेरो आदिकवि जन्मिनु ४०० वर्ष अगाडि हाम्रो आदिकवि जन्मेको। त भन्दा अगडि मल्ल राजाको दरबार हामी पुगेको। हामी मित्र बनेर पुगेको। त जङ्गली शत्रु बनेर पुगिस।
मधेसी भनेको नेपाली जस्तै एउटा छाता सांस्कृतिक पहिचान हो। त्यसमा हिन्दु मात्र छैन। थुप्रै भाषाभाषी छन। दलित पनि छन। मधेसी ले बॉर्डर पारि बिहे गरेको हुँदै होइन। त्यो ब्रिटिश ले कोरेको गलत बॉर्डर हो।
अहिले को समस्या को समाधान गार्हो खास छैन। हामीले अहिले कुरा गरेको नागरिकता नेपाली को हो भन्ने बुझ्ने प्रयास गर्ने हो भने। एउटा आधुनिक राज्य (modern state) को सन्दर्भमा नागरिकता। त्यो एक व्यक्ति एक मत मा आधारित हुन्छ।
नेपालमा मुख्य रूपले दुई वटा राष्ट्रियता छ, एउटा पहाड़को नेपाली राष्ट्रियता र अर्को मधेसको मधेसी राष्ट्रियता। यो सांस्कृतिक कुरा हो। त्यसलाई एउटा राज्य मा राख्न सकिन्न भन्ने होइन। तर त्यो राजनितिक समानता का आधारमा मात्र संभव छ।
तर काठमाण्डु का शासक ले मधेस चाहिने मधेसी नचाहिने किसिमको सोंच झोला मा हात्ती राख्न खोजे जस्तो हो। संभव छैन। देशलाई १५ बिलियन डॉलर को चुना लागिसक्यो। केही दिनमा ओवरनाइट पाँच बिलियन अरुको चुना लाग्न लागेको छ। तर सनातनी भनेको बाँदर, न हिंसा न गरीबी लाई समस्या मान्छ। तर पाखंडी सनातनी फरक हो। तस्करी र कालाबाजारी ले अहिले उसको यति धेरै कमाई भएको छ यो आंदोलन टुंगिए उसको रोजीरोटी समाप्त हुन्छ।
No comments:
Post a Comment